SMMM Evren Özmen 1 TL için 532.000 TL Fazla Vergi Ödeme Riski (22.11.2024)

E-bültenimize kayıt olun, yeni yazılar e-posta adresinize gelsin! Üye olmak için tıklayın.

EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ

YAZARLARIMIZ

Abbas Coşar
Yeminli Mali Müşavir
Bir Bağımsız Denetim
a.cosar@birdenetim.com

Yeni Torba Kanun 10 Soru - 10 Cevap

GİRİŞ

Artık çağımız dünyasının vergi sistemleri, adalet, tarafsızlık ve verimlilik ilkeleri temelinde oluşturulup, mükellefe kaliteli birinci sınıf hizmet anlayışı çerçevesinde sürdürülmelidir.

Her ne kadar adalet anlayışı, zaman ve mekana göre değişen tarihsel bir niteliğe sahip olsa bile, mayasında değişmeyen bazı nüveler taşıdığını kabul etmek gerekmektedir. Eşitlik ve hakkaniyet kavramları bu bağlamda temel yapı taşlarıdır adaletin. Elbette ki, işçinin 1 TL’si ile işadamının 1 TL’si aynı değeri taşımaz ekonomi politik arenada. Ancak gün gelir bu ekonomik küresel kriz ortamlarında çalışanı olan esnafın 1 TL’si, o kadar değerli olur ki, bir çok hayata ilaç gibi gelir sanki.

Tabi ki, tüm bu toplumsal artılarının yanında af kanunları sistemde yeni mağdurlar yaratmamalıdır en nihayetinde. Bu kanunların ertesinde ise; vergi bilinci kırılmış, sisteme küskün ve artık biraz kuşkuyla bakan, komşusuna kinlenip kendisini enayi gibi hisseden mükelleflerin gözündeki hüznü ve belki de biraz kızgınlığı, hepimiz görür gibi oluruz.

Bu süreçte belki şu söylenebilir, en azından 36 aylık uzun yolculuk boyunca, vergi borcu olmayan mükelleflere %5’lik bir vergi indirimi avantajı sağlanması, hani fena da olmazdı yani, gönüllerini almak babında. Ancak getirilen bu af kanunu ile yapılan düzenleme nihayetinde kesinleşmiş vergi alacaklarının anapara tutarlarında herhangi bir indirim öngörmemekte sadece bu alacaklar enflasyon oranında (TEFE/TÜFE/Yİ-ÜFE) güncellenmek suretiyle yeniden hesaplanmaktadır.

Bu bağlamda bugünkü çalışmamızda, birikmiş borçlara getirilen ödeme kolaylıkları, bilanço usulüne göre defter tutan mükellefler için kasa ve ortaklardan alacaklar hesabının düzeltilmesine ilişkin düzenlemeler ile ihtilaf aşamasındaki alacaklara getirilen imkanlar ve kanundaki diğer hususlara ilişkin özellik arz eden hususlar hakkında açıklamalara yer verilmiştir.

1.YASAL DÜZENLEMELER

6552 Sayılı İş Kanunu ile Bazı Kanun ve KHK'larda Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun[1]

Bazı alacakların yeniden yapılandırılmasına ilişkin 6552 sayılı Kanun, 11.09.2014 tarih ve Mükerrer 29116 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

6552 sayılı Kanunu’nun 73 üncü maddesi’ne göre; Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince tahsil edilen, Vergi Usul Kanunu kapsamına giren; vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları, Emlak vergisi ile çevre temizlik vergisi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları ve emlak vergisi üzerinden hesaplanan taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payı ile buna bağlı gecikme zamları, Belediye Kanunu kapsamındaki belediyelerin su abonelerinden olan su kullanımından kaynaklanan alacakları ile bunlara bağlı fer’i (sözleşmelerde düzenlenen her türlü ceza ve zamlar dahil) alacakları, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamındaki büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin su ve atık su bedeli alacakları ile bu alacaklara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i (sözleşmelerde düzenlenen her turlu ceza ve zamlar dahil) alacakları,yerine vergi asıllarının tamamı, vergi aslına bağlı cezaların tamamı, alacak asıllarına bağlı olmayan cezaların %50’si(usulsüzlük cezaları), gecikme faizi, gecikme zammı ve gecikme cezası yerine(Yİ-ÜFE) esas alınarak belirlenecek tutar tahsil edilecektir.

Yeni kanuna göre hesaplanacak tutar yeniden yapılandırma kapsamında ödenirken; vergi aslına bağlı olmayan cezaların kalan %50’sinin ve gecikme cezası, gecikme zammı, gecikme faizi gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.

Torba Kanunun 74. Maddesine göre ise; “Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31/12/2013 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebilirler.

Kurumlar vergisi mükellefleri, 31.12.2013 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan; Kasa mevcutları ile İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını 31 Aralık 2014 tarihine kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebileceklerdir.

Ortaklar cari hesabının (ortaklardan net alacaklar) beyanında, "131. Ortaklardan Alacaklar" ve "231. Ortaklardan Alacaklar" toplamından "331. Ortaklara Borçlar" ve "431. Ortaklara Borçlar" toplamının çıkarılması sonucunda kalan net tutar dikkate alınacaktır.

Mükellefler beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında vergi hesaplayacak ve hesaplanan vergiyi beyanname verme süresi içinde ödeyeceklerdir.

Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan kasa mevcudu ile net alacak tutarının düzeltilmesi kapsamında beyan edilen ve ödenen vergiler; Gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmeyecek, Kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınmayacaktır.

İşbu makalede, Torba Kanunda ki, öteki düzenlemeleri ise diğer hususlar bölümü olarak özet geçeceğiz. Buna göre;

1- Kıymetli taşların tesliminde uygulanan KDV istisnası 26. Madde’de düzenlenmiştir.

2- Bazı taşınmazların SGK’ya devrinde KDV istisnası 27. Madde’de düzenlenmiştir.

3- Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu hükümlerine göre meslek mensuplarının üyesi oldukları odalara olan aidat borçları 76. Madde’de düzenlenmiştir.

4- Oda aidat borçları 77.Madde’de düzenlenmiştir.

5- Esnaf ve sanatkarların üyesi oldukları odalara aidat borçları 78.Madde’de düzenlenmiştir.

6- Araç muayenelerini suresinde yaptırmamış olanlar 79.Madde’de düzenlenmiştir.

7- 80 inci maddesi kapsamına, Gümrük ve Ticaret Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince tahsil edilen ve 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip edilen gümrük vergileri, idari para cezaları, faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı alacakları 80.Madde’de düzenlenmiştir.

8- SGK prim borçları ve cezaları 81. Madde’de düzenlenmiştir.

9- 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununun 12 nci maddesinin dördüncü fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir. “Yeminli mali müşavirlerin tasdikten doğan mali sorumlulukları ile disiplin sorumlulukları ayrı ayrı müstakil bir rapor ile tespit edilir. Bu kapsamda yeminli mali müşavir hakkında sorumluluk raporu yazılabilmesi için yeminli mali müşavirin yazılı savunması istenir. Savunma isteme yazısının tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde savunma yapılmaması durumunda ilgili yeminli mali müşavir savunma hakkından vazgeçmiş sayılır.” 107. Maddede düzenlenmiştir.

10- Bazı kıymetli taşlara uygulanan ÖTV’nin kaldırılması 116.madde’de düzenlenmiştir.

2. 10 SORU 10 CEVAP

2.1.Hangi Kamu Alacakları Af Kapsamına Girmektedir?

Af kanunu ile aşağıdaki kamu alacakları yeniden yapılandırma kapsamında bir kısmı affedilerek taksit imkanıyla ödenebilecektir.

- 30 Nisan 2014 tarihine kadar beyan edilmesi gereken yıllık gelir, kurumlar, katma değer, özel tüketim, gelir (stopaj), kurumlar (stopaj), damga vergisi gibi beyana dayalı tüm vergiler ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları kanun kapsamındadır.

- 30 Nisan 2014 tarihinden önce tahakkuk eden yıllık harçlar, motorlu taşıtlar vergisi vb. alacaklar ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları kanun kapsamındadır.

- Gümrük ve Ticaret Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince, 30 Nisan 2014 tarihinden (bu tarih dâhil) önce Gümrük Kanunu ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü doğan ve 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip edilen gümrük vergileri, idari para cezaları, faiz, gecikme faizleri ve gecikme zamları kanun kapsamındadır.

- 30 Nisan 2014 tarihinden önce (bu tarih dahil) verilen trafik para cezaları, karayolu taşıma idari para cezaları, otoyol ve köprülerden ihlali geçiş idari para cezaları, askerlik para cezaları, seçim para cezaları, nüfus para cezaları kanun kapsamında yapılandırılarak ödenebilir.

2.2.Başvurular Nereye ve Ne Zaman Yapılması Gerekir?

Başvurular, borçluların bağlı oldukları vergi dairelerine bu kanunun yayınlandığı tarihi (11 Eylül 2014) İzleyen ikinci ayın sonuna 30 Kasım 2014 (ancak hafta sonuna denk geldiğinden 01 Aralık 2014) tarihi mesai saati bitimine kadar yapılacaktır. Birden fazla vergi dairesine borçlu olanlar, her bir vergi dairesine ayrı ayrı başvuracaktır.

2.3.Borçlar hangi Sürede Ödenecektir?

Bu madde kapsamında ödenecek tutarları ise ilk taksiti bu kanunun yayımlandığı tarihi (11 Eylül 2014) izleyen üçüncü aydan başlamak üzere(en son 31 Aralık 2014 tarihinde) ikişer aylık dönemler halinde en fazla 18 eşit taksitte ödemeleri gerekmektedir.

Af kanunundan yararlanacak borcun hesaplanan tutarının;

- Tamamının ilk taksit ödeme süresi içerisinde tamamen ödenmesi halinde, bu tutara Kanunun yayımlandığı tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için herhangi bir faiz uygulanmayacaktır.

-Taksitle ödenmek istenmesi halinde, 6 eşit taksit için (1,05), 9 eşit taksit için (1,07), 12 eşit taksit için (1,10), 18 eşit taksit için (1,15) katsayı ile çarpılır ve bulunan tutar taksit sayısına bölünüp ikişer aylık dönemler halinde ödenecek taksit tutarı hesaplanır. Ancak borçlu ödeme planında tercih ettiği süreden daha kısa sürede ödeme yaparsa ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilir.

Örnek: ABBA Metal ve Demircilik Ltd. Şti.’nin, Fırat Vergi Dairesine, 30 Nisan 2014 tarihi itibarıyla vadesi geçtiği halde ödenmemiş 100.000 TL borcu yapılanma sürecinde hesaplanmıştır. Bu durumda şirket kanun kapsamında hangi ödeme seçeneklerinden yararlanabilir, bunu birlikte görelim.

Hesaplanan tutarlar borçlunun tercihine göre Aralık 2014 ayından başlamak üzere peşin veya taksitler halinde ödenecektir.

-Eğer şirket peşin ödemek isterse, 31 Aralık 2014 tarihine kadar herhangi bir katsayı veya faiz uygulamadan 100.000TL olarak ödenip borcu ortadan kalkacaktır.

--Eğer şirket taksitle ödemek isterse, başvuru sırasında 6, 9, 12 veya en fazla 18 eşit taksit seçeneğini tercih edebilecektir. İlk taksit Aralık 2014 ayında ödenecek ve sonraki taksitler ise takip eden 2’şer aylık sürelerle yapılabilecektir. Fakat her zaman tercih edilen süreden daha erken ödeme yapılabilecektir. Bu durumda erken ödenecek ilgili katsayıya göre düzeltilecektir. Yani erken ödeme halinde mükellefe borç indirimi yapılmış olacaktır.

Yukarıdaki açıklamalara göre 100.000 TL borcu hesaplanan şirketimiz eğer taksitlendirmeyi tercik ederse taksit ve ödeme planı aşağıdaki gibi olacaktır.

*6 taksitte toplam 105.000 TL

*9 taksitte toplam 107.000 TL

*12 taksitte toplam 110.000 TL

*18 taksitte toplam 115.000TL

Olarak ödenebilecektir.

2.4.Yapılandırma Hangi Koşullarda Bozulmuş Sayılır?

- Ödenecek taksitlerden, bir takvim yılında 2 veya daha az taksitin, süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi durumunda, ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının son taksiti izleyen ayın sonuna kadar, gecikilen her ay ve kesri için gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla kanun hükmünden yararlanılır. Yani yapılanma devam eder. Aksi halde yapılanma bozulur. Ancak bu her tahsil dairesi için ayrı ayrı değerlendirilir. Yapılandırma bozulsa bile ödenen taksitler için bu kanun hükümleri geçerli kılınır ve ayrıca tekrar ödenmiş taksitlere gecikme faizi vs, hesaplanmaz.

- Vergi borçlarından, yıllık gelir vergisi, kurumlar vergisi, gelir(stopaj) vergisi, kurumlar(stopaj) vergisi, katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi için yapılandırılmak üzere başvuruda bulunan mükellefler(İl özel İdareleri, belediyeler ve bunlara bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlar hariç), ödeme süresince bu vergi türleri ile ilgili verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden bu vergileri çok zor durum olmaksızın her bir vergi türü itibarıyla bir takvim yılında 2 defadan fazla vadesinde ödememeleri ya da eksik ödemeleri halinde, yapılandırılan borçların kalan taksitleri için bu af kanunundan yararlanma koşulları ortadan kalkmış olur ve yapılanma bozulmuş olacaktır. Ancak Taksitlerinin tamamını Kanunda öngörülen şekilde ödeyemeyen borçlular ödedikleri tutarlar kadar Kanundan yararlanacaktır.

- Hesaplanan taksitler kredi kartı ile ödenebilir.Ödeme tarihi kredi kartının kullanıldığı gündür. Ödenmesi gereken yapılandırılan borçlar mükellefin iade alacağından mahsup edilebilir. Mükelleflerin mahsup talebinin yerine getirilebilmesi için başvuru ve/veya taksit süresi içinde ilgili mevzuatın öngördüğü bilgi ve belgeleri tam ve eksiksiz olarak ibraz etmeleri şarttır. Bu takdirde, ilgili mevzuatın borçlunun mahsup talebine esas aldığı tarih itibarıyla bu Kanuna göre ödenecek tutara mahsup işlemi yapılır, mahsup talebine konu tutardan daha az tutarda mahsubun yapılması halinde, mahsuben ödeme suretiyle tahsil edilemeyen tutar için borçluya bildirimde bulunularak eksik ödenen bu tutarın, ödenmesi gerektiği tarihten ödendiği tarihe kadar gecikilen her ay ve kesri için gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi halinde eksik ödenen tutar için yapılanma koşulları ihlal edilmiş sayılmayacaktır. Bu düzenlemeden anlaşılan ifadeyi bir örnek ile anlamaya çalışırsak; ABBA Madencilik A.Ş Af kapsamında borçlarını yapılandırarak 18 taksit seçeneğinde ödemeye başlamışken 2015 yılı içerisinde Haziran/2015 ve Ağustos /2015 taksitlerini ödeyememiştir. Aralık/2015 taksidini ise mahsup işleminden dolayı 2.000.-TL eksik ödemiştir. Bu durumda şirketin af kanundan yararlanamayıp, borç yapılandırması bozulacak mı? Bizim yorumumuza göre, borçluya vergi dairesinin bildirimde bulunarak borcunu (eksik ödediği mahsuptan kaynaklı 2.000.-TL) gecikme zammı ile ödemesi koşuluyla yapılandırmanın bozulmaması gerekmektedir. Ancak sizin yine de vergi dairesine karşı şansınızı zorlamamanızı tavsiye edebilirim.

2.5.Borç Yapılandırılmasında Diğer Özellik Arz Eden Hususlar Nelerdir?

Bu madde hükmünden yararlanmak isteyen borçluların maddede belirtilen şartların yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları şarttır. Davadan vazgeçme dilekçeleri ilgili tahsil dairesine verilir ve bu dilekçelerin tahsil dairelerine verildiği tarih, ilgili yargı merciine verildiği tarih sayılarak dilekçeler ilgili yargı merciine gönderilir. Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince tahsili gerektiği hâlde tahakkuku diğer kamu idarelerince yapılan alacaklara ilişkin ilgili kamu idaresi aleyhine açılmış davalardan vazgeçme dilekçelerinin verileceği idari mercii belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. Bu madde hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan ve açtıkları davalardan vazgeçen borçluların bu ihtilaflarıyla ilgili olarak bu Kanunun yayımlandığı tarihten sonra tebliğ edilen kararlar uyarınca işlem yapılmaz ve bu kararlar ile hükmedilmiş yargılama giderleri ve vekâlet ücreti bulunması hâlinde bunlar talep edilemez.

- Kanun kapsamına giren alacaklardan, kanunun yayımından önce tecil edilip de tecil şartlarına uygun olarak ödenmekte olanlardan, kalan taksit tutarları için af kanundan yararlanabilecektir.

- Kanun kapsamında ödenecek alacaklarla ilgili olarak, uygulanan hacizler yapılan ödemeler nispetinde kaldırılır ve buna isabet eden teminatlar iade edilecektir. Bu düzenlemeden anlaşıldığı üzere, borçları yapılandırdın diye hacizlerin tamamı kaldırılmamaktadır. Teminatlar ve haczin kaldırılması ödemeler nispetinde pey der pey olacaktır.

- Borçlular, Kanun kapsamına giren tüm borçları için Kanundan yararlanabilecekler gibi sadece talep ettikleri dönem ve türler açısından da Kanundan yararlanabileceklerdir.

- Borçları Kanun kapsamında yapılandırılan mükelleflere vergi borcu bulunmadığına ilişkin yazı verilecektir.

Kayıtlarda Yer Aldığı Halde İşletmede Mevcut Olmayan Kasa Mevcudu ve Ortaklardan Alacaklarda ilişkin Af Kanunundaki Düzenlemeler Nelerdir?

2.6.Kimler Yararlanacak ve Beyan ve Ödeme Nasıl Olacaktır?

Bu uygulamadan sadece bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri yararlanabilecektir.

Kurumlar vergisi mükellefleri, 31.12.2013 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan; Kasa mevcutları ile İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç vermeve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını bu kanunun yayımlandığı(11 Eylül 2014) tarihini izleyen üçüncü ayın sonuna,31 Aralık 2014 tarihi mesai saati bitimine kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebileceklerdir.

Mükellefler beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında vergi hesaplayacak ve hesaplanan vergiyi beyanname verme süresi içinde ödeyeceklerdir. Son gün 31 Aralık 2014 tarihidir.

-Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan “kasa mevcudu”nun beyanında, beyan edilecek tutar nasıl tespit edilecektir?

Kurumlar vergisi mükellefleri, 31.12.2013 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde fiilen bulunmayan kasa mevcutlarını beyan edebileceklerdir.

- Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan “ortaklardan alacaklar”ın beyanında, beyan edilecek tutar nasıl tespit edilecektir?

Kurumlar vergisi mükellefleri, 31.12.2013 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını beyan edebileceklerdir. Beyan edilecek ortaklardan net alacak tutarları, tek düzen hesap planında yer alan “131. Ortaklardan Alacaklar” ve “231. Ortaklardan Alacaklar” toplamından“331. Ortaklara Borçlar” ve “431. Ortaklara Borçlar” toplamının çıkarılması sonucunda kalan net tutar olacaktır.

-Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan kasa mevcudu ve ortaklardan net alacaklar nedeniyle beyan edilen tutarlar ve ödenen vergiler gider yazılabilecek mi?

Kasa mevcudu ve ortaklardan net alacak tutarlarının beyanı nedeniyle beyan edilen tutarlar ile ödenen vergiler kurumlar vergisi matrahının tespitinde kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır. Beyan üzerine ödenen vergiler,gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmeyecektir.

-Bu hükümde, kurumlar vergisi mükellefi olan sermaye şirketleri (anonim, limited gibi), kooperatifler, iktisadi kamu müesseseleri, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler ve iş ortaklıkları yararlanabilecektir.

2.7.Kanundan Yararlananlar İçin Geçmişe Yönelik Adat (Faiz) Hesaplanacak mıdır?

Torba Kanuna göre “Bu fıkra uyarınca beyan edilen tutarlar nedeniyle ilave bir tarhiyat yapılmaz” denilmektedir. Bu fıkra kapsamında beyanda bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin bu beyanları nedeniyle 2014 yılı geçici vergi beyannamelerinde düzeltme gerektiği takdirde, düzeltme işlemleri bu fıkrada öngörülen beyanname verme süresi içinde yapılır ve düzeltme işlemleri nedeniyle herhangi bir ceza veya faiz aranmaz.” Denilmektedir.

Kanunun 74. Maddesinin 1/(c) bendindeki bu düzenlemeden de anlaşılacağı üzere, 3.000.000.-TL olarak Abba Demir Döküm Ltd. Şti.’nin kasa ve ortaklar cari hesabında 3 yıldır yer alan tutar için geçmiş üç yıla ait herhangi bir inceleme yapılıp adat hesaplaması yapılmayacağı Maliye Bakanlığı tarafından taahhüt edilmektedir.

Adat yapılmayacağı yönünde yapılan bu düzenleme ile ise, geçmiş dönemde adat yapmış olan mükelleflerden fazladan vergi alınmış oldu. Yani, adat yapmayan bir mükellef hiç vergi ödememişken adat yapan mükellef fazladan vergi ödemiş oldu. Bu da vergide adalet ilkesine aykırı bir durumdur. Bu haliyle adat yapan bir mükellef çıkıp kanunu yargıya taşırsa çok da haksız sayılmayacaktır. Yumurta - tavuk hikayesi hiç bitmeyecek bir tekerleme olarak kamu vicdanımızda hep yerini ve mevcudiyetini koruyacaktır. Bu düzenleme olmasa adalet sağlanmış olmayacağı gibi yeni düzenleme ile de adalet yerini bulmuş olmuyor.

2.8. Başka Hesapta İzleyenler Bu Af Düzenlemesinden yararlanabilir mi? Ya da Düzeltme Beyannamesi Verilmesi Bir Çözüm Olabilir mi?

2013 dönemi hesapları kapandı ve kanun maddesinin kapsadığı dönem 31.12.2013 tarihine kadar olan dönem. Bilindiği gibi 2013 dönemi Kurumlar Vergisi Beyannameleri verildi ve kesin mizanlar bildirildi. Bu saatten sonra kasa ve ortaklar caride izlenmesi gereken tutarlar farklı hesaplarda izlenmiş ise aftan yararlanması mümkün olmayacaktır. Muhasebe kayıtlarında yapılacak düzeltmeler hile olarak değerlendirilebilecektir.

Yukarıda da değindiğimiz üzere kanun maddesinde , “…Bu fıkra kapsamında beyanda bulunan mükelleflerin 2014 yılı gelir ve kurumlar vergisine mahsuben beyan ettikleri geçici vergiye ilişkin beyannamelerde düzeltme gerektiği takdirde, düzeltme işlemleri bu fıkra uyarınca yapılacak beyanname verme süresi içinde yapılır. Bu düzeltme işlemleri nedeniyle herhangi bir ceza veya faiz aranmaz…” düzenlemesi yer almaktadır.

Bu düzenleme uyarınca 2014’ün ilk Geçici Vergi döneminde adat hesaplayanların beyanlarını düzeltmeleri gerekecektir. Yani, hesaplanan adat nedeniyle ödenen vergi kadar ilk dönemin Geçici Vergisi azaltılacaktır. Nitekim, 31.12.2013 itibariyle kasa ya da ortaklar cari sıfırlanacağı için, 01.01.2014’ten itibaren bu paralar kullanılmamış sayılacaktır. Kullanılmayan para için de faiz hesaplanması olağan bir durum olmayacaktır tabiî ki.

2.9. Torba Kanunda Yer Alan Özellikli Diğer Hususlar Nelerdir?

Torba kanun kapsamında bu çalışmamızda, her ne kadar vergi merkezinde borç yeniden yapılandırması ve kasa mevcudu ile ortaklardan alacaklar hakkında açıklamalarımız sınırlandırılmış olmakla beraber diğer hususlara aşağıdaki özet başlıklarla değinmek isteriz.

1- Kıymetli taşların tesliminde uygulanan KDV istisnası 26. Madde’de düzenlenmiştir.

2- Bazı taşınmazların SGK’ya devrinde KDV istisnası 27. Madde’de düzenlenmiştir.

3- Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu hükümlerine göre meslek mensuplarının üyesi oldukları odalara olan aidat borçları 76. Madde’de düzenlenmiştir.

4- Oda aidat borçları 77.Madde’de düzenlenmiştir.

5- Esnaf ve sanatkarların üyesi oldukları odalara aidat borçları 78.Madde’de düzenlenmiştir.

6- Araç muayenelerini suresinde yaptırmamış olanlar 79.Madde’de düzenlenmiştir.

8- SGK prim borçları ve cezaları 81. Madde’de düzenlenmiştir.

10- Bazı kıymetli taşlara uygulanan ÖTV’nin kaldırılması 116.madde’de düzenlenmiştir.

2.10.Sosyal Güvenlik Kurumu Alacakları ve Diğer Alacakların Yapılandırılmasına İlişkin Düzenlemeler Nelerdir?

Sosyal Güvenlik Kurumu Alacakları

Torba Kanunda (81. Madde ile) vergi affı dışında SGK borçlarını da yeniden yapılandırarak, gecikme cezası ve gecikme zammına af getirilmiştir. Vadesi geçmiş alacaklar için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın taksitler halinde ödenmesine imkan sağlanması amaçlanmıştır.

2014 yılı Nisan ayı ve önceki aylara ait; İşveren ve sigortalılara ilişkin sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi,İsteğe bağlı sigorta primi ve topluluk sigortası primi,Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından takip edilen damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı,30 Nisan 2014 tarihine kadar (bu tarih dâhil) bitirilmiş özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi asılları ile bu alacaklara gecikme cezası ve gecikme zammı,60/g kapsamında genel sağlık sigortalılarının primleri,Sosyal güvenlik kanunlarına göre emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta iken 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerlerinde çalışmaları nedeniyle aylıkları kesilmesi gerekenlere, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ödeme dönemine kadar yersiz olarak ödendiği tespit edilen aylıklara ilişkin borç,30 Nisan 2014 tarihine kadar işlenen fiillere ilişkin idari para cezaları ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı torba kanun kapsamına alınmıştır.

Yeni af kanuna göre; Sigorta primi tamamının, Yİ-ÜFE esas alınarak belirlenecek tutarın, İdari para cezasının %50'sinin, Bu tutar üzerinden Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, Alacak asıllarının 11 Eylül 2014 tarihinden önce ödenmiş olması şartıyla, fer'ilerinin ödenmemiş olduğu durumlarda, aslı ödenmiş fer'i alacağın %40'ının 6552 sayılı kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde, Gecikme cezası ve gecikme faizinin tamamının, İdari para cezasının %50’sinin,İdari para cezasına uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammının tamamının,Fer’i alacakların kalan %60’ının tahsilinden vazgeçilecektir.

Bu madde hükümlerinden yararlanmak isteyen borçluların, bu maddelerde belirtilen şartların yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları şarttır. Bu maddeye göre ödenecek alacaklarla ilgili olarak tatbik edilen hacizler yapılan ödemeler nispetinde kaldırılır ve buna isabet eden teminatlar iade edilir.

İdari Para Cezaları

İdari para cezaları ile ilgili yeni düzenlemeye göre, 30 Nisan 2014 tarihinden önce (bu tarih dahil) verilen trafik para cezaları, karayolu taşıma idari para cezaları, otoyol ve köprülerden ihlali geçiş idari para cezaları, askerlik para cezaları, seçim para cezaları, nüfus para cezaları kanun kapsamında yapılandırılarak ödenebilir.

Bu torba kanuna göre, idari para cezaları ile ilgili yeni düzenlemeye göre, 30 Mayıs 2014 tarihine kadar ödenmemiş olan idari para cezasının %50’si Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanan tutarın ödenmesi halinde, cezanın kalan %50’si ile idari para cezasına uygulanacak gecikme cezası ve gecikme zammı tamamen silinecektir.

ÖRNEKLER: ABBA Gıda Ürünleri Pazarlama A.Ş.’nin 2009 tarihinden bugüne gelen vergi borçları aşağıdaki gibidir. Bu tutar borçlarını kanun kapsamında yapılandırarak 30 Kasım 2014 tarihi itibarıyla 18 taksitte ödemek istemektedir. Buna göre ödeyeceği taksit tutarları aşağıdaki gibi olacaktır.

Vade	Miktar	Gecikme Zammı	Yapılandırma TEFE/TÜFE/Yİ-ÜFE Uygulaması	*Avantaj(TL)*	Avantaj(%)
Kasım/2009	10.000,00	8.954,67	4.472,13	4.482,54	0,24
Ekim/2010	15.000,00	10.290,00	5.006,22	5.283,78	0,21
Eylül/2011	20.000,00	10.649,34	4.072,69	6.576,65	0,21
Ağustos/2012	25.000,00	9.450,00	4.222,65	5.227,35	0,15
Temmuz/2013	30.000,00	6.734,01	2.976,22	3.757,79	0,10
*TOPLAM*	100.000,00	46.078,02	20.749,91	25.328,11

Not: Hesaplama Ağustos / 2014 Yİ-ÜFE oranları dahil dikkate alınarak hesaplandı. Yaklaşık bir hesaplama olduğu göz ardı edilmemeli. Tablo sadece bir fikir verebilir. Tabloya göre son beş yıllık vergi aslı ve fer’i borç yapılandırmasında mükellefler %10 ile %24 arasında bir parasal avantaj sağlamaktadır.

Şirket başvuruyu bağlı olduğu Bakırköy vergi dairesine bu kanunun yayınlandığı tarihi (11 Eylül 2014) İzleyen ikinci ayın sonuna 30 Kasım 2014 (ancak hafta sonuna denk geldiğinden 01 Aralık 2014) tarihi mesai saati bitimine kadar yapacaktır. 2009 yılı borcu için ise Avcılar vergi dairesine başvuru yapmıştır.

Şirket eğer, 31 Aralık 2014 tarihine kadar borcun tamamını (100.000,00 + 20.749,91=) 120.749,91.-TL tutarı öderse, borca başkaca bir katsayı ve faiz uygulanmayacaktır. Şirket bu af kanunundan yararlanarak toplamda 25. 328,11.-TL bir avantaj sağlamış olacaktır. Toplam (25.328,11 / 146.078,02 = %17 oranında bir avantajı olmuştur şirketin.

--Eğer ABBA Gıda Ürünleri Pazarlama A.Ş. taksitle ödemek isterse, başvuru sırasında 6, 9, 12 veya en fazla 18 eşit taksit seçeneğini tercih edebilecektir. İlk taksit Aralık / 2014 ayında ödenecek ve sonraki taksitler ise ayı takip eden 2’şer aylık sürelerle yapılabilecektir. Fakat her zaman tercih edilen süreden daha erken ödeme yapılabilecektir. Bu durumda erken ödenecek ilgili katsayıya göre düzeltilecektir. Yani erken ödeme halinde mükellefe borç indirimi yapılmış olacaktır.

Yukarıdaki açıklamalara göre 120.749,91.-TL borcu hesaplanan şirketimiz taksitlendirmeyi tercih ederse taksit ve ödeme planı aşağıdaki gibi olacaktır.

*6 taksitte toplam 126.787,40.-TL ve Aylık Taksit Tutarı 21.131,23.-TL olacaktır.

*9 taksitte toplam 129.202,40.-TL ve Aylık Taksit Tutarı 14.355,82.-TL olacaktır.

*12 taksitte toplam 132.824,90 ve Aylık Taksit Tutarı 11.068,74.-TL olacaktır.

*18 taksitte toplam 138.862,40 ve Aylık Taksit Tutarı 7.714,58.-TL olacaktır.

-Şirket borcunu peşin ya da taksitle kredi kartıyla ödeyebilecek, İşlem tarihi itibarıyla borç ödenmiş olacaktır. Ödenecek taksitlerin her yıl en fazla 2 tanesi ödenmezse veya eksik ödenirse yapılandırma bozulmayacaktır. Ancak ödenmeyen taksit tutarları en geç son taksiti izleyen ay sonuna kadar ödenecek ve geç ödenen süre için gecikme zamla tahsili gerekecektir.

-Şirket 2015 yılında üç taksit ödemediği için yapılandırması bozulmuştur. Ancak ödediği tutarlar kanundan yararlanacaktır. Tekrar geriye dönük bir eksra faiz ve/veya zam hesaplanmayacaktır.

-Şirket 2016 yılında cari döneme ait katma değer vergisinden tahakkuk eden tutarları 2 dönem itibarıyla ödemediği ve ilaveten 1 taksit yapılandırma borcunu ödeyemediği için yapılandırma bozulmuştur. Ancak bu yapılandırma sadece katma değer vergisi açısından bozulmuştur. Diğer vergiler borç yapılandırması aksamadan devam edecektir.

-Şirket 6111 sayılı kanundan kaynaklanan ödenmemiş(bozulmuş) borçları içinde yeniden yapılandırmadan yararlanabilecektir. Daha önce tecil edilen borçlarının kalan tutarlarınıda af kanunu kapsamında yeniden yapılandırabilecektir. Ancak 6111 sayılı kanun kapsamında taksit ödemeleri devam eden borçları için bu kanun düzenlemelerinden yararlanamayacaktır.

-Şirket araçlarına ait trafik cezaları için mahkeme dava yoluna başvurmuştu. Ancak davadan vazgeçerek bu kanundan yararlanmaya karar vermiştir. Motorlu taşıtlarına ait borçları yapılandırdığı için taksit süreleri içinde fenni muayenelerini yaptırabilecektir. Ancak şirketin binek otolarına konulan haczin yapılandırma ile beraber tamamının kaldırılması mümkün olmayacaktır. Taksit ödemelerine bağlı olarak ödeme nispetince kalkacaktır. Fakat hacizli mal yerine başka mal teminat olarak vergi dairesine teklif edilebilir.

-Şirket şubesi ile ilgili olarak Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığı Gebze Uluçınar Vergi Dairesine muhtasar beyanname yönlü ayrıca başvurması gerekecektir.

--Şirket Kanun yayım tarihinden(11 Eylül 2014) önce ihtirazi kayıtla verdiği katma değer vergisi beyannameleri üzerinden tahakkuk eden vergiler için dava yoluna gitmiştir. Bu kanun kapsamında davadan vazgeçerek ödemelerini yapılandırma kapsamında ödeyemeyecektir. Çünkü kesinleşmemiş olan vergiler kapsamında bir borç olduğu için kanun kapsamına girmemektedir. Aynı şekilde 2009 yılına ait ikmalen ve re’sen veya idarece yapılan tarhiyatlarda daha uzlaşma aşamasında olduğundan Kanunun yayım tarihi itibariyle henüz kesinleşmemiş alacaklar kapsamında olduğu için kanundan yararlanamayacaktır.

Ayrıca ABBA Gıda Ürünleri Pazarlama A.Ş.’nin 31 Aralık 2013 tarihli dönem sonu bilançosunda kasa ve ortaklar cari hesabı tutarları aşağıdaki gibidir. “131. Ortaklardan Alacaklar” ve “231. Ortaklardan Alacaklar” toplamından“331. Ortaklara Borçlar” ve “431. Ortaklara Borçlar” toplamının çıkarılması sonucunda kalan net tutar olacaktır.

131. Ortaklardan Alacaklar 1.000.000.-TL

231. Ortaklardan Alacaklar 2.000.000.-TL

331. Ortaklara Borçlar 500.000.-TL

431. Ortaklara Borçlar 1.000.000.-TL

Şirketin 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla bilançosunda kasa bakiyesi 3.000.000.-TL ve 30 Nisan 2014 tarihi itibarıyla kasa hesabı bakiyesi 3.500.000.-TL olmuştur. 30 Nisan 2014 yılı 131. Ortaklardan Alacaklar 1.200.000.-TL ve 331. Ortaklara Borçlar 600.000.-TL olmuştur.

Şirket 31 Aralık 2014 tarihi mesai saati bitimine kadar bağlı olduğu Bakırköy Vergi Dairesi’ne beyanlarını sunarak kayıtlarını düzeltecektir. Bu beyana göre aşağıdaki hesaplamalar yapılarak muhasebe kayıtları yapılacaktır.

Şirket sadece 31.12.2013 tarihi itibarıyla kayıtlarını kanun kapsamında dikkate alabilecektir. O tarih itibarıyla kayıtlarında yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan kasa mevcudu(3.000.000.-TL) ile net ortaklardan alacak tutarlarını ((1.000.000 + 2.000.000) – (500.000 + 1.000.000) =) 1.500.000.-TL olmak üzere toplam (3.500.000 x 0,03 =) 105.000.-TL vergi hesaplanacak ve hesaplanan bu vergi beyanname verme süresi olan en geç 31 Aralık 2014 tarihi itibarıyla ödenecektir.

Muhasebe kayıtları ise aşağıdaki şekilde yapılacaktır.

Ortaklar cari hesabın mahsup işlemi

_____________________________ / ______________________________________________

131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 1.000.000

231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 2.000.000

331 ORTAKLARA BORÇLAR 500.000

431 ORTAKLARA BORÇLAR 1.000.000

_____________________________ / ________________________________________________

-Kasa Hesabının ve ortaklardan alacaklar hesabının düzeltilmesi

_______________ Beyannamenin verildiği tarih _______________________________________

689 -DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR 4.500.000

(6552 sayılı Kanunun 74. Maddesi)

(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)

100 KASA 3.000.000

131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 500.000

231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 1.000.000

_____________________________ / __________________________________________________

- Hesaplanan Verginin tahakkuku:

______________________________/ ___________________________________________________

689- DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR 135.000

(6552 sayılı Kanunun 74.Maddesi)

(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)

360- ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 135.000

_____________________________ / ____________________________________________________

SONUÇ

Günümüz küresel dünyasında modern memleketlerin mali idaresi; güvenilir, adil, tarafsız, etkin, saydam, sorumluluk sahibi, çözüm odaklı, yetkin, günceli takip eden ve katılımcı bir yapıya sahip olmalıdır. Büyük Anadolu topraklarındaki güzel insanlarımız bu değerlerin tümünü fazlasıyla hak etmektedir. Çünkü bu değerler zaten yüzyıllardır sonsuz zamanın tezgahlarında sabırla tek tek dokunarak bu topraklara en derinlere kadar ekilmiştir.

Bu bağlamda toplumsal ve ekonomik barışın sağlanması sürecindeki gayretin, sözünü ettiğimiz değerlerle kucaklaşma anlamında önemli bir adım olması dileğiyle, son sözümüz şu olsun; affetmek Devlet olmanın şanındandır…

[1] Torba Kanun olarak da bilinen “İş Kanunu ile Bazı Kanun ve KHK’lerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun” 11 Eylül 2014 tarih ve 29116 sayılı Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

17.09.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)