Abdullah Kiraz
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Gelir İdaresi E. Başkan Yardımcısı V.
abdullah.kiraz@kirazymm.com

Vadesi Geçmiş Vergi Borçlarının Hakediş Alacağından Mahsubunda Yeni Düzenleme

Bir yandan vermiş oldukları hizmetler veya satmış oldukları mallar nedeniyle kamu kurumlarından alacaklı durumda olan, bir yandan da vadesi geçmiş vergi borcu nedeniyle yine kamu kurumu olan vergi idaresine borçlu durumda olan mükellefler bakımından, Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü geçtiğimiz hafta içinde önemli bir düzenlemeyi hayata geçirdi.

Muhasebat Genel Müdürlüğünün bu yeni Genel Tebliğ düzenlemesi (https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/03/20220305-3.htm) 05.03.2022 tarihli ve 31769 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmış ve aynı gün yürürlüğe girmiştir. 

Yapılan düzenleme ile merkezi yönetim kapsamındaki kuruluşlardan alacağı (hakedişi) bulunan ve henüz ödeme işlemi kamu kurumunun harcama birimleri tarafından gerçekleşmediğinden dolayı da tahsilatını yapamamış ve vergi borcu gecikme zammı nedeniyle sürekli artışa uğrayan vergi mükelleflerin yaşamakta olduğu finansal darboğazı gidermesi bakımından önemli bir adım atılmıştır. Mükellefin kamu idarelerine aynı zamanda hem alacaklı hem de borçlu olması gibi çelişkili bir durum büyük ölçüde ortadan kaldırılmıştır.

Hakediş alacağının ilgili harcama birimi tarafından alacaklı mükellefe (hak sahibine) ödenmesine ilişkin idari ve muhasebe iş ve işlemlerinin devam ettiği süre içinde, vergi borcu bulunan mükellefin talebi üzerine bu hak sahibinin hakediş alacağından vadesi geçmiş vergi borcunun öncelikli olarak mahsubu idare tarafından gerçekleştirilebilir. Bu mahsup işlemiyle, vadesi geçmiş vergi borcu kadar olan ödeme esasen hak sahibine yapılmış duruma gelmekte ve vergi borcunun da ödeme işlemi sağlanarak, ödemede gecikilen süreler nedeniyle gecikme zammına maruz kalınmasına son verilmektedir.

Hak sahibine ait hakedişin tamamına ilişkin ödeme süreci tamamlanıncaya kadar, hak sahibinin vadesi geçmiş vergi borcunu ve diğer kesintilerini karşılayacak tutara kadar olan kısmı için ödeme emri belgesi düzenlenerek mahsuben ödeme gerçekleştirilebilir. Mahsuben ödemenin gerçekleştirilebilmesi için;

1-Hakediş ödemesini yapacak kurumdan talepte bulunulması ve vadesi geçmiş vergi borcunu gösteren belgenin temini

Öncelikli olarak hakediş alacağından vadesi geçmiş vergi borcunun ve diğer kesintilerinin mahsubunun gerçekleştirilebilmesi için, hakkediş alacaklısı tarafından ödemeyi gerçekleştirmesi gereken ilgili kamu idaresinden talepte bulunulması ve ilgili vergi dairesi tarafından düzenlenmiş ve vadesi geçmiş vergi borcu tutarını gösteren belgenin hak sahibi tarafından ilgili kamu idaresine sunulması gerekir.  

Vadesi geçmiş vergi borcunu gösteren belge, İnteraktif Vergi Dairesi uygulaması (https:ivd.gib.gov.tr) üzerinden de alınabilir. Bu belgenin ilgili kamu idaresi tarafından teyidi Gelir İdaresi Başkanlığı sistemleri aracılığı ile https://ivd.gib.gov.tr internet adresinde yer alan “Doğrulamalar” / “Mükellefiyet Yazısı / Borç Durum Yazısı Doğrulama” ekranından yapılır.

2- Ödeme emri belgesine ödemeye ilişkin kanıtlayıcı belgeler ile vadesi geçmiş vergi borcunu gösteren belgenin eklenmesi

Hak sahibine hakkediş ödemesini yapacak harcama birimince, mevcut veya temin edilecek ödenek karşılığında, hakedişin vergi borcunu ve diğer kesintilerini karşılayacak tutara kadar olan kısmı için oluşturulacak ödeme emri belgesine, ödemeye ilişkin kanıtlayıcı belgelerin tamamı ve vadesi geçmiş vergi borcunu gösteren belge eklenir.

3- Muhasebe işlem fişinin açıklama alanına ve kanıtlayıcı belgeler üzerine şerh düşülmesi

Harcama birimince ödeme emri belgesinin, muhasebe birimince muhasebe işlem fişinin açıklama alanına ödemenin vadesi geçmiş vergi borcu ve diğer kesintiler için yapıldığı belirtilir ve kanıtlayıcı belgeler (fatura vb.) üzerine de kısmi ödemeye konu tutar belirtilerek şerh düşülür.

4- Ödeme dayanağı belgenin e-Fatura olması durumunda harcama birimince fatura kağıt çıktısı üzerine gerekli açıklamanın yazılması ve imzalanması

Mahsuba konu ödeme işleminde, faturanın e-fatura olarak düzenlenmesi halinde, harcama birimince, e-faturanın kağıt çıktısı alınıp, yetkilendirilmiş görevli tarafından "Bu e-fatura elektronik imzalı aslı ile aynıdır." ibaresine yer verilir ve hak sahibinin vergi borcunun mahsubunda kullanılacağına ilişkin şerh düşülerek imzalanır.

5- Hakedişten mahsuben tahsil edilen vergi borcunun ilgili vergi dairesine gönderilmesi

Mahsuben yapılan vadesi geçmiş vergi borcu tahsilatı, genel bütçe kapsamındaki idarelerde hesaben; genel bütçe kapsamı dışındaki idarelerde ise nakden ilgili vergi dairesine gönderilir.

6- Muhasebe birimince ilgili ödeme emri belgesi ve kanıtlayıcı belgelerin kalan hakediş ödemelerinde kullanılmak üzere harcama birimine iletimi, ödenek teminine ilişkin diğer işlemler

Muhasebe birimince, işleme konu ödeme emri belgesi ve eki kanıtlayıcı belgeler, hakedişin kalan kısmına ilişkin ödeme sürecinde kullanılmak üzere, işlem tarihini izleyen üç iş günü içerisinde, 11/3/2015 tarihli ve 29292 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hesaba Aktarma Suretiyle Ödeme başlıklı Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği (Sıra No: 43) hükümleri çerçevesinde (harcama birimine) iade edilir.

Harcama birimince, ilgili faturaya ilişkin sonraki ödemelerde belgeler üzerinde yer alan şerhlerin kontrolünde azami özen ve önem gösterilir.

Vadesi geçmiş vergi borcuna istinaden yapılacak ödemelerde, ödenek ve nakit temini ile ödemeye ilişkin diğer işlemler ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilir.

09.03.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.