Ebubekir Taşyürek
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
atasyurek@guvenymm.com

Yasal Sınırı Aşan Gider Yazılabilir Perakende Satış Fişleri Hakkında Bilinmesi Gerekenler

1-Vergi Hukukunda Perakende Satış Fişleri

Vergi Usul Kanunu’nun “Perakende Satış Vesikaları” başlıklı 233.maddesinde düzenlendiği üzere; birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin bedellerini tevsik (belgeleme) için kullanılan belgelerden birincisi perakende satış fişleridir.

Kopyalı iki nüsha olarak düzenlenerek bir nüshası müşteriye verilen, seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirilen (kesintisiz olarak, zincirlemeli şekilde art arda gelen) perakende satış fişlerinde işletme veya mükellefin adı, düzenlenme tarihi ve alınan paranın miktarı gösterilir.

2-Perakende Satış Fişlerinin Ödeme Kaydedici Cihazlarla Düzenlenmesi

Vergi hukukunda “satışı yapılan malları aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar dışındaki kimseler” olarak tanımlanan nihai tüketicilere mal satan veya aynı kişilere hizmet veren, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar; 15/12/1984 Tarih ve 18606 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “KDV Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında 3100 Sayılı Kanun”a göre ödeme kaydedici cihaz kullanmak mecburiyetindedirler.

KDV Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında 3100 sayılı Kanun hükümlerine göre, satışı yapılan malları aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar dışındaki kimselere satan veya aynı kimselere hizmet veren birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, ödeme kaydedici cihaz kullanmak mecburiyetindedir.

Ödeme kaydedici cihazlar kullanılarak verilen satış fişleri ve rulolar yukarıda sayılan mükelleflerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışlarının ve yaptıkları işlerin belgelendirilmesinde kullanılır ve fatura yerine geçer.

3-Perakende Satış Fişi Düzenleme Sınırı

Vergi Usul Kanunu’nun “Fatura Kullanma Mecburiyeti” başlıklı 232. maddesinde birinci ve ikinci sınıf tüccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:

1. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;

2. Serbest meslek erbabına;

3. Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara;                

4. Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;

5. Vergiden muaf esnafa.

Sattıkları mallar veya verdikleri hizmetler için fatura vermek ve bunlara da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.

Nihai tüketici olarak ifade edilen yukarıdakiler dışında kalanların, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları emtia veya onlara yaptırdıkları iş bedelinin (2020 yılında) 1.400,00 TL’yi geçmesi veya bedeli (2020 yılında) 1.400,00 TL’den az olsa dahi istemeleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesi mecburidir.

Yani; birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle, defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin (2020 yılında) 1.400,00 TL’yi geçen veya (2020 yılında) 1.400,00 TL’den az olsa dahi fatura istenmeyen fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin bedellerini tevsik (belgeleme) için perakende satış fişi kullanılmalıdır.

Perakende satış fişlerinin düzenlenmesinin sınırı, Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 414.maddesinin üçüncü fıkrasındaki, hüküm kapsamında her yıl yeniden belirlenmektedir.

 Söz konusu yasal düzenlemelere göre; Vergi Usul Kanunu’nda yer alan maktu hadler ile asgari ve azami miktarları belirtilmiş olan para ile ödenecek ceza miktarları, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak bu Kanun uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanır. Bu şekilde hesaplanan maktu had ve miktarların yüzde beşini aşmayan kesirler dikkate alınmaz.

Cumhurbaşkanlığı makamı, bu suretle tespit edilen had ve miktarları yarısına kadar artırmaya veya indirmeye, nispi hadleri ise iki katına kadar artırmaya veya yarısına kadar indirmeye veya tekrar kanuni seviyesine getirmeye yetkilidir.

4-Düzenleme Sınırını Aşan Perakende Satış Fişlerinin Durumu

167 seri no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile 
defter tutmak zorunda olan çiftçilerin; 232. maddede sayılan kişilere (birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, serbest meslek erbabı, kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlar, defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler ve vergiden muaf esnaf) sattıkları emtianın veya yaptıkları işin bedeli ne olursa olsun fatura vermelerinin emtiayı satın alan veya hizmeti yaptıran bu kimselerin de fatura istemelerinin ve almalarının zorunlu olduğu ve bunlar için perakende satış fişlerinin geçerli olmayacağı belirtilmiştir. Buna göre, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, serbest meslek erbapları, kazancı basit usulde tespit edilen tüccarlar, defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler ve vergiden muaf esnaf satın aldıkları ve emtia ve yaptırdıkları işler için fatura istemek ve almak mecburiyetindedir.

Bu ifadeden hareketle, perakende satış fişleri diğer bir ifade ile ödeme kaydedici yazar kasa fişleri gider tevsik(belgeleme) evrakı olarak kabul edilmemektedir.

Ancak Bakanlık piyasa şartlarını değerlendirip, Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 257.maddesinin kendisine verdiği yetkiye dayanarak 204 ve 206 Sayılı V.U.K. Tebliğleriyle yaptığı düzenlemelerde; “işletmenin tüketimi dışında satışa konu olacak mal ve hizmetlerin alımlarında bedeli ne olursa olsun fatura düzenlenmesi defterlere faturalara dayanılarak kayıt yapılması gerektiğini” vurgulayarak mükelleflerin ticari faaliyetlerine ilişkin olarak; işyerlerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın aldıkları (kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri gibi) ve bedeli fatura düzenleme mecburiyetini belirleyen Kanuni haddi(sınırı) aşmayan diğer bir anlatımla perakende satış fişi (veya yazar kasa fişi) düzenleme sınırları içinde kalan mal ve hizmet bedelleri için düzenlenen perakende satış veya yazar kasa fişlerinin gider belgesi olarak kabul edilmesini uygun görmüştür.

Bakanlık ayrıca 275 Sayılı V.U.K. Tebliği’yle de taksi işleten mükelleflerden alınan ve fatura düzenleme sınırı altındaki perakende satış fişlerinin gider belgesi olarak kabul edilmesini uygun görmüştür.

Mevzuatta yeknesaklık ve açıklığın sağlanması amacıyla yayımlanmış bütün tebliğleri tek tebliğde toplayan ve 26.04.2014 tarihinde yayımlanarak 01.05.2014 tarihinde yürürlüğe giren KDV Uygulama Genel Tebliği’nde de; ‘KDV mükelleflerinin işletmelerinde tüketime konu olacak kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri, gıda gibi genel giderlerin ödeme kaydedici cihaz fişi ile tevsik edilmesi mümkündür. Ancak, bunlar dışında kalan alış ve giderler ödeme kaydedici cihaz fişi ile tevsik edilemeyeceğinden, söz konusu belgelerde yer alan KDV de indirim konusu yapılamayacağı’ vurgulanmıştır.

5-Perakende Satış Fişi Düzenleme Sınırındaki İstisna

KDV Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti

Hakkında 3100 sayılı Kanuna ilişkin olarak yayımlanan 58 ve 68 Seri No'lu Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin ÖKC’ları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunla İlgili Genel Tebliğ’lerinde, Bakanlığa verilen yetkiye istinaden akaryakıt pompaları ödeme kaydedici cihazlara bağlanan istasyonlarda yapılan LPG dahil akaryakıt satışlarında düzenlenecek ödeme kaydedici cihaz fişleri ve bu fişlerin faturaya dönüştürülmesi ile ilgili işlemlerin nasıl yapılacağı açıklanmıştır.

Söz konusu Tebliğlerden 58 Seri No.lu Genel Tebliğ’le, mükelleflerin ticari, zirai ve mesleki faaliyetleriyle ilgili olarak satın aldıkları akaryakıt bedeli karşılığında düzenlenecek ödeme kaydedici cihaz fişlerinin gider belgesi olarak kabul edilmesi Bakanlığa tanınan yetkiye dayanılarak uygun görülmüştü.

Daha sonra akaryakıt pompalarının ödeme kaydedici cihazlara bağlanması ile ilgili uygulamanın başlamasıyla birlikte yaşanan sıkıntılar nedeniyle, 68 Seri No'lu KDV Mükelleflerinin ÖKC’ları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunla İlgili Genel Tebliğ’le daha net düzenlemeler yapılmıştır.

Bu düzenlemelere göre LPG dahil akaryakıt pompalarının bağlı olduğu ödeme kaydedici cihazlar kullanılmak suretiyle otomatik olarak düzenlenen perakende satış fişlerinin, fatura düzenleme tutarının (2020 yılı için 1.400,00 TL) altında veya üstünde olsa dahi “fatura yerine geçen belge” olarak kabul edilmesi ve bu şekilde belgelenen satışlar dolayısıyla nihai tüketiciler veya vergi mükelleflerince yapılan fatura düzenleme taleplerinin dikkate alınmaması gerekmektedir.

Mükellef olanların ticari, zirai ve mesleki faaliyetleriyle ilgili olarak, nihai tüketicilerin ise tüketim amacıyla satın aldıkları akaryakıt karşılığında düzenlenecek ÖKC fişleri (üzerinde “Taşıt veya Müşteri Tanıma Sistemi Faturaya Dönüştürülecek” ibaresi bulunanlar hariç), üzerinde yazılı tutar ne olursa olsun, fatura yerine geçen belge olarak kabul edilmekte ve ayrıca faturaya dönüştürülmesine gerek bulunmamaktadır.

6-Sonuç

Yazımızda açıklamaya çalıştığımız üzere işletmeler tüketimleri dışında, satışa konu olacak mal ve hizmetlerin alımlarında bedeli ne olursa olsun fatura almaları ve yasal defterlerine bu faturalara dayanılarak kayıt yapmaları gerekmektedir.

Mükelleflerin ticari faaliyetlerine ilişkin olarak, işyerlerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın aldıkları ve bedeli fatura düzenleme mecburiyetini belirleyen Kanuni haddi aşmayan, diğer bir anlatımla perakende satış fişi (veya yazar kasa fişi) düzenleme sınırları içinde kalan kırtasiye, büro, temizlik malzemeleri, gıda ve taksi hizmeti gibi mal ve bedelleri için düzenlenen perakende satış veya yazar kasa fişlerini gider belgesi olarak kullanabilirler.

Diğer taraftan LPG dahil akaryakıt pompalarının bağlı olduğu ödeme kaydedici cihazlar kullanılmak suretiyle otomatik olarak düzenlenen perakende satış fişlerinin, fatura düzenleme sınırının altında veya üstünde olsa dahi fatura yerine geçen belge olarak kabul edilmesi ve bu şekilde belgelenerek kayıtlara alınması mümkündür

27.10.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.