Köprüden Önce Son Çıkış / İsmail Kökbulut

 6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu'nun yürürlüğe girmesine 40 gün kaldı.

 

Kanunun genel yürürlük tarihi 1 Temmuz 2012, bazı maddeler ise söz konusu tarihten bir müddet daha sonra yürürlüğe girecek.

Önümüzdeki günlerde yürürlüğe girecek olan Yeni Türk Ticaret Kanunu 1535 maddeden oluşmakta, ticari ve ekonomik yaşamın çok geniş bir alanını düzenlemekte. Etki alanı bu kadar geniş olan bir kanunun daha yürürlüğe girmeden tartışmaların odağı haline gelmesi esasen pek de şaşırtıcı değil. Özellikle kanunun bazı maddelerinin oluşturacağı muhtemel tatsız sonuçlar şimdiden iş dünyasında bir panik havasının oluşmasına sebebiyet verdi bile. Bu nedenle yetkililer bu konuda değişiklik yapılacağını açıkladılar. Biz de bugünkü yazımızda çok geç olmadan değişmesinde yarar gördüğümüz önemli bazı maddeleri gündeme taşımak istedik.
Uygulama süresi başlamadan birçok kişi ikinci düzenlemeleri bekliyor. Temennimiz kalan 40 günlük sürenin sonu beklenmeden kanun değişikliklerinin yapılması ve ikincil düzenlemelerinin yayınlanması.

Şirkete borçlanma yasağı ve kâr payı avansı dağıtımı

Bilindiği üzere ülkemizdeki şirketlerin birçoğu aile şirketi hüviyetinde. Kurumsallaşma seviyeleri ise arzu edilenden uzak konumda. Bu anlamda şirket ortaklarının şirket hesaplarından para kullanmasına çok sık rastlanıyor. Tabii bu durum bazen de yapılan işin niteliğinden kaynaklanıyor.

Vergi kanunlarına göre şirketin emsal faiz oranı üzerinden faiz hesaplayarak ve söz konusu tutar üzerinden Katma Değer Vergisi tahakkuk ettirerek ortaklarına borç vermesi mümkün. Ancak Yeni Ticaret Kanunu pay sahiplerinin ve ortakların şirkete borçlanmasını kesin olarak yasaklıyor. Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibari ile borçlu durumda olanların ise söz konusu borçları 3 yıl içinde nakit olarak ödemesini vazediyor. Söz konusu hükümlere riayet etmeyenleri bekleyen ceza ise gerçekten göz korkutucu. 300 yüz günden az olmamak üzere adli para cezası. Adli para cezasının bir günlük tutarı hakim tarafından kişinin ekonomik ve diğer şahsi halleri göz önünde bulundurularak 20 ile 100 TL arasında belirlenebiliyor. Kanunda 300 günden az olmamak üzere denmiş durumda. Üst sınır yok. Ancak Türk Ceza Kanunu'nun 52. maddesine kanunda aksine hüküm yoksa adli para cezasının üst sınırı 730 gün. Bu durumda örneğin yıl içinde şirketinden 5 bin TL borç alan bir ortağı en iyi ihtimalle 6 bin, en kötü ihtimalle ise 73 bin TL adli para cezası bekliyor. Üstelik adli para cezası ödenmezse hapis cezası söz konusu. Adli para cezasının ödenmemesi durumunda hapis cezası ile karşı karşıya kalınması yerine idari para cezası bu tür cezalandırmalar için daha yerinde olur.

Diğer yandan Yeni Ticaret Kanunu ile halka açık olmayan anonim şirketlere de kar payı avansı dağıtma imkânı tanınmış durumda. Ancak ülkemizdeki yaklaşık 860 bin sermaye şirketinden 744 bini limited şirket konumunda. Kanımızca kâr payı avansı uygulamasına limited şirketlerde de izin vermek ülkemizin gerçekleri ile daha uyumlu sonuçlar doğurabilir.

İnternet sitesi kurma ve bazı bilgileri kamuoyu ile paylaşma zorunluluğu

Yeni Türk Ticaret Kanunu uyarınca her sermaye şirketinin bir internet sitesi kurması eğer böyle bir site mevcutsa bir kısmını şirkete ilişkin bilgilere yer verilmesi zorunlu. Kanunda internet sitesinde duyurulması zorunlu bilgi ve belgelere ayrıntılı olarak yer verilmiş durumda. Öngörülen internet sitesini Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren üç ay içinde oluşturmayan veya internet sitesi mevcut ise aynı süre içinde internet sitesinin bir bölümünü bilgi toplumu hizmetlerine özgülemeyen anonim şirket yönetim kurulu üyeleri, limited şirket müdürleri ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirkette yönetici olan komandite ortaklar altı aya kadar hapis ve yüz günden üç yüz güne kadar adli para cezasıyla; internet sitesine konulması gereken içeriği usulüne uygun bir şekilde koymayanlar ise üç aya kadar hapis ve yüz güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılacaklar.

Genel olarak olumlu bulduğumuz düzenlemenin sorunlu yanı şu. İnternet sitesine konulması istenen bilgiler içerisinde şirketler için ticari sır niteliğinde olan bilgiler yer almakta. Bu nedenle uygulamanın kapsamı daraltılmalı. Ayrıca, internet sitesi kurmanın şirketlere maddi bir külfet getireceği aşikâr. Bu yüzden belirli bir ölçeğin altındaki şirketler uygulamadan muaf tutulmalı.

Her türlü kâğıt ve belgede bulunması gereken belgeler

Yürürlüğe girecek Ticaret Kanunu'nun 39. maddesine göre tacirin işletmesiyle ilgili olarak kullandığı her türlü kâğıt ve belgede; tacirin sicil numarasının, ticaret unvanının, işletmesinin merkezinin, tacir sermaye şirketi ise taahhüt edilen ve ödenen sermayenin, internet sitesinin adresinin ve numarasının; anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde, sırasıyla yönetim kurulu başkan ve üyelerinin, müdürlerin ve yöneticilerin adlarının ile soyadlarının gösterilmesi zorunlu.

Bu zorunluluğa uymayanları hapis veya adli para cezası bekliyor. Şirketler tarafından tüm kâğıt ve belgelere sözü edilen bilgilerin yazılması mümkün değil. Dahası bu bilgilerden bazıları zaten sık sık değişiyor. Amacını kestirmekte zorluk çektiğimiz ve fiiliyatta gereklerinin yerine getirilmesi mümkün olmayan bu kanun maddesinin geç olmadan değişmesinde büyük fayda var.

Bağımsız denetim ve muhasebe standartlarına uyum

Yeni Ticaret Kanunu'yla birlikte hem şirketlerin uygulamak zorunda oldukları muhasebe sistem ve ilkeleri hem de denetim olgusu baştan ayağa değişecek. Buna göre sembolik denetim kurullarının yerini bağımsız denetçiler alacak. Ayrıca Türkiye Muhasebe Standartları'na (TFRS) uymak ve uygulamak da zorunlu olacak.
Her şeyden önce şirketler için her iki değişiklik de ek maddi külfet anlamına geliyor. Dahası özellikle bağımsız denetçilere tanınan yetkilerde kantarın topuzu biraz kaçmış gibi görünüyor. bağımsız denetime ve muhasebe standartlarına geçişte tedrici bir uygulamanın sürecin sancısız atlatılabilmesi için gerekli olduğu kanaatini taşıyoruz.

 

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 21.05.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.