Abbas Coşar
Yeminli Mali Müşavir
Bir Bağımsız Denetim
a.cosar@birdenetim.com

Nakit Sermaye Artırımında Faiz İndirimi Teşviği

I. GİRİŞ :

Şirketlerin büyük ve küçük olmasından daha ziyade sermaye yapısının çok daha önemli olduğunu  dünyada ve ülkemizde yaşanılan bir çok kriz ortamında hepimiz gördük. Özellikle durgunluk ve çöküş ortamlarında mali yapısı zayıf firmalara ait hisselerde ve yapılarında  daha fazla savrulma yaşanırken özsermayesi güçlü şirketler ağırlıkları ile öne çıkar ve dimdik ayakta kalmaya devam ederler.

En son yapılan düzenleme ile 1 Temmuz 2015 tarihinden itibaren nakit sermaye artışına giden sermaye şirketlerine vergisel bazı avantajlar sağlanması öngörülmüştür. Bu uygulama ile sermaye şirketlerinde nakit artırılan sermaye üzerinden hesaplanan faizin kurumlar vergisi matrahından indirilerek sermaye artışı teşvik edilmekte ve uygulama esasları belirlenmektedir.

Bugünkü makalemizde bizde nakit sermaye artışına ilişkin düzenlenen tebliğde dahil olmak üzere özellik arzeden bütün hususları irdelemek istedik.

II.YASAL DÜZENLEMELER:

1.Kurumlar Vergisi Kanunu

Bilindiği üzere 1 Temmuz 2015 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, Kurumlar Vergisi Kanununun “Diğer İndirimler” adlı 10. Maddesine (ı) bendi eklenmiştir.[1]

“ı) Finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan “Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı” dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50’si.

Bu indirimden, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap döneminden itibaren başlamak üzere izleyen her bir dönem için ayrı ayrı yararlanılır. Sonraki dönemlerde sermaye azaltımı yapılması hâlinde azaltılan sermaye tutarı indirim hesaplamasında dikkate alınmaz.

Bu bent hükümlerine göre hesaplanacak indirim tutarı, nakdi sermayenin ödendiği ay kesri tam ay sayılmak suretiyle hesap döneminin kalan ay süresi kadar hesaplanır. Matrahın yetersiz olması nedeniyle ilgili dönemde indirim konusu yapılamayan tutarlar, sonraki hesap dönemlerine devreder. Bu bendin uygulanmasında sermaye şirketlerine nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklananlar dâhil olmak üzere, sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından veya bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesinden kaynaklanan ya da ortaklar veya bu Kanunun 12 nci maddesi kapsamında ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artırımları, indirim hesaplamasında dikkate alınmaz.

Bu bentte yer alan oranı, şirketlerin aktif büyüklükleri, ortaklarının hukuki niteliği, çalışan personel sayıları ve yıllık net satış hasılatlarına göre veya sermayenin kullanıldığı yatırımdan elde edilen gelirlerin kurumun esas faaliyeti kapsamında olmayan faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşmasına göre ya da sermayenin kullanıldığı yatırımların teşvik belgeli olup olmadığına veyahut makine ve teçhizat veya arsa ve arazi yatırımları için sermayenin kullanıldığı alanlar itibarıyla ya da bölgeler, sektörler ve iş kolları itibarıyla ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye veya %100’e kadar artırmaya; halka açık sermaye şirketleri için halka açıklık oranına göre %150’ye kadar farklı uygulatmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.”

 

2.Bakanlar Kururlu Kararı

Daha sonra Bakanlar Kurulu Kararı kanunun kendisine verdiği teşvik uygulamasıyla ilgili yetkiyi kullanarak indirim oranlarını farklılaştırmıştır.[2] Bu karara göre 1 Temmuz 2015 tarihinden geçerli olmak üzere, indirim oranları aşağıdaki gibi belirlenmiştir.

1-     Genel   İndirim Oranı     %50
2-     Payları borsada işlem gören halka açık sermaye şirketlerinden, indirimin uygulanacağı yılın son günü itibariyle, halka açıklık oranı % 50’den az olanlar için indirim oranı 75
3-     Payları borsada işlem gören halka açık sermaye şirketlerinden, indirimin uygulanacağı yılın son günü itibariyle, halka açıklık oranı % 50’nin üzerinde olanlar için indirim oranı %100
4-     Nakit artırılan sermayenin, yatırım teşvik belgeli üretim ve sanayi tesisleri ile bu tesislere ait makine ve teçhizat yatırımlarında ve/veya bu yatırımların inşasına tahsisedilen arsa ve arazi yatırımlarında kullanılması durumunda (Teşvik belgesinde yer alan sabit yatırım tutarıla sınırlı olmak üzere) için %75

Yukardakiler dışında; Gelirlerinin % 25 veya fazlası, faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşan sermaye şirketleri, Aktif toplamının % 50 veya daha fazlası bağlı menkul kıymetler, bağlı ortaklıklar ve iştirak paylarndan oluşan sermaye şirketleri, Artırılan nakdi sermayenin başka şirketlere sermaye olarak konulan veya kredi olarak kullandırılan kısmı, Arsa ve arazi yatırımı yapan sermaye şirketlerinde arsa ve arazi yatırımına tekabül eden kısım, Finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri, Nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklananlar dahil olmak üzere, birleşme, devir ve bölünme işlemlerinden kaynaklanan sermaye artışları, Ortaklar veya ortaklarla ilişkili kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artırımları, 09.03.2015 tarihinden 01.07.2015 tarihine kadar olan dönemde sermaye azaltımına gidilmiş olması halinde, artırılan sermaye tutarının azaltılan sermaye tutarına tekabül eden kısmı için ise % o(sıfır) olarak belirlenmiştir.

3. Kurumlar Vergisi Genel Tebliği

En son olarak ise Kurumlar Vergisi Genel Tebliği(Seri No:1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair 9 Seri Numaralı Tebliğ[3] ile Sermaye artırımında indirime ilişkin teşvik uygulamasına açıklık getirilmeye çalışılmıştır.

III. SERMAYE ARTIRIMINDA ÖZELLİK ARZ EDEN HUSUSLAR:

Nakit Sermaye Artırımında İndirim Tutarı Nasıl Hesaplanacaktır?

Nakdi sermaye Artışı Neyi İfade Etmektedir?

Sermaye Şirketlerince ilgili hesap döneminde tescil edilmiş ödenmiş sermaye tutarını veya çıkarılmış sermaye tutarındaki nakdi artışları ifade etmektedir. Yeni kurulan sermaye şirketlerinde ise nakit olarak ödenen sermaye tutarını ifade etmektedir.

Ticari Krediler Faiz Oranından Kasıt Nedir?

Merkez Bankasınca indirimin uygulandığı hesap dönemi yılı için en son açıklanan “Bankalarca Açılan Kredilere Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları’ndan” TL üzerinden açılan ticari krediler faiz oranı dikkate alınacaktır.

İndirim Tutarının Hesabındaki Süre Nasıl Hesaplanır?

Tescil edilen sermaye artırımında nakit olarak şirketin banka hesabına yatırıldığı aydan(ay kesri tam ay sayılmak suretiyle) hesap döneminin sonuna kadar olan ay sayısının 12’ye bölünmesi sonucu bulunan oran alınacaktır. Sürenin hesabında Nakden taahhüt edilen sermayenin; Sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihi, Tescil tarihinden sonra şirketin banka hesabına yatırılan tutarlar için ise şirketin banka hesabına yatırılma tarihi dikkate alınacaktır.

Yukarıdaki açıklamalara göre teşvikten yararlanılan indirim tutarı aşağıdaki formüle göre hesaplanacaktır. Bulunan tutar Kurum kazancından indirilebilecek tutardır. 

Örrnek 1 – Abba Makine ve Kimya San. Tic. Ltd. Şti.şirketin sermayesini 30 Nisan 2015 tarihinde karar alarak nakdi olarak 300.000.-TL artırılmasına karar vermiştir. 29 Mayıs 2015 tarihinde şirketin banka hesabına yatırılmış ve 30 Haziran 2015 tarihinde ticaret siciline tescil yapılmıştır.

Yukarıda ki örnek olayda tescil 30 Haziran 2015 olduğu için ve kanunun uydulama yürürlük tarihi 1 Temmuz 2015’den itibaren geçerli olduğu için Abba Makine ve Kimya San. Tic. Ltd. Şti. bu teşvikten yararlanamayacaktır.

Örnek 2 – Abba Tıbbi Malzemeleri Tic. Ltd. Şti.’nin eşit hisseli iki ortağı mevcuttur. Sermayenin 10.000.000.-TL artırılması için 27 Aralık 2015 tarihinde karar alınmıştır. Ortaklardan Ahmet Yıldız taahhüt ettiği 5.000.000.-TL sermayenin %25 ve Ayşe Kalamış ise taahhüt ettiği 5.000.000.-TL sermayenin % 50’sini 20 Ocak 2016 tarihinde şirketin banka hesabına yatırmışlardır. Sermaye artırım kararı 27 Ocak 2016 tarihinde tescil edilmiştir. Ortaklardan Ahmet Yıldız taahhüt ettiği sermayenin kalan kısmı olan 3.750.000.-TL tutarı tescil tarihinden sonra 10 Şubat 2016 tarihinde, diğer ortak Ayşe Kalamış ise taahhüt ettiği sermayenin kalan kısmı olan 2.500.000.-TL tutarı yine tescil tarihinden sonra 15 Mart 2016 tarihinde şirketin banka hesabına yatırmıştır. Şirketin yararlanacağı indirim oranı genel oran olan %50’dir. 2016 yılı sonu Merkez Bankası Ticari Krediler Faiz Oranı %11(varsayalım)’dir.

Öncelikle Tescilden önce de olsa bankaya nakit yatan sermaye tutarı için tescil tarihi esas alınacaktır. Bu durumda 27 Ocak 2016 tarihinden itibaren indirimden faydalanılması mümkündür.

Tescil Tarihinden İtibaren Hesaplanan İndirim Tutarı= Nakdi Sermaye Artışı x Faiz Oranı xİndirim Oranı x Süre

Tescil Tarihinden İtibaren Hesaplanan İndirim Tutarı=(1.250.000 + 2.500.000) x 0,11 x 0,50 x (12/12)

Tescil Tarihinden İtibaren Hesaplanan İndirim Tutarı= 206.250,00-TL

Kararın tescil tarihinden sonra ortaklarca şirketin banka hesabına yatırılan nakit tutarlar için ise bu tutarların şirketin banka hesabına yatırıldığı tarihler dikkate alınarak indirim tutarı hesaplanacaktır.

Bu durumda Ahmet YILDIZ ‘dan olan 3.750.000.-TL tutarı tescil tarihinden sonra 10 Şubat 2016 tarihinde bankaya nakit yattığından dolayı hesaplanacak indirim tutarı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

Tescil Tarihinden Sonraki Ahmet YILDIZ’dan Gelen İndirim Tutarı =3.750.000 x 0,11 x 0,50 x (11/12)

Tescil Tarihinden Sonraki Ahmet YILDIZ’dan Gelen İndirim Tutarı = 189,062,50.-TL

Öte yandan Ayşe KALAMIŞ’dan olan 2.500.000.-TL tutarı tescil tarihinden sonra 15 Mart 2016 tarihinde bankaya nakit yattığından dolayı hesaplanacak indirim tutarı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

Tescil Tarihinden Sonraki Ayşe KALAMIŞ’dan Gelen İndirim Tutarı = 2.500.000 x 0,11 x 0,50 x (10/12)

Tescil Tarihinden Sonraki Ayşe KALAMIŞ’dan Gelen İndirim Tutarı = 114,583,33.-TL

Yukarıda ki açıklamalara göre Abba Tıbbi Malzemeleri Tic. Ltd. Şti.’nin 2016 yılı hesap döneminde 10.000.000.-TL’lık sermaye artırımı üzerinden hesaplanan ve kurum kazancının tespitinde dikkate alabileceği toplam indirim tutarı (206.250 TL + 189.062,50 + 114.583,33 =) 509.895,83.-TL olarak hesaplanmıştır.

Bu durumda Şirket nakit olarak ödenen sermayenin yaklaşık (509.895,83 / 10.000.000 =) % 5 ‘i oranında bir tutarı nakit sermaye artırımının yapıldığı yıl kurum kazancının tespitinde indirilecek indirim tutarı olarak kullanabilecektir.

İndirim Her bir Hesap Dönemi İçin Ayrı Ayrı mı Dikkate Alınacak?

Şirketler gerçekleştirdikleri nakdi sermaye artışları üzerinden, nakdi sermaye artışının yapıldığı hesap döneminden itibaren başlamak üzere izleyen her bir hesap dönemi için ayrı ayrı indirim uygulamasından yararlanabilecektir.

Eğer sonraki dönemlerde sermaye azaltımı yapılması hâlinde nakdi sermaye artışının azaltılan sermaye tutarı kadarlık kısmı indirim hesaplamasında dikkate alınmayacaktır.

Nakten Sermayenin Ödendiği Yılda Kurum Kazancı Yetersizse İndirim Tutarının Sonraki Yıla Devri  Mümkün mü?

Eğer Nakden sermayenin ödendiği yıl kurum kazancı yetersizse, sonraki yıl kurum kazancından indirm mümkündür. İlgili yılda indirim hakkı kullanılmayan tutar bir sonraki yıllara devr edecektir.

Örnek3: Abba Madencilik A.Ş. 2 Temmuz 2015 tarihinde gerçekleştirdiği 4.200.000.-TL nakit sermaye artışını 5 Eylül 2015 tarihinde tescil ettirmiştir. İndirim tutarı uygulanmadan önceki 2015 kurum kazancı ise 100.000.-TL olarak hesaplanmıştır. Faiz oranı %10 ve İndirim oranı %75 varsayılmıştır.

Bu durmda öncelikle 2015 yılı indirim tutarı aşağıdaki gibi olacaktır.

Tescil Tarihinden İtibaren Hesaplanan İndirim Tutarı= Nakdi Sermaye Artışı x Faiz Oranı xİndirim Oranı x Süre

Tescil Tarihinden İtibaren Hesaplanan İndirim Tutarı=4.200.000 x 0,10 x 0,75 x (4/12)

Tescil Tarihinden İtibaren Hesaplanan İndirim Tutarı= 105.000,00-TL

2015 Yılı Kurum Kazancından 100.000.-TL indirildiğinde matrah sıfır olacak ve indirilemeyen 5.000.-TL tutar ise 2016 yılı hesap döneminde indirim konusu yapılacak yani sonraki dönem ve dönemlere devredilebilecektir.

Sermaye Azaltımı Yapılan Yıl ve Dönemde Azaltılan Kısma İndirim Uygulanmayacaktır.

Örnek4:Yukarıdaki örneğimizde Abba Madencilik A.Ş. 2020 yılı hesap döneminde 1.200.000.TL sermaye azaltımına gitmiştir. Azaltıma ilişkin genel kurul kararı 15.6.2019 tarihinde ticaret sicilline tescil ettirmiştir. Bu durumda düzenlemeye göre 2020 yılı için sadece (4.200.000 – 1.200.000=) 3.000.000.-TL tutarında sermaye için indirim uygulanacaktır. Ay kesirleri tam sayılacağından Ocak – Mayıs/2020 dönemi için indirim tutarı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.(Diğer veriler sabit sayılmıştır)

Ocak – Haziran/2020 Dönemi İndirim Tutarı= Nakdi Sermaye Artışı x Faiz Oranı xİndirim Oranı x Süre

Ocak – Haziran/2020 Dönemi İndirim Tutarı=4.200.000 x 0,10 x 0,75 x (6/12)

Ocak – Haziran/2020 Dönemi İndirim Tutarı=157.500,00-TL olarak hesaplanacaktır.

Ancak sermaye azaltımının yapıldığı dönemden yıl sonuna kadar(Temmuz – Aralık/2020) ise azaltılan tutara indirim uygulanmayacağı için aşağıda ki gibi hesaplanacaktır.

Temmuz–Aralık/2020 Dönemi İndirim Tutarı= Nakdi Sermaye Artışı x Faiz Oranı xİndirim Oranı x Süre

Temmuz – Aralık/2020 Dönemi İndirim Tutarı=3.000.000 x 0,10 x 0,75 x (6/12)

Temmuz – Aralık/2020 Dönemi İndirim Tutarı=112.500-TL olarak hesaplanacaktır.

Yukarıdaki hesaplamaya göre firmanın 2020 yılında dönem sonunda kurum kazancından indirebileceği indirim tutarı teşviği 157.500 + 112.500 = 270.000.-TL olacaktır.

Oysaki sermaye azaltımına gimeseydi ha gitmediği dönem olan 2019 için nakit sermaye indirim tutarını aşağıdaki gibi hesaplayalım.

2019 Yılı Faiz İndirim Tutarı = Nakdi Sermaye Artışı x Faiz Oranı xİndirim Oranı x Süre

2019 Yılı Faiz İndirim Tutarı =4.200.000 x 0,10 x 0,75 x (12/12)

2019 Yılı Faiz İndirim Tutarı = 315.000,00 –TL olacaktır.

Buna göre mükellef 2020 yılında 1.200.000 -TL sermaye azaltımından dolayı 315.000 – 270.000= 45.000-TL indirim tutarından mahrum kalacaktır.

Teşviğe İlişkin Diğer Hususlar Nelerdir?

Bu Bir Amortisman Uygulaması mıdır?

İndirimden nakit sermaye artışının tescil edildiği dönemden itibaren başlanacaktır. İzleyen sonraki dönem ve yıllarda ise indirim tutarı hesaplanıp uygulanmaya devam edecektir. Eğer Sermaye azaltımı yapılıyorsa azaltılan sermaye tutarı da o dönem ve sonraki dönemlerde(yıllarda) dikkate alınmaması gerekmektedir. Dönemden kasıt 4. Geçici Vergi Döneminden itibaren uygulanmaya başlanacaktır. Ancak bir sonraki yıla sarkan indirilemeyen indirim tutarları ise izleyen yılın 1. Geçici Vergi döneminden itibaren mahsup edilmeye indirilmeye devam edecektir.

Bilindiği üzere Vergi Usul Kanunu’nun İkinci Bölüm - Alacaklarda ve Sermayede Amortisman Sermaye ile ilgili düzenlemeleri içermektedir. Sermaye’nin itfası 325. Maddede, Girişim Fonu Sermayesi ise 325/A. Maddesinde düzenlenmiştir.

Dolayısıyla bu nakit sermaye artışına indirim uygulaması mevzuatımızda yeni bir müessese olarak yerini almıştır. Sermayeye amortisman uygulanmasına izin verilmektedir. İndirim uygulamasının sermaye artışı yapıldığı yılda kıst uygulanacağı, ancak izleyen yıllarda ise tam uygulanacağı anlaşılmaktadır. Peki bu indirim müessesesi ilelebet uygulanacak değil herhalde. Bu konuda bir süre belirlenmiş değil. Ancak Vergi Usul Kanunu uygulamasındaki genel ilkelerden yola çıkarsak en fazla nakit sermaye atış tutarı kadar olması gerektiği düşünülebilir. İtfa edilecek tutar nakit artışı kadar olmalı. Kıst dönemden kalan bakiye tutar ise itfa süresinin son yılında yok edilecektir diye düşünüyorum.

Ancak tebliğ yayımlanmasına rağmen süre(kaç yıl) ve tutar(üst sınır) ile ilgili olarak herhangi bir sınırlama yapılmadığını ise vurgulamak isterim. Bu hala muğlaklığını korumaya devam etmektedir.

Ayrıca artırılan sermayenin nerede kullanıldığına ilişkin herhangi bir zorunluluk öngörülmüyor. Yatırım teşvik ile ilgili düzenlemede sanayi ve üretim tesisleri ile bu tesislere ait makine ve teçhizat yatırımlarında ve/veya bu tesislerin inşasına tahsis edilen arsa ve arazi yatırımlarında kullanılması durumunda ilave %25 indirim oranı hakkı tanındığı için bunun takibi gerekebilecektir. Ve ilerleyen yıllarda da bu takibin yapılıp yapılmayacağı müphemdir.

Geçici Vergi Dönemlerinde İndirim Uygulanacak mı?

Sadece 4. Geçici Vergi Döneminde İndirim Uygulanacaktır.

- Tebliğde ki, düzenlemeyle İndirim tutarının hesaplanmasında TCMB tarafından yararlanılan yıl için en son açıklanan ticari krediler faiz oranı dikkate alınacağından geçici vergi dönemlerinden sadece 4. Geçici Vergilendirme dönemi itibarıyla bu indirimden yararlanılması mümkün olacağı belirtilmiştir.

Örnek5: Abba Eğitim Hizmetleri ve Matbaacılık Ltd. Şti. 2017 yılında nakit sermaye artışına gitmiştir. 5.5.2017 tarihinde 8.000.000.-TL nakit sermaye artışı kararı alınmıştır. 22.7.2017 tarihinde ortaklardan(Tek Ortak) Fadime KARA nakden taahhüt ettiği sermayenin %25’ini şirketin banka hesabına yatırılmıştır. Karar 29.7.2017 tarihinde tescil edilmiştir. Geri kalan kısmı ise Ekim ayı sonuna kadar şirket banka hesabına yatırılmıştır. Şirket sermaye artırımından sağladığı bu kaynağın 5.000.000.-TL’lık kısmını Ekim ayında 4.500.000 TL sabit yatırım tutarı içeren yatırım teşvik belgeli üretim tesisi yatırımında kullanılmıştır.

Faiz oranı %12 ve İndirim oranı %50 varsayılmıştır.

Bu durumda öncelikle 2017 /4. Geçici Vergi ve 2017 yılı indirim tutarı aşağıdaki gibi olacaktır.

 

Öncelikle Tescilden önce de olsa bankaya nakit yatan sermaye tutarı için tescil tarihi esas alınacaktır. Bu durumda 29 Temmuz 2017 tarihinden itibaren indirimden faydalanılması mümkündür.

Tescil Tarihinden İtibaren Hesaplanan İndirim Tutarı= Nakdi Sermaye Artışı x Faiz Oranı xİndirim Oranı x Süre

Tescil Tarihinden İtibaren Hesaplanan İndirim Tutarı= 2.000.000 x 0,12 x 0,50 x (6/12)

Tescil Tarihinden İtibaren Hesaplanan İndirim Tutarı= 60.000,00-TL

 

Sermaye artırımının 5.000.000.-TL’sinin 4.500.000.-TL’lık kısmı yatırım teşvik belgesine bağlı üretim tesisi yatırımı için bu tutarla sınırlı olarak indirim oranı 25 puan ilave yapılmak suretiyle (%50 + %25 =) %75 olarak dikkate alınacaktır.

İndirim Tutarı= Nakdi Sermaye Artışı x Faiz Oranı xİndirim Oranı x Süre

İndirim Tutarı= 4.500.000 x 0,12 x 0,75 x ( 3/12)

İndirim Tutarı= 101.250,00 –TL

Kalan (8.000.000 – (2.000.000 + 4.500.000) =) 1.500.000 TL’lık nakit sermaye artırımı için indirim oranı ise aşapıdaki gibi olacaktır.

Tescil Tarihinden Sonra Hesaplanan Yatırım Teşvik Dışı İndirim Tutarı= Nakdi Sermaye Artışı x Faiz Oranı xİndirim Oranı x Süre

Tescil Tarihinden Sonra Hesaplanan Yatırım Teşvik Dışı İndirim Tutarı=1.500.000 x 0,12 x 0,50 x (3/12)

Tescil Tarihinden Sonra Yatırım Teşvik Dışı Hesaplanan İndirim Tutarı= 22.500,00-TL

Yukarıdaki hesaplamalara göre Abba Eğitim Hizmetleri ve Matbaacılık Ltd. Şti.’nin öncelikle 2017 yılı 4. Geçici Vergi Beyannamesinde, sonrasında ise kurumlar vergisi beyannamesinde indirim konusu yapabileceği indirim tutarı toplam (60.000 + 101.250 + 22.500 =)183.750 TL olarak hesaplanacaktır.

-Yine tebliğdeki düzenlemeye göre, kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili hesap döneminde indirim konusu yapılamayan tutarlar, izleyen hesap dönemine ilişkin geçici vergilendirme dönemlerine ait geçici vergi matrahlarının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

Örnek6: Enerji sektöründen faaliyet gösteren ve kağıtları borsada işlem görmekte olan halka açık ABBA Enerji A.Ş. 2.2.2016 tarihinde 15.000.000 TL nakdi sermaye artırımı yapmış 14.1.2016 tarihinde ise sermaye artırımına ilişkin %25 olan kısmını 5.000.000 TL şirket hesabına yatırmış olduğundan, kalan onbeşbin liralık kısmı şirketin banka hesabına yatırmıştır. Karar 16.2.2016 tarihinde ise tescil olmuştur. Karar 25.12.2015 tarihinde alınmıştır.  Faiz oranı 2016 için  %11 ve 2017 için %11. Şirket’in Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. nezdinde borsada işlem görebilir nitelikte pay olarak izlenen paylarının nominal tutarının çıkarılmış sermayesine oranı %70’dir.

2016 yılı geçici vergi beyanları(Kurum Kazancı:1. Dönemde 200.000 TL, 2. Dönemde 300.000 TL, 3. Dönemde 500.000 TL ve 4. Dönemde 700.000 TL) ve 2017 yılı geçici vergi beyanları ise(Kurum Kazancı:1. Dönemde 100.000 TL, 2. Dönemde 200.000 TL, 3. Dönemde 250.000 TL ve 4. Dönemde 4.000.000 TL ) olarak gerçekleşmiştir. (Kurumlar Vergisi Beyanları veri kabul edilmiştir dikkate alınmayacaktır.)

Buna göre ABBA Enerji A.Ş’.nin Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. nezdinde borsada işlem görebilir nitelikte pay olarak izlenen paylarının nominal tutarının çıkarılmış sermayesine oranı %70 olduğu için indirim tutarının hesaplanmasında dikkate alacağı indirim oranı (%50 + %50 =) %100 olarak dikkate alınacaktır.

Bu durumda şirketin indirim tutarı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

Tescil Tarihinden İtibaren Hesaplanan İndirim Tutarı= Nakdi Sermaye Artışı x Faiz Oranı xİndirim Oranı x Süre

Tescil Tarihinden İtibaren Hesaplanan İndirim Tutarı=20.000.000 x 0,11 x 1 x (11/12)

Tescil Tarihinden İtibaren Hesaplanan İndirim Tutarı= 2.016.666,60-TL olacaktır.

Bu durumda şirketin kurum kazancına uygulanacak indirim tutarı 4. Geçici Vergi Döneminden itibaren uygulanmaya başlanacağı için zaten 2016 yılı 1. Dönem, 2. Dönem ve 3. Dönem Geçici Vergi Beyanlarına herhangi bir indirim uygulanmayacaktır. 2016 yılı geçici Vergi Beyannamesine ise aşağıdaki gibi indirim uygulanacaktır.

2016 yılı 4. Geçici Vergi Kurum Kazancı               700.000

İndirim Tutarı                                                    2.016,666,66 TL

Buna göre indirim sonucu 4. Geçici Vergi matrahı sıfır olacaktır. Ve kurum kazancı yeterli olmadığı için (2.016.666,66 – 700.000 =) 1.316.666,66 TL indirim ise sonraki dönem kurumlar vergisi ve/veya geçici vergi dönem kurum kazançlarından indirilmeye devam edecektir.

ABBA Enerji A.Ş.’nin 2017 1. Dönem Geçici Vergi Beyanı aşağıdaki gibi olacaktır.

2017 yılı 1. Geçici Vergi Kurum Kazancı             100.000

Önceki Dönemden Devr İndirim Tutarı               1.316.666,66 TL

Buna göre indirim sonucu 2017 1. Geçici Vergi matrahı sıfır olacaktır. Ve kurum kazancı yeterli olmadığı için (1.316.666,66 – 100.000 =) 1.216.666,66 TL indirim ise sonraki dönem geçici vergi dönem kurum kazançlarından indirilmeye devam edecektir.

ABBA Enerji A.Ş.’nin 2017 2. Dönem Geçici Vergi Beyanı aşağıdaki gibi olacaktır.

2017 yılı 2. Geçici Vergi Kurum Kazancı             200.000

Önceki Dönemden Devr İndirim Tutarı               1.216.666,66 TL

Buna göre indirim sonucu 2017 2. Geçici Vergi matrahı sıfır olacaktır. Ve kurum kazancı yeterli olmadığı için (1.216.666,66 – 200.000 =) 1.016.666,66 TL indirim ise sonraki dönem geçici vergi dönem kurum kazançlarından indirilmeye devam edecektir.

ABBA Enerji A.Ş.’nin 2017 3. Dönem Geçici Vergi Beyanı aşağıdaki gibi olacaktır.

2017 yılı 3. Geçici Vergi Kurum Kazancı             250.000

Önceki Dönemden Devr İndirim Tutarı               1.016.666,66 TL

Buna göre indirim sonucu 2017 2. Geçici Vergi matrahı sıfır olacaktır. Ve kurum kazancı yeterli olmadığı için (1.016.666,66 – 250.000 =) 766.666,66 TL indirim ise sonraki dönem geçici vergi dönem kurum kazançlarından indirilmeye devam edecektir.

ABBA Enerji A.Ş.’nin 2017 3. Dönem Geçici Vergi Beyanı aşağıdaki gibi olacaktır. Ancak bu hesaplamadan önce atrık 4. Geçici Vergi dönemi olduğu için o yıl 2017 içinde indirim tutarının hesaplanması gerekmektedir. Bu durumda kurum kazancıncan indirilebilecek indirim tutarları aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

 

2017 yılı 3. Geçici Vergi Kurum Kazancı             250.000

Önceki Dönemden Devr İndirim Tutarı               766.666,66 TL

Buna göre indirim sonucu 2017 3. Geçici Vergi matrahı sıfır olacaktır. Ve kurum kazancı yeterli olmadığı için (766.666,66 – 250.000 =) 516.666,66 TL indirim ise sonraki dönem geçici vergi dönem kurum kazançlarından indirilmeye devam edecektir.

2016 Yılı Nakit Artışına Uygulanan 2017 Yılı İndirim Tutarı= Nakdi Sermaye Artışı x Faiz Oranı xİndirim Oranı x Süre

2016 Yılı Nakit Artışına Uygulanan 2017 Yılı İndirim Tutarı= 20.000.000 x 0,12 x 1 x (12/12)

2016 Yılı Nakit Artışına Uygulanan 2017 Yılı İndirim Tutarı = 2.400.000 -TL olacaktır.

Yukarıdaki açıklamalara göre ABBA Enerji A.Ş.’nin 2017 4. Dönem Geçici Vergi Beyanı aşağıdaki gibi olacaktır.

2017 yılı 4. Geçici Vergi Kurum Kazancı             4.000.000

Önceki Dönemden Devr İndirim Tutarı                   516.666,66 TL

2017 Yılı İndirim Tutarı                                      2.400.000 TL

Toplam İndirim Tutarı                                        2.916.666,66 TL

2017 Yılı 4. Geçici Vergi Matrahı                        1.083.333,34 TL olarak beyan edilecektir.

Eğer örneğimizde 2017 4. Geçici Vergi kurum kazancı 1.000.000 TL olduğunu kabul etseydik bu durumda matrah sıfır olarak hesaplanacaktı ve (2.916.666,66 – 1.000.000 =) 1.916.666,66 TL indirim tutarı 2018 yılı ve sonrası Geçici Vergi ve/veya Kurumlar Vergisi kurum kazancından indirilmeye devam edecekti.

Özel Hesap Döneminde İndirim Tutarı Nasıl Uygulanacak?

 - Tebliğin ilgiliş düzenlemesine göre kendilerine özel hesap dönemi tayin edilmiş olan sermaye şirketleri, şartların sağlanması kaydıyla, hesap dönemlerinin sona erdiği ay itibarıyla TCMB tarafından en son açıklanan ticari krediler faiz oranını dikkate alarak indirimden yararlanabileceklerdir.

İndirim Tutarının Beyanında Vergi İdaresinin İstediği Belgeler Nelerdir?

-İndirimden faydalanmak isteyen sermaye şirketlerinin, taahhüt edilen sermaye artırımı tutarının nakit olarak şirketin banka hesabına fiilen yatırıldığına ilişkin olarak bu işlemleri içeren ve ilgili banka şubesi tarafından onaylanmış banka hesap özetini kağıt ortamında veya elektronik ortamda ilgili dönem kurumlar vergisi beyannamesi verme süresi içerisinde kurumlar vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine ibraz etmeleri gerekmektedir. Ayrıca indirimden faydalanmak isteyen sermaye şirketlerinin, nakdi olarak artırdıkları sermaye ile indirime konu edecekleri tutara ilişkin bilgileri, kurumlar vergisi beyannamesi ekinde bildirmeleri gerekmektedir.”

IV SONUÇ:

2015 yılının çok zor bir yıl olduğunu ekonomik gösterlerden anlamak mümkün. Ancak 2016 yılının da 2015’den daha rahat geçeceğinin kimse söyleyemez bence. Küresel dünyanın ise bizim ekonomimizden daha iyi olduğunu ise hiçbirimiz söyleyemiyoruz. Dünya ülkeleri sermayenin kendi memleketlerine gelmesini sağlamak üzere kırk takla atıp parasal ve yapısal reformları ardı ardına gündemlerine alıp uygulamaya çalıştıklarını biliyoruz.

Bu bağlamda yasa koyucu sermaye yapılarını güçlendirerek uluslar arası rekabete katkı sağlamak üzere sermaye şirketlerine nakit sermaye artışına gitmeleri koşuluyla sermayenin amorti edilmesini amaçlayan kurum kazancından indirime imkan veren nakit sermaye teşviğine ilişkin düzenlemeler yapmıştır.

Son söz, bu düzenlemenin “yastık altı ekonomisi”ni hagi derecede hareketlendireceğini hep birlikte yaşayarak göreceğiz.
 

---

[1] -6637 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun( 8. Madde), 7 Nisan 2015 tarih ve 29319 sayılı Resmi Gazeteyle yayımlanmıştır.

[2] 26 Haziran 2015 tarih ve 2015/7910 sayılı Kararnamenin Eki Karar, 30.06.2015 tarih ve 29402 sayılı Resmi Gazeteyle Yayımlanmıştır.

[3] 1 seri Kurumlar Vergisi Tebliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair 9 seri numaralı Tebliğ, 4 Mart 2016 tarih ve 29643 sayılı Resmi Gazeteyle yayımlanmıştır.

08.03.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.