Abdullah Önem
Yeminli Mali Müşavir
abdullah@onemymm.com

Kar Payları Üzerindeki Stopaj Oranının %10’a Düşürülmesinin Etkileri

Tam mükellef kurumlar tarafından dağıtılan kar paylarındaki stopaj oranı; 22/12/2021 tarihli resmi gazetede yayınlanan 4936 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile %10’a düşürülmüştür.

Bu düzenlemeyi; tam mükellef gerçek kişiler, dar mükellef gerçek kişiler ve gelir vergisinden muaf olan dar mükellefler açısından ayrı başlıklar halinde incelemek daha açıklayıcı olacaktır.

Tam Mükellef Gerçek Kişiler Açısından;

Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesine göre, tam mükellef kurumlar tarafından; tam mükellef gerçek kişilere ve dar mükelleflere nakden veya hesaben yapılan kar dağıtımlarından tevkifat yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 22. maddesine göre, tam mükellef kurumlardan elde edilen, 75. maddenin ikinci fıkrasının 1,2,3 numaralı bentlerinde yazılı kar paylarının yarısı gelir vergisinden müstesnadır. İstisna sonrası kalan tutar; aynı Kanunun 86. maddesine göre 2021 yılı için 53.000 TL’yi aşması halinde tam mükellef gerçek kişiler tarafından beyan edilecektir.

Konuyu örneklerle açıklamak gerekirse;

Örnek 1: Tam mükellef gerçek kişi olan (Y) ; 22/12/2021 tarihinden önce tam mükellef kurum olan (X) A.Ş. ’den brüt 100.000 TL kar payı elde etmiştir. Mükellefin 2021 yılı için başka bir menkul sermaye iradı ve gayrimenkul sermaye iradı bulunmamaktadır.

Kar payından %15 oranında 15.000 TL tevkifat yapılmıştır. Mükellefin elde etmiş olduğu kar payının yarısı olan 50.000 TL, 2021 yılı için beyan sınırı olan 53.000 TL’nin altında kaldığı için Gelir Vergisi Beyannamesi verilmeyecektir. Tevkif edilen 15.000 TL nihai vergi olacaktır.

Elde etme tarihi 22/12/2021 tarihi ve sonrası olmuş olsaydı; aynı şekilde 2021 yılı için istisna sonrası kalan tutar beyan sınırının altında kaldığı için %10 oranında tevkif edilen 10.000 TL nihai vergi olacaktır.

Görüldüğü üzere; beyan sınırının altında kaldığı için yapılan tevkifat nihai vergi olduğundan dolayı %5 oranında bir vergi indirimi söz konusudur.

Örnek 2: Tam mükellef gerçek kişi olan (Y); 22/12/2021 tarihinden önce tam mükellef kurum olan (X) A.Ş. ‘den brüt 300.000 TL kar payı elde etmiştir. Mükellefin 2021 yılı için başka bir menkul sermaye iradı ve gayrimenkul sermaye iradı bulunmamaktadır.

Mükellefin elde etmiş olduğu kar payının yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan 150.000 TL ise Gelir Vergisi kanun 86/b maddesi gereği beyan edilecektir.

22/12/2021 tarihi öncesinde elde edilen menkul sermaye iradı için tevkifat oranı %15 olarak uygulanmıştır.

Mükellefin beyanı aşağıdaki şekilde olacaktır.

A	GAYRISAFİ İRAT	300.000,00
B	İSTİSNA TUTARI ( A / 2 )	150.000,00
C	MATRAH ( A - B )	150.000,00
D	HESAPLANAN GV	37.190,00
E	KESİLEN GELİR VERGİSİ ( A X 0,15 )	45.000,00
F	İADE EDİLMESİ GEREKEN GELİR VERGİSİ ( D - E )	- 7.810,00
G	KESİLEN VE BEYAN EDİLEN VERGİLER TOPLAMI ( E + F )	37.190,00

Elde etme tarihi 22/12/2021 tarihi ve sonrası olmuş olsaydı tevkifat oranı %10 olacak ve mükellefin beyanı aşağıdaki gibi olacaktır.   

A	GAYRISAFİ İRAT	300.000,00
B	İSTİSNA TUTARI ( A / 2 )	150.000,00
C	MATRAH ( A - B )	150.000,00
D	HESAPLANAN GV	37.190,00
E	KESİLEN GELİR VERGİSİ ( A X 0,10 )	30.000,00
F	ÖDENECEK GELİR VERGİSİ ( D - E )	7.190,00
G	KESİLEN VE BEYAN EDİLEN VERGİLER TOPLAMI ( E + F )	37.190,00

İlk örnekten farklı olarak; tevkifat oranı değişse de tam mükellef gerçek kişiler açısından vergi yükü aynı kalmaktadır. Ancak tevkifatın yapıldığı tarih ile gelir vergisinin ödeme tarihi arasındaki süre dikkate alındığında, özellikle enflasyonist ortamlarda paranın zaman değeri açısından bir avantaj söz konusu olmaktadır.

Dar Mükellefler Açısından;

Dar mükellefiyette; Gelir Vergisi Kanunu’nun 86.maddesine göre, tamamı Türkiye’de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan menkul sermaye iratları nihai vergi olarak kabul edilir ve beyan edilmez. Dar mükellefler diğer gelirleri için beyanname vermeleri halinde bile elde etmiş oldukları tevkif suretiyle vergilendirilmiş kar paylarını beyannameye dahil etmezler.

Sonuç

Kar paylarındaki stopaj oranının %10’a düşürülmesi; tam mükellef gerçek kişiler açısından iki farklı duruma göre ele alınmıştır. Elde edilen kar payının beyan sınırının altında kalması durumunda %5 oranında bir vergi avantajı sağlanmıştır. Gelir Vergisi Beyannamesi verilmesi durumunda ise %5 oranında verginin daha geç ödenmesi ile dolaylı olarak vade avantajı getirilmiştir.

Dar mükellefiyette ise; tevkif edilen verginin nihai vergi olmasından dolayı %5 oranında bir vergi avantajı sağlanmıştır.

29.12.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.