Ali EGEMEN - İştirak vasıtasıyla yapılan dolaylı borçlanma örtülü sermayeye gire

Çalışmaları tamamlanan Kurumlar Vergisi Tebliğ Taslağı onaylandıktan sonra, eski

kanun dönemindeki 86 tebliğ kaldırılacak. Taslak tebliğde tereddüt konusu olabilecek bir çok konu düzenleniyor.

  

Geçen yıl Kurumlar Vergisi Kanunu (KVK) yeniden yazıldı ve eski kanun tamamen yürürlükten kaldırıldı.

5520 sayılı yeni KVK 21.6.2006'da yayımlanmakla birlikte maddelerin önemli bir kısmı 01.01.2006'dan itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girdi.

Yeni Kurumlar Vergisi'nin uygulanmasına dair açıklamaların yapıldığı Kurumlar Vergisi Tebliğ Taslağı Gelir İdaresi Başkanlığı internet sayfasına konuldu. Tebliğin yayınlanmasıyla eski kanun dönemindeki 86 adet tebliğin yürürlükten kalkacak.

Taslak tebliğde başta transfer fiyatlandırması, örtülü kazanç, kooperatifler ile vakıf ve derneklerin vergilendirilmesi, tam mükellefiyet-dar mükellefiyet, kurumlar tarafından yapılacak vergi kesintileri konularında hayli ayrıntılı açıklamalar var.

Örtülü sermaye ile ilgili bakış açısı ise hayli önemli.

 

Yeni kanunundaki düzenleme

Yeni kanunun 12. maddesindeki düzenlemede bir borcun örtülü sermaye kabul edilmesi için aşağıdaki şartların birlikte gerçekleşmesi gerekiyor.

1- Borcun kurumun ortaklarından veya ortaklarla ilişkili kişilerden temin edilmeli

Ortakla ilişkili kişi ifadesiyle ortağın doğrudan veya dolaylı olarak en az yüzde 10 ortağı olduğu kurumu, ortağın en az yüzde 10 oy veya kâr payı hakkına sahip olduğu kurumu,

doğrudan veya dolaylı olarak ortağın veya ortakla ilişkili kurumun sermayesinin, oy veya kâr payı haklarına sahip hisselerinin, en az yüzde 10’unu elinde bulunduran, gerçek kişiler veya kurumlar, kastediliyor.

Şirketler tarafından İMKB'de işlem gören hisselerinin edinilmesi durumunda, söz konusu hisse nedeniyle ortak veya ortakla ilişkili kişi sayılanlardan temin edilen borçlanmalarda en az yüzde 10 ortaklık payı aranmasına yönelik bir kural da konarak ekonomik gerekçelerle alınıp satılan finansal enstürmanların ortaklık ilişkisi doğurduğu gerekçesiyle vergilemeye konu olması engelleniyor.

 

2-Kullanılan borç dönem başındaki özsermayenin 3 katını aşmamalı

Kurumların ortakları veya ortaklarla ilişkili kişilerden yaptığı borçlanmalarda, borç tutarı şirketin hesap dönemi başındaki Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirlenen hesap özsermayesinin 3 katını aşarsa, aşan kısım aşılan süre boyunca örtülü sermaye sayılıyor.

Aksi takdirde örtülü sermayeden bahsedilemeyecek.

Karşılaştırma sırasında, sadece ilişkili şirketlere finansman temin eden kredi şirketlerinden yapılan borçlanmalar hariç olmak üzere, ana faaliyet konusuna uygun olarak faaliyette bulunan ve ortak veya ortakla ilişkili kişi sayılan banka veya benzeri kredi kurumlarından yapılan borçlanmalar yüzde 50 oranında dikkate alınıyor.

 

Kapsama giren ve girmeyen borçlar

Kanunun aynı maddesinde bir kısım borçlanmalar örtülü sermaye sayılamayacağı hüküm altına alınıyor. Bu borçlanmalar: Kurumların ortaklarının veya ortaklarla ilişkili kişilerin sağladığı gayrinakdi teminatlar karşılığında 3. kişilerden yapılan borçlanmalar.

Nakdi teminat karşılığında verilenler, borç/özsermaye oranının aşılıp aşılmadığının hesabında işletmeye verilen borç olarak dikkate alınacak.

Kurumların iştiraklerinin, ortaklarının veya ortaklarla ilişkili kişilerin, banka ve finans kurumlarından ya da sermaye piyasalarından temin ederek aynı şartlarla kısmen veya tamamen kullandırdığı borçlanmalar.

Bankalar tarafından yapılan borçlanmalar. Bankalar, ortaklar veya ortaklarla ilişkili kişilerden borçlansalar da bu borçlanma örtülü sermaye kapsamında değerlendirilmeyecek.

Finansal kiralama şirketleri, finansman ve faktoring şirketleri ile ipotek finansman şirketlerinin bu faaliyetleriyle ilgili olarak ortak veya ortakla ilişkili sayılan bankalardan yaptıkları borçlanmalar. Hangi tür borçlanmaların örtülü sermaye sayılacağına ilişkin yeni yasada yer alan düzenlemeler kısaca bu şekilde.

Yasada yer alan bu düzenlemeler her ne kadar ayrıntılı gibi gözükmekle birlikte uygulama aşamasında tereddütlü birçok konu belirecektir.

 

Yeni düzenlemeler ne getiriyor

Yapılmakta olan ve halen taslak aşamasında bulunan tebliğ çalışmasında da tereddüt konusu olabilecek birçok konu düzenleme konusu yapılıyor. Tebliğ çalışmasında yer alan düzenleme konuları özetle şöyle:

1- Borcun dolaylı olarak temin edilmesi durumunda da örtülü sermaye söz konusu olabilecek.

Örneğin; X kurumu, Y kurumunun yüzde 80 oranında ortağıdır. Y, hem kendisi hem de ortağı olan X'in ortaklık ilişkisi içinde olmadığı Z kurumuna,  Z de X’e borç vermiştir. Bu durumda, X’in kendi ortağı olan Y’den, fakat Z üzerinden dolaylı olarak borç temin ettiği kabul edilecek ve diğer şartların varlığı halinde bu borçlanma örtülü sermaye sayılacak.

2- Borcu kullanan kurumun, aynı zamanda borç kullandığı ortak veya ortakla ilişkili kişiden alacağının olması durumunda örtülü sermayenin varlığının tespitinde bu kurumdan olan alacağın bu kuruma olan borca mahsup edilmesi söz konusu olmayacaktır.

3- Kurumun dönem başı özsermayesinin sıfır veya negatif olması durumunda, bu kurumun ortak veya ortaklarla ilişkili kişilerden yaptığı borçlanmaların tamamı örtülü sermaye olarak sayılacak.

4- Piyasa koşulları ve ticari teamüllere göre yapılan vadeli mal ve hizmet alımları ile ilgili olarak ortaya çıkan borçlanmalarda, vade farkı tutarları ayrıca hesaplanmış olsa da bu borç tutarları örtülü sermayenin varlığının tespitinde dikkate alınmayacak.

Söz konusu süreleri aşan vadeli alımlar nedeniyle ortaya çıkan borçlar örtülü sermayenin varlığının tespitinde dikkate alınacak. Bu şekilde tespit edilen örtülü sermaye tutarına isabet eden vade farkları tespit edilerek örtülü sermaye üzerinden ödenen faiz olarak kabul edilecek.

5- Avanslar, hangi amaçla verilirse verilsin, işletmeye finansman imkanı sağladığı dikkate alınarak borç olarak değerlendiriliyor ve örtülü sermaye hesaplamasında dikkate alınıyor.

Ancak, inşaat işlerindeki istihkak bedellerinin avans olarak kabul edilip örtülü sermayenin hesabında borç unsuru olarak dikkate alınmayacak.

6-Kurumların kullanmış olduğu borçların örtülü sermaye kapsamında değerlendirilmiş olması halinde, örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz, kur farkları ve benzeri giderlerin, KVK'nın 11. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendine göre gider olarak yazılması mümkün bulunmadığından, örtülü sermaye kabul edilen borçlanmalarda YTL’nin değer kazanması sonucu oluşacak kur farkı gelirleri de söz konusu borcun, örtülü yoldan konulan bir sermaye olarak kabul edilmesinin bir sonucu olarak, vergiye tabi kurum kazancının tespitinde gelir olarak dikkate alınması söz konusu olmayacak.

7- Örtülü sermaye kullandıran kurumun hesap dönemi kapandıktan sonra yapacağı düzeltme talepleri, vergi dairesince Vergi Usul Kanunu uyarınca değerlendirilip sonuçlandırılacak.

Düzeltme sonucu tarh edilen vergilerin kesinleşmiş ve ödenmiş olması halinde, karşı tarafın da gerekli düzeltme işlemini kendiliğinden yapması mümkün olabilecek.

 

ÖRTÜLÜ SERMAYE NASIL HESAPLANIR

 

(X) Kurumunun 2006 takvim yılına ait hesap dönemi başındaki öz sermayesi 200 birim olup, anılan hesap dönemine ilişkin olarak yaptığı borçlanmalar aşağıda verilmektedir.

 

a-) Ortak A’dan doğrudan alınan 200 birim

b-) Ortak B’nin bir arsasının teminat gösterilmesiyle Bay Z’den alınan 300 birim

c-) Ortak C’den doğrudan alınan 250 birim

d-) Ortak D Bankası'ndan alınan 2000 birim

e-) İştirak T A.Ş.’nin E Bankası'ndan aynı şartlarla kullandırdığı 400 birim

 

Buna göre, b ve e’deki borçlanma örtülü sermayenin tespitinde kullanılmayacak.

D Bankası'ndan sağlanan borç yüzde 50 oranında dikkate alınacaktır.

Örtülü sermayenin tespitinde dikkate alınacak toplam borçlanma tutarı şöyledir:

A’dan 200, C’den 250 ve D Bankası'ndan 1000 birim olmak üzere toplam 1450 birimdir.

 

Hesap dönemi başındaki özsermaye 200 birim olduğundan, örtülü sermaye; öz sermayenin 3 katının (3x200=600) üzerindeki tutar 850 birimdir.

 

Örtülü sermayenin borcu kullandıranlar açısından dağılımı ise şöyle:

A için; (200/1450)x850= 117,24 birim

C için; (250/1450)x850= 146,55 birim

D için; (1000/1450)x850= 586,21 birim

Toplam: 1450 birim

(Kaynak: Referans Gazetesi | 22.01.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.