Abbas Coşar
Yeminli Mali Müşavir
Bir Bağımsız Denetim
a.cosar@birdenetim.com

Dövizle Borçlanmanın Dayanılmaz Ağırlığı

Neoliberal ekonominin acı reçetesi bir gün gelir hasta yatağında hatırlatılır. Başlangıçta her şey iyidir, yolundadır. Devlet küçülsün, piyasa genişlesin sloganı adeta sonsuz cenneti hatırlatırcasına her an sallanıp durur kader taşı gibi baş tacımızda…

En son finansal skandallardan mütevellit Neoliberal yapının moda anlayışı özerk kurumlar(üst kurul vs) aracılığıyla siyaseti devre dışı bırakarak piyasayı teknik bir otomasyona indirgemek yönündeydi.

Bu bağlamda Türkiye’de birkaç yıldır hızlanarak yaşanılan ve son birkaç ayda artık dayanılmaz bir seviyeye tırmanan finansal gerilim baş göstermişti. Döviz fiyatları ve piyasa  faizleri acaba önümüzde bir kriz mi var sorusunu düşündürtmeye başladı.

Mevcut hükümet ise haliye aşama aşama genelde finansal sektöre ve özelde para piyasalarına düzenlemeleri ile müdahaleyi had safhaya tırmandırmıştır.

02.05.2018 tarihinde yine bu köşemizde “Döviz Kullanımına Yasak mı Geliyor” başlıklı yazımızda karar tebliğ düzenlemeleri eşliğinde Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkındaki 32 Sayılı Kararda yapılan değişiklikle yurtiçi ve yurtdışı dövizli kredi kullanımına getirilen önemi kısıtlamaları irdelemiştik.

Bugün ise 02 Mayıs 2018 tarihinde yürürlüğe giren ve yukarıdaki mevzuat kapsamında uygulanacak esas ve usulleri belirleyen “TCMB Sermaye Hareketleri Genelgesini birlikte bu bağlamda ve daha özelde şirketlerin döviz kredi kullanımında aranan kriterleri içeren meslek mensupları onaylı raporlara ilişkin detayları tartışmak istedik.

15 Milyon Dolar Altı ve Üstü Kredi Kullanımında Nasıl Bir Ayrım Mevcut?

Kararda 15 milyon doların altında ve üstünde kredi kullanımına ilişkin ikili bir ayrıma gidilmişti.

15 Milyon Dolar Üstü Kredi Kullanan Şirketler

Önce ki yazımızda detaylı açıkladığımız üzere; “15 milyon ABD Doları ve üzerinde döviz kredisi bulunan firmalar;

“-Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından oluşturulan ve www.tcmbveri.gov.tr internet sitesindeki sisteminde bulunacak “veri formu” ile talep edilen bilgileri, açıklama formuna uygun olarak, yine internet üzerinden sisteme girişini yaparak Merkez Bankasına, müteakip hesap döneminden itibaren, bildirmekle yükümlüdür.

-Bildirim yükümlülüğü olan firma, yükümlülüğün başladığı tarihten itibaren 60 gün içinde (ilk bildirim yükümlülüğü 31 Mart 2018 tarihinde sona eren hesap döneminde başladığı için, 31 Mayıs 2018 tarihine kadar) KGK tarafından bağımsız denetim yapmak üzere yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşu veya denetim üstlenen bağımsız denetçi ile denetim sözleşmesi yapacaktır.”

15 Milyon Dolar Altı Kredi Kullanan Şirketler Hangi Şartları Yerine Getirecektir?

Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt içi ve yurt dışından temin edilen döviz kredilerinde; Kredi bakiyesi 15 milyon ABD Dolarının altında olan Türkiye’de yerleşik kişilerin döviz kredisi kullanım talepleri sırasında son üç mali yıla ilişkin döviz gelirlerini melek mensuplarınca(Yeminli Mali Müşavir ve Mali Müşavirlerce) tarafından onaylanmış belgelerle tevsik etmeleri zorunludur.

Kredi bakiyesinin son üç mali yılın döviz gelirleri toplamını aştığının sonradan tespit edilmesi durumunda yurt içinde bankalardan (serbest bölge şubeleri dâhil), finansal kiralama şirketlerinden, faktoring şirketlerinden ve finansman şirketlerinden kullanılan kredilerin aşıma neden olan kısmı geri çağırılır veya Türk Lirası krediye dönüştürülür.

Buna pararelel yut dışı kredileri içinde; Kredi bakiyesinin son üç mali yılın döviz gelirleri toplamını aştığının sonradan tespit edilmesi durumunda bankaların, finansal kiralama şirketlerinin, faktoring şirketlerinin ve finansman şirketlerinin yurt dışındaki şubeleri (bankaların off-shore şubeleri dâhil, serbest bölge şubeleri hariç) tarafından kullandırılan kredilerin aşıma neden olan kısmı geri çağırılır veya Türk Lirası krediye dönüştürülür.” Denilmiştir.

Bu düzelemeden de anlaşılacağı üzere meslek mensuplarına müteselsil sorumluluk yüklenmektedir. İşini düzgün yap, belgeye bilgiye dayanarak altına imzanı at, mühürünü bas’ denilmektedir.

Elbette ki bu mevcut rapor formatının nasıl olması gerektiği, içeriği meslek odalarında tartışılarak ortalama bir uygulamaya bağlanacaktır.

Adı geçen genelgenin Döviz Gelirlerinin Kapsamınına ilişkin 15. Maddesinde düzenlendiği üzere; 4/b“İlgili gümrük beyannamesinin veya SMMM / YMM onaylı faturanın bir örneğinin,4/c”ihracatçıya yapılan satışa ilişkin SMMM / YMM onaylı faturanın ya da e-faturanın bir örneğinin ibrazı kaydıyla ve bu faturadaki tutarı aşmamak üzere ilgili firmaların döviz geliri olarak kabul edilebilir” denilmektedir.

 

EK-2

DÖVİZ GELİRLERİ BEYAN FORMU

FİRMA BİLGİLERİ

FİRMA UNVANI
FİRMA VERGİ KİMLİK NO.
FİRMA İKAMET ADRESİ

DÖVİZ GELİRLERİ *

	……	……	……
DOĞRUDAN KAZANILAN GELİRLER **
DEVREDİLEN GELİRLER
DEVRALINAN GELİRLER
TOPLAM

GELİRİN DEVREDİLDİĞİ FİRMA BİLGİLERİ

FİRMA UNVANI
FİRMA VERGİ KİMLİK NO.
FİRMA İKAMET ADRESİ
DEVREDİLEN TUTAR (TÜRK LİRASI)
DEVREDİLEN YIL
DEVRE İLİŞKİN MUVAFAKATNAME TARİH VE SAYISI ***
DEVRE KONU GÜMRÜK BEYANNAMESİ TARİHİ VE NUMARASI
DEVRE KONU FATURA TARİHİ VE NUMARASI

GELİRİN DEVRALINDIĞI FİRMA BİLGİLERİ

FİRMA UNVANI
FİRMA VERGİ KİMLİK NO.
FİRMA İKAMET ADRESİ
DEVREDİLEN TUTAR (TÜRK LİRASI)
DEVREDİLEN YIL
DEVRE İLİŞKİN MUVAFAKATNAME TARİHİ VE SAYISI **
DEVRE KONU GÜMRÜK BEYANNAMESİ TARİHİ VE NUMARASI
DEVRE KONU FATURA TARİHİ VE NUMARASI

* Bu bölümde döviz gelirlerinin Türk lirası karşılıkları belirtilir.

**Serbest bölgelere yapılan satışlar, ilgili malların serbest bölgelerden üçüncü ülkelere satıldığının tevsiki kaydıyla bu bölüme eklenir.

*** Muvafakat namelerin bir örneği form ekinde bankalara ibraz edilir.

 

Ayrıca aynı genelgenin “Döviz Gelirlerinin Beyanı” na ilişkin 16. Maddesindeki, düzenlemeyle ise;”Son üç mali yılın döviz gelirleri; son üç yıla ait konsolide olmayan finansal tablolar esas alınarak SMMM veya YMM tarafından hazırlanan ve onaylanan bir raporla birlikte Döviz Gelirleri Beyanı Formunun(Genelge Ek:2) bankalara ve finansal kuruluşlara ibrazı ile belgelenir” denilmiştir.

Döviz Kredisi Kullanırken Bankalara İki Zorunlu Belge Sunmak Gerekmektedir

1- SMM veya YMM tarafından doldurulan ve onaylanan Döviz Gelirleri Beyan Formu,

2- Bu formdaki tutarların Genelge’nin 15 inci maddesinde belirtilen döviz gelirleri kapsamında olduğunun tespit edildiğini belirten ve bu tespitin dayandırıldığı belgeler hakkında özet bilgi veren SMMM veya YMM tarafından hazırlanan ve onaylanan bir rapor.

Şirketlerin Yanlış Beyanının Yaptırımları Nelerdir?

Kontrol ve denetimler sonucunda bir aşım olduğunun tespit edilmesi durumunda uygunsuz kredi kullanımıyla ilgili olarak kullandırımı yapan banka veya finansal kuruluşlara bildirimde bulunulması ve kredinin uygunsuzluğa yol açan kısmı için kullandırım yapanlarca Genelge’nin 20 nci ve 39 uncu maddelerinde belirtilen esaslar çerçevesinde işlem yapılması gerekiyor (aşıma neden olan kısım, tespitin yapılmasını müteakip 10 iş günü içerisinde geri çağrılır veya TL krediye dönüştürülür, bu kredilerle ilgili olarak Hazine Müsteşarlığı’na bildirimde bulunulur, kredinin geri çağrılan veya TL’ye dönüştürülen kısmı firmanın kredi bakiyesinden düşülerek Risk Merkezi’ne bildirilir).

7144 sayılı Kanunla Yapılan Düzenlemeler Nelerdir?

25 Mayıs 2018 tarih ve 30431 sayılı resmi gazete ile yürürlüğe giren7144 sayılı BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN’un 1. Ve 2. Maddesiyle yapılan düzenlemelere gore;” Bu Kanuna dayanılarak çıkarılan karar, yönetmelik ve tebliğler ile diğer genel ve düzenleyici işlemler uyarınca faaliyet izni veya yetki belgesi alınması zorunlu olan konularda, gerekli izin veya belgeyi almaksızın ticari faaliyette bulunanlar, elli bin Türk lirasından iki yüz elli bin Türk lirasına kadar idarî para cezası ile cezalandırılır ve yetkisiz faaliyetin gerçekleştirildiği iş yerindeki tüm faaliyetler bir aydan altı aya kadar, tekrarı halinde ise sürekli olarak durdurulur. Ancak, yetkisiz olarak faaliyette bulunanların ilan ve reklamlarından veya yaptıkları işin mahiyetinden söz konusu iş yerini, sadece faaliyet izni veya yetki verilmesi gereken faaliyet konularında iştigal etmek maksadıyla açtıkları veya işlettikleri anlaşılıyorsa söz konusu iş yerindeki faaliyet sürekli olarak durdurulur. Denilmiştir.

Son söz; Neoliberal ekonomik modelde şu anda dünyaya hâkim olan finans kurallarının sarsıntı içerisinde olduğunu herkes kabul ediyor,(“herkes biliyor geminin su aldığını”) Merkez Bankası ne kadar bağımsız olabilecek, enflasyon üzerinde faiz oranını belirleyen para politilkalarının sıkılığı hangi seviyede gerçekleşebilecek,  dövizin dalgalanan fiyatının akıbetinin gölgesinde sermaye hareketlerinin medcezir yansımalarını hep birlikte yaşıyor olacağız

04.06.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.