SMMM Evren Özmen 1 TL için 532.000 TL Fazla Vergi Ödeme Riski (22.11.2024)

E-bültenimize kayıt olun, yeni yazılar e-posta adresinize gelsin! Üye olmak için tıklayın.

EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ

YAZARLARIMIZ

Abdurrahman Sorkun
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
asorkun3419@gmail.com

E-Fatura, E-Arşiv Fatura ve E-İrsaliye Uygulamasına Geçiş Hükümlerinde Yapılan Değişiklikler

Vergi Usul Kanunu 509 Sıra Nolu Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair 535 Sıra Nolu Tebliğ 22 Ocak 2022 Tarih ve 31727 Resmi Gazete de yayımlanmıştır.

VUK 535 nolu tebliğ ile e-fatura, e-arşiv fatura ve e-irsaliye uygulamasına geçiş hükümlerinde değişiklikler yapılmış olup, yapılan değişiklikler aşağıdaki gibidir.

509 Nolu tebliğin IV.1.4. “e-Fatura Uygulamasına Geçiş Zorunluluğu” başlıklı bölümünün;

(a) fıkrasının (1) numaralı bendinde yapılan değişiklik sonucu,

Brüt Satış Hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı)
2018, 2019 veya 2020 hesap dönemleri için 5 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler	01.07.2022 tarihinden itibaren
2021 hesap dönemi için 4 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler	01.07.2022 tarihinden itibaren
2022 veya müteakip hesap dönemleri için 3 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler (2022 ve müteakip hesap dönemlerinde 3 Milyon TL ve üzerinde olan mükellefler hesap dönemini izleyen yılın yedinci ayının başından itibaren, e-Fatura uygulamasına geçmek zorundadır.)	01.07.2023 tarihinden itibaren

e-fatura uygulamasına geçmek zorundadırlar.

(a) fıkrasının (4) numaralı bendi,

Mal veya hizmetlerin alınması, satılması, kiralanması veya dağıtımı işlemlerinin gerçekleştirilmesine aracılık etmek üzere internet ortamında 23/10/2014 tarihli ve 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda tanımlanan başkalarına ait iktisadi ve ticari faaliyetlerin yapılmasına elektronik ticaret ortamını sağlayan gerçek ya da tüzel kişi aracı hizmet sağlayıcıları, internet ortamında gerçek ve tüzel kişilere ait gayrimenkul, motorlu araç vasıtalarının satılmasına veya kiralanmasına ilişkin ilanları yayınlayan internet sitelerinin sahipleri veya işleticileri ile internet ortamında reklamların yayınlanmasına aracılık faaliyetinde bulunan internet reklamcılığı hizmet aracıları ile kendilerine veya aracı hizmet sağlayıcılarına ait internet sitelerinde veya diğer her türlü elektronik ortamda mal veya hizmet satışını gerçekleştiren mükelleflerden, (Hepsiburda vb. internet sitelerinden satış yapan mükellefler dahil)

2020 veya 2021 hesap dönemleri için 1 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler	01.07.2022 tarihinden itibaren
2022 veya müteakip hesap dönemleri için 500 Bin TL ve üzeri brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) 2022 ve müteakip hesap dönemlerinde satış hasılatlarını sağlayan mükellefler hesap dönemini izleyen yılın yedinci ayının başından itibaren, e-Fatura uygulamasına geçmek zorundadır.	01.07.2023 tarihinden itibaren

e-fatura uygulamasına geçmek zorundadırlar.

(a) fıkrasına eklenen (7) numaralı bendi ile,

Gayrimenkul ve/veya motorlu taşıt, inşa, imal, alım, satım veya kiralama işlemlerini yapanlar ile bu işlemlere aracılık faaliyetinde bulunan mükelleflerden brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı)

2020 veya 2021 hesap dönemleri için 1 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler

01.07.2022 tarihinden itibaren

2022 veya müteakip hesap dönemleri için 500 Bin

TL ve üzeri olan mükellefler. 2022 ve müteakip hesap dönemlerinde satış hasılatlarını sağlayan mükellefler hesap dönemini izleyen yılın yedinci ayının başından itibaren, e-Fatura uygulamasına geçmek zorundadır.

01.07.2023 tarihinden itibaren

e-fatura uygulamasına geçmek zorundadırlar.

(a) fıkrasına eklenen (8) numaralı bendi ile,

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile belediyelerden yatırım ve/veya işletme belgesi almak suretiyle konaklama hizmeti veren otel işletmeleri,

Tebliğin yayım tarihi itibarıyla faaliyette bulunanlar satış hasılatı sınırlaması olmaksızın 01.07.2022 tarihinden itibaren e-fatura uygulamasına geçmek zorundadır. Tebliğin yayım tarihinden sonra faaliyete başlayanlar ise, faaliyete başladıkları ayı izleyen dördüncü ayın başına kadar başvurularını ve fiili geçiş hazırlıklarını tamamlayarak e-Fatura uygulamasına geçmek zorundadır.

2- 509 Nolu tebliğin IV.2.4.3 “e-Arşiv Fatura Olarak Düzenlenme Zorunluluğu Getirilen Diğer Faturalar” başlıklı bölümünde değişiklik yapılmıştır.

Buna göre;

e-Arşiv Fatura uygulamasına dahil olmayan mükelleflerce mükellef olmayanlara (nihai tüketicilere) düzenlenen (GİB e-arşiv fatura portalı üzerinden düzenlenen faturalar) faturaların vergiler dahil toplam tutarının 5 Bin TL’yi aşması halinde, vergi mükelleflerine düzenlenenler açısından Kanunun 232 nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen, işlemin gerçekleştiği yıla ait, fatura düzenleme zorunluluğuna ilişkin tutarı)” şeklinde değiştirilmiş olup, 01.03.2022 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.

E-Arşiv Fatura Uygulamasına Dahil Olmayan Mükelleflerce GİB E-Arşiv Fatura Portalı Üzerinden Düzenlenen Faturalar
Mükellef Olmayanlara (Nihai Tüketicilere) Düzenlenen Faturalarda 01.03.2022 Tarihinden İtibaren	Vergiler Dahil 5.000,00 TL
Vergi Mükelleflerine Düzenlenenler Faturalarda 01.03.2022 Tarihinden İtibaren (2022 yılı fatura düzenleme sınırı 2 Bin TL)	Vergiler Dahil 2.000,00 TL

3- 509 Nolu tebliğin IV.3.5 “e-İrsaliye Uygulamasına Geçiş Zorunluluğu” başlıklı bölümünde yapılan değişiklik ile;

E-Fatura Uygulamasına Kayıtlı Olan Ve Brüt Satış Hasılatı (Veya Satışları İle Gayrisafi İş Hasılatı)
2018, 2019 veya 2020 hesap dönemlerinde 25 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler.	01.07.2022 tarihinden itibaren
2021 veya müteakip hesap dönemlerinde 10 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler.	01.07.2022 tarihinden itibaren

e-irsaliye uygulamasına geçmek zorundadırlar.

26 EKİM 2021 TARİH VE 31640 SAYILI RESMİ GAZETE DE YAYIMLANAN VERGİ USUL KANUNU İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR 7338 SAYILI KANUN İLE GETİRİLEN YENİLİKLER VE DEĞİŞİKLİKLER

I. 2022 yılı ve müteakip yıllarda 3,6,9 aylık dönemlerde geçici vergi beyannamesi verilecektir. 12 aylık dönem için gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi verilecektir. (GVK’nun mükerrer 120 nci maddesinde yapılan değişiklik ile 2022 ve müteakip yıllarda hesap döneminin ilk dokuz ayı için belirlenen üçer aylık dönemler geçici vergi dönemi olarak belirlenmiş olup, son üç aylık dönem geçici vergi dönemi sayılmayacaktır. )

II. VUK’nuna “Elektronik olarak tutulan defterlerde tasdik” başlıklı 226/A maddesi eklenmiş olup, ilgili madde ile elektronik ortamda tutulan defterler için berat alınması, berat ve onayın belirlenen usul, esas ve süreler dahilinde alınmaması veya yapılmaması durumunda defterler tasdik ettirilmemiş sayılacaktır.

III. VUK’nu “Gider Pusulası” başlıklı 234 üncü maddesinde değişik yapılmıştır.

Vergiden muaf esnafa, yaptırılan işler veya onlardan satın alınan emtia için düzenlenmesi gereken gider pusulası ile ilgili yeni düzenleme ile birlikte;

Gider pusulası, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen gider pusulası hiç düzenlenmemiş sayılır.
İşin mahiyeti, emtianın cins ve nev'i ile miktar ve bedelini ve iş ücretini ve işi yaptıran ile yapanın veya emtiayı satın alan ile satanın adları ile soyadlarını (Tüzel kişilerde unvanlarını) ve adreslerini ve tarihi ihtiva etmek şartıyla;

Malın veya hizmetin bedelinin, dördüncü fıkrada belirtilen süre dâhilinde satıcıya; 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununda tanımlanan banka, 20/6/2013 tarihli ve 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun kapsamında yetkilendirilmiş ödeme kuruluşları veya 9/5/2013 tarihli ve 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanununa göre kurulan Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi aracılığıyla ödenmesi halinde, bu kurumlarca düzenlenen belgeler,
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında satın alınan malların gider pusulası düzenlemek zorunda olanlara iade edilmesinde, 6502 sayılı Kanun uyarınca iade edilecek tutarların, (a) bendinde yer alan kurumlar aracılığıyla iadesinde bu kurumlarca düzenlenen belgeler,
Belge düzenleme zorunluluğu bulunmayan kamu kurum ve kuruluşlarının, tabi oldukları ilgili mevzuat dâhilinde, yaptıkları işler veya sattıkları mallar için düzenledikleri belgeler,

gider pusulası yerine geçecektir.

IV. VUK’nu “Maliyet Bedeli” başlıklı 262 inci maddesinde değişik yapılan değişiklik ile;

Maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade etmektedir.

26.10.2021 tarihinden itibaren aşağıda sayılan giderler de maliyet bedeline dâhil edilecektir.

İktisadi kıymetin iktisap edilmesi veya değerinin artırılması ile doğrudan ilgili; gümrük vergileri, gümrük komisyonları, yükleme, boşaltma, nakliye ve montaj giderleri,
İktisadi kıymetin iktisap edilmesi veya değerinin artırılması ile doğrudan ilgili; resim ve harçlar, noter, tapu, mahkeme, değer tespiti, danışmanlık, komisyon ve ilan giderleri,
İktisadi kıymetin finansmanında kullanılan kredilere ait faiz giderleri ve bunlara ilişkin kur farklarının; emtiada emtianın stoklara girdiği tarihe kadar, diğer iktisadi kıymetlerde ise iktisadi kıymetin envantere alındığı hesap döneminin sonuna kadar olan kısmı ile söz konusu kredilere ilişkin giderler (Faiz giderleri ile kur farklarının diğer kısımlarını maliyet bedeline ithal etmekte veya genel giderler arasında göstermekte mükellefler serbesttirler.),
İktisadi kıymetin stoklara veya envantere alındığı tarihe kadarki depolama ve sigorta giderleri,
Gayrimenkullerde mevcut bir binanın satın alınarak yıkılmasından ve arsasının tesviyesinden mütevellit giderler.

Gayrimenkullerle doğrudan ilgili olması şartıyla, bunların envantere alındığı hesap dönemi sonuna kadar alınan hibeler maliyet bedelinden indirilecektir.

İktisadi kıymetin (emtia hariç) iktisap edilmesi veya değerinin artırılması ile ilgili olan özel tüketim vergisi, indirilemeyecek katma değer vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi ile kaynak kullanımını destekleme fonunu maliyet bedeline ithal etmekte veya genel giderler arasında göstermekte mükellefler serbesttirler.

V. VUK’nu Mükerrer 298 inci maddesine (ç) fıkrası eklenmiştir. Buna göre; 01.01.2022 tarihinden itibaren “Taşınmazların ve Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlerin” Yeniden Değerlemesi yapılabilecektir.

Kimler Yeniden Değerleme Yapabilecek?

Tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri (kollektif, adî komandit ve adî şirketler dâhil),

(A) fıkrasının (9) numaralı bendi kapsamında söz konusu fıkranın (1) numaralı bendinde yer alan şartlara bakılmaksızın enflasyon düzeltmesi yapanlar ile kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilenler hariç),

(A) fıkrasında yer alan enflasyon düzeltmesi yapma şartlarının gerçekleşmediği hesap dönemlerinin sonu itibarıyla, bilançolarına dâhil bulunan amortismana tabi iktisadi kıymetlerini (bu niteliklerini korudukları müddetçe sat-kirala-geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilenler hariç) ve bunlar üzerinden ayrılmış olup bilançolarının pasifinde gösterilen amortismanları yeniden değerleyebilirler.

Yeniden Değerleme Tabi Tutulacak Varlıklar
Taşınmazlar (Boş arsa ve araziler dahil değildir),
Amortismana tabi diğer iktisadi kıymetler

ve bunlar üzerinden ayrılmış olup bilançolarının pasifinde gösterilen amortismanları değerlemeye tabi tutulabilecektir.

İktisadi kıymetlerin maliyet bedellerine eklenmiş bulunan (iktisadi kıymetlerin aktifleştirildiği hesap dönemine ilişkin olanlar hariç) kur farkları ve kredi faizleri (bunlara isabet eden amortismanlar dâhil) yeniden değerleme kapsamına girmez.

Yeniden değerlemede, iktisadi kıymetlerin ve bunlara ait amortismanların, bu Kanunda yer alan değerleme hükümlerine göre tespit edilen ve değerlemenin yapılacağı hesap dönemi sonu itibarıyla yasal defter kayıtlarında yer alan değerleri dikkate alınacaktır.

Amortismanın herhangi bir yılda yapılmamış olması durumunda, yeniden değerlemeye esas alınacak tutar bu amortismanlar tam olarak ayrılmış varsayılarak belirlenir.

Mükerrer 298 inci Madde (Ç) Fıkrasına Göre Yeniden Değerleme Zorunlumudur?

Yeniden değerleme yapabilecek mükelleflerin yeniden değerleme yapması zorunlu değildir.

Yeniden Değerleme Yapılmasında Kullanılacak Oran

İktisadi kıymetlerin tespit edilen değerleri ve bunlara ilişkin amortismanların, yeniden değerlemenin yapılacağı yıla ait olan yeniden değerleme oranı ile çarpılması suretiyle yeniden değerleme sonrası değerleri bulunur.

Yeniden değerleme oranı, yeniden değerleme yapılacak yılın Ekim ayında (Ekim ayı dahil) bir önceki yılın aynı dönemine göre Devlet İstatistik Enstitüsünün Toptan Eşya Fiyatları Genel Endeksinde meydana gelen ortalama fiyat artış oranıdır. Bu oran Bakanlıkça Resmî Gazete ile ilân edilir.

Kendilerine özel hesap dönemi tayin olunan mükellefler için, özel hesap döneminin başladığı takvim yılına ait oran esas alınır.

Geçici vergi dönemleri itibarıyla yapılacak değerlemede esas alınacak yeniden değerleme oranı, bir önceki yılın Kasım ayından başlamak üzere; 3, 6 ve 9 uncu aylarda bir önceki 3, 6 ve 9 aylık dönemlere göre Türkiye İstatistik Kurumunun Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksinde meydana gelen ortalama fiyat artış oranı esas alınmak suretiyle belirlenir.

Diğer Hususlar

a. Yeniden değerleme neticesinde iktisadi kıymetlerin değerinde meydana gelen değer artışı, yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin her birine isabet eden değer artışı ayrıntılı olarak görünecek şekilde, bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında gösterilecektir.

b. İktisadi kıymetlerini bu fıkra kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutan mükellefler bu kıymetlerini, yeniden değerleme sonrasında bulunan değerleri üzerinden amortismana tabi tutmaya devam ederler. Yeniden değerlemeye tabi tutulanların her birine isabet eden değer artışları ile bunların hesap şekilleri amortisman kayıtlarında ayrıntılı olarak gösterilecektir.

c. Pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarının, sermayeye ilave edilme dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen kısmı, bu işlemin yapıldığı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin bu dönemde gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulur.

d. Sermayeye eklenen değer artışları, ortaklar tarafından işletmeye ilave edilmiş kıymetler olarak kabul edilir. Bu işlemler kâr dağıtımı sayılmaz.

e. Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin elden çıkarılması (satış, devir, işletmeden çekiş, tasfiye gibi) halinde, bunlara isabet eden pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışları aynen amortismanlar gibi muameleye tabi tutulur.

f. Her yılın yeniden değerleme oranı ancak o yıla ait değerlemede nazara alınabilir. Yeniden değerlemenin herhangi bir yıl yapılmamasından veya değerleme oranının düşük uygulanmasından dolayı daha sonraki yıllarda geçmiş dönemlere ilişkin yeniden değerleme yapılamaz.

g. Hesap dönemi içinde aktife giren iktisadi kıymetler için aktife girdiği hesap döneminde, yeniden değerleme yapılmaz.

h. Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasından önce (A) fıkrasında belirtilen enflasyon düzeltmesi yapılmasına ilişkin şartların oluşması halinde, anılan fıkranın (7) numaralı bendi uyarınca enflasyon düzeltmesi yapılır. Söz konusu bent gereği öz sermaye kalemlerinin düzeltilmesinde bu madde kapsamındaki yeniden değerleme değer artış fonu öz sermayeden düşülür. Ayrıca mezkûr değer artış fonunun sermayeye ilavesi nedeniyle oluşan sermaye artışları sermaye artışı olarak dikkate alınmaz ve enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz.

i. (A) fıkrası uyarınca enflasyon düzeltmesine ilişkin şartların oluştuğu dönemlerde, bu fıkra uyarınca yeniden değerleme yapılmaz.

Anılan fıkrada belirtilen enflasyon düzeltmesine ilişkin şartların oluşmadığı ilk hesap döneminden itibaren, bu fıkra hükümleri uyarınca yeniden değerleme uygulamasına devam olunabilir.
Bu durumda iktisadi kıymetlerin yeniden değerlemesine esas değerler olarak, enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş son bilançoda yer alan değerler dikkate alınır.
Bu değerin tespitinde, iktisadi kıymetler için amortismanın herhangi bir yılda yapılmamış olması durumunda, bu amortismanlar tam olarak ayrılmış varsayılır.

j. Bu fıkra kapsamında yeniden değerleme yapılan hesap döneminden sonra (A) fıkrası uyarınca enflasyon düzeltmesi şartlarının yeniden oluşması durumunda, bu fıkra hükümlerine göre yeniden değerlemeye tabi tutulmuş olan iktisadi kıymetler ile bunlara ilişkin amortismanlar düzeltilmiş son değerleri dikkate alınarak enflasyon düzeltmesine tabi tutulur.

k. Yeniden değerlemenin herhangi bir yılda yapılmaması durumunda, sonraki hesap dönemlerine ilişkin olarak bu fıkra kapsamında yeniden değerleme yapılabilir.

VI. VUK’nu “Şüpheli Alacaklar” başlıklı 323 üncü maddesinde yapılan değişiklik ile; Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan ve 3.000,00 TL’nı aşmayan alacaklar için şüpheli alacak karşılığı ayrılabilecektir.

VII. VUK’nu “Amortismana Tabi Malların Satılması” başlıklı 328 inci ve “Amortismana Tabi Malların Sigorta Tazminatı” başlıklı 329 uncu maddelerinde yapılan değişiklik ile; Satılan iktisadi kıymetin satış karının veya alınan sigorta tazminatının tazminat fazlasının iktisadi kıymetin yenilenmesi amacıyla yenileme fonuna alınmasına ilişkin tutarın, iktisadi kıymetin yenilenmesi ve benzer mahiyetteki bir iktisadi kıymetin alımı gerçekleşmezse satışın yapıldığı veya tazminatın alındığı yılı takip eden üçüncü yılın kar/zararına dahil edilir. (Örneğin 2022 yılında satışı gerçekleşen iktisadi kıymete ait karın yenileme fonuna alınması sonucu 2025 yılı sonuna kadar iktisadi kıymet ile ilgili yenileme gerçekleşmezse yenileme fonundaki kar 2025 yılının kar/zararına dahil edilecektir.)

VIII. VUK’nuna Geçici 32 nci madde eklenmiş olup, bu madde kapsamında 01.01.2022 tarihinden itibaren “Taşınmazların ve Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlerin” Yeniden Değerlemesi yapılabilecektir.

Geçici 32 inci Maddeye Kimler Yeniden Değerleme Yapabilecek?

VUK Mükerrer 298 inci maddeye eklenen (Ç) fıkrası kapsamında yeniden değerleme yapabilecek olan mükellefler, {Tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri (kollektif, adî komandit ve adî şirketler dâhil)} anılan fıkra uyarınca ilk kez yeniden değerleme yapacakları hesap döneminden önceki hesap döneminin sonu itibarıyla bilançolarına kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerini (bu niteliklerini korudukları müddetçe sat-kirala-geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilen taşınmaz ve iktisadi kıymetler hariç) yeniden değerleme yapabilecektir.

Geçici 32 inci Madde Kapsamında Yeniden Değerleme Tabi Tutulacak Varlıklar
Taşınmazlar (Boş arsa ve araziler dahil),
Amortismana tabi diğer iktisadi kıymetler

ve bunlara ait amortismanlar yeniden değerlemeye tabi tutulabilecektir. (Amortismanın herhangi bir yılda yapılmamış olması durumunda, yeniden değerlemeye esas alınacak tutar bu amortismanlar tam olarak ayrılmış varsayılarak belirlenir.)

VUK’nda Yer alan değerleme hükümlerine göre tespit edilen ve kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrası uyarınca ilk kez yeniden değerleme yapılacak hesap döneminden önceki hesap döneminin sonu itibarıyla yasal defter kayıtlarında yer alan değerleri dikkate alınır.

(Örneğin 2022 yılında Geçici 32 inci madde kapsamında yeniden değerleme yapılacak ise 2021 yılı bilançosuna esas olan 2021 yılı kayıtlarında yer alan değerler dikkate alınarak yeniden değerleme yapılacaktır.)

Geçici 32 inci Madde Kapsamında Yeniden Değerleme Zorunlumudur?

Yeniden değerleme yapabilecek mükelleflerin Geçici 32 inci madde kapsamında yeniden değerleme yapması zorunlu değildir.

Geçici 32 inci Madde Kapsamında Yeniden Değerleme Ne Zamana Kadar Yapılabilir?

Geçici 32 inci madde kapsamında yeniden değerleme sadece bir kez, mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrası uyarınca yapılacak yeniden değerleme öncesinde olmak üzere yapılabilir.

Bu madde kapsamında yeniden değerleme yapmakla birlikte yeniden değerlemenin ilgili olduğu hesap döneminden sonraki hesap dönemi için mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası kapsamında yeniden değerleme yapmayan mükellefler, daha sonraki dönemlerde mezkûr fıkra kapsamında yapacakları yeniden değerlemede tekrar bu madde kapsamında yeniden değerleme yapamazlar.

Kısaca geçici 32 inci madde kapsamında yapılacak yeniden değerlemenin süre kısıtlaması olmamakla birlikte bir kez olmak üzere yapılır. Geçici 32 inci madde kapsamında yapılacak yeniden değerlemenin mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası kapsamında yapılacak yeniden değerleme öncesinde yapılması gerekir.

Bu madde kapsamında yeniden değerleme yapılması durumunda bir sonraki hesap döneminde mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası kapsamında yapmasalar dahi, daha sonraki yıllarda mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası kapsamında yapılacak yeniden değerleme öncesinde geçici 32 inci madde kapsamında tekrar yeniden değerleme yapılmaz. (Örneğin 2022 yılında geçici 32 inci madde kapsamında yeniden değerleme yapılmış olsun. 2023 yılında mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası kapsamında yeniden değerleme yapılmasa dahi, 2024 yılında mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası kapsamında yeniden değerleme yapılmasına karar verilmesi durumunda öncesinden geçici 32 inci madde kapsamında ikinci kez yeniden değerleme yapılamaz.)

Geçici 32 inci Madde Kapsamında Yapılan Yeniden Değerlemeden Kaynaklanan Değer Artışı Nasıl Vergilendirilecek?

Aynı geçici 31 inci madde kapsamındaki gibi yeniden değerleme neticesinde hesaplanan ve pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarı üzerinden %2 oranında vergi hesaplanacak olup;

Hesaplana vergi, yeniden değerleme işleminin yapıldığı tarihi izleyen ayın sonuna kadar gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine beyan edilecektir.

İlk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenecektir.

Ödenen vergi gelir ve kurumlar vergisinden mahsup edilmez, gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmez.

Beyanın zamanında yapılmaması ya da tahakkuk eden verginin süresinde ödenmemesi halinde geçici 32 inci madde hükümlerinden faydalanılamaz.

Geçici 32 inci Madde Kapsamında Yeniden Değerleme Yapılmasında Kullanılacak Oran

1- Mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasına göre enflasyon düzeltmesine tabi tutulan;

- En son bilançoda yer alan taşınmazlar ve amortismana tabi diğer iktisadi kıymetler ile bunların amortismanları için, anılan maddenin (Ç) fıkrası kapsamında yapılacakyeniden değerlemenin ilgili olduğu hesap döneminden önceki hesap döneminin son ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, söz konusu bilançonun ait olduğu tarihi takip eden aya ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran,
- En son bilanço tarihinden sonra iktisap edilen taşınmazlar ve amortismana tabi diğer iktisadi kıymetler ile bunların amortismanları için, anılan maddenin (Ç) fıkrası kapsamında yapılacak yeniden değerlemenin ilgili olduğu hesap döneminden önceki hesap döneminin son ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, bunların iktisap edildiği ayı izleyen aya ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran,

2- Daha önce Kanunun geçici 31 inci maddesinin;

Birinci fıkrasında yer alan tarihe kadar yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmazlar ve amortismanları için, mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası kapsamında yapılacak yeniden değerlemenin ilgili olduğu hesap döneminden önceki hesap döneminin son ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, 2018 yılı Mayıs ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran,
Yedinci fıkrasında yer alan tarihe kadar yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmazlar ve amortismana tabi diğer iktisadi kıymetler ile bunların amortismanları için, mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası kapsamında yapılacak yeniden değerlemenin ilgili olduğu hesap döneminden önceki hesap döneminin son ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, 2021 yılı Haziran ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran dikkate alınır.
Geçici 32 inci Madde İlişkin Diğer Hususlar
Yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmazlar ve amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerin her birine isabet eden değer artışları ayrıntılı olarak gösterilecek şekilde, bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında gösterilir.
Taşınmaz ve amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerini bu madde kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutan mükellefler bunları, yapılan yeniden değerleme sonrasında bulunan değerleri üzerinden amortismana tabi tutmaya devam ederler.
Pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarının sermayeye ilave edilmesi mümkün olup, sermayeye ilave edilme dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen kısmı, bu işlemin yapıldığı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin bu dönemde gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulur.
Yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmaz ve amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerin elden çıkarılması halinde, pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışları, kazancın tespitinde dikkate alınmaz.
Bu madde kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmazlar ve amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasından önce bu Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrası uyarınca yeniden değerleme yapılmadan mezkûr maddenin (A) fıkrası gereğince enflasyon düzeltmesi yapılmasına ilişkin şartların oluşması halinde, bu madde gereğince oluşan değer artışı fonu özsermayeden düşülmek suretiyle mezkûr madde uyarınca enflasyon düzeltmesi yapılır.
Geçici 32 inci madde kapsamında yeniden değerleme yürürlük tarihi olan 01.01.2022 tarihinden sonra mükerrer 298 inci madde kapsamında yeniden değerleme yapılmadan önce bir kez uygulanacaktır. Yeniden değerleme yapmak isteyen mükellef iktisadi kıymetlerin tamamını veya bir kısmını yeniden değerlemeye tabi tutabilecektir.

26.01.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)