Kredi kartlarında limit tuzağına BDDK el koydu

Kredi Kartları Kanunu çerçevesinde yönetmelik taslağını tartışmaya açan kurum, talep edilmeden kart düzenleyen ve keyfî kart limiti artırımlarına giden bankalara çeşitli müeyyideler uygulamaya hazırlanıyor. Yönetmelik yürürlüğe girdiğinde kredi kartları için tanınacak toplam limit, ilk yıl için müşterinin aylık ortalama net gelirinin iki katını geçemeyecek. İkinci yıl için ise dört katı ile sınırlandırılacak. Tüketiciler Birliği Başkanı Bülent Deniz, yönetmeliğin gecikmesi sebebiyle bankaların yasal boşlukları fırsat bildiğini belirterek, "Yasada var olan hükümler daha açık bir şekilde ifade edildi. Temennimiz yönetmeliğin herhangi bir lobi çalışmasıyla engellenmemesi ve kararlılıkla uygulanmasıdır." değerlendirmesinde bulunuyor. Deniz, hazırlanan metinde 'limit' tuzağına karşı daha net ifadelere yer verilmemesini ise sakıncalı buluyor. Geçen yıl kredi kartlarıyla 109 milyar YTL'lik harcama yapıldı.

Zaman'ın dünkü 'Kredi kartında limit tuzağı' başlıklı manşeti bankaların yol açtığı mağduriyetleri yeniden gündeme getirdi. Haberde 2006'da tüketici şikâyetlerinde ilk sırayı bankaların aldığına dikkat çekilirken, pek çok müşterinin limitini aştığını kart ekstrelerindeki 'limit aşım ücreti'ni görünce haberdar olduğu kaydedilmişti.

Finans sektörünün tüketiciye bakışında değişiklik olmadan mağduriyetlerin giderilemeyeceğini dile getiren Tüketiciler Birliği Başkanı Deniz, "Kiminle karşılaşsam hemen bir kredi kartı mağduriyetini anlatıyor. Bankaların mağdur etmediği birine daha rastlamadım. Limitini aştığı için faiz üstüne faiz yiyenler, tüketici kredisi alıp borcunu ödüyor. Limit aşımına bankanın müsaade etmemesi gerekir. Cihazdan geçerken kredi kartının limiti varsa onay vermeli. Limit aşılıyorsa banka tüketiciye bilgi vermeli. Tüketiciye sormadan işlemi onaylıyorsa da ilave bir ücret isteyemez. Yasaya göre limitin nasıl belirleneceği açık. Ancak limit aşımı adı altında bu hüküm ihlal ediliyor." diye konuşuyor. Bankacılık Üst Kurulu'nun yönetmelik taslağında uygulanacak akdi ve gecikme faizi oranlarının Merkez Bankası tarafından belirlenen azami oranların üstünde olmayacağı belirtiliyor. Bankaların faiz oranlarındaki artışı kart sahibine 30 gün önceden bildirmesi istenirken, 60 gün içinde borcunun tamamını ödeyip kredi kartını iade eden müşterinin ise faiz artışından etkilenmeyeceği hükme bağlanıyor.

Bankaya bileşik faiz yasağı

Tüketiciler Birliği Başkanı Bülent Deniz, kredi kartı mağduriyetlerinde azami faizi belirleme yetkisini elinde bulunduran Merkez Bankası'nın da bir parça sorumlu olduğu görüşünde: "Banka 3 ayda bir bu oranları açıklıyor. Şu anda aylık 5,63 civarında. Yıllık enflasyonun yüzde 9,6 olduğu bir ülkede bu oran çok yüksek. Dava ettik ama mahkeme sonuçlanana kadar uzun zaman geçiyor. Oran belirlenirken halkın geliri dikkate alınsa daha makul rakamlar uygulanabilir. Bizim hesaplarımıza göre kartlı alışverişlerde gecikme faizinin yüzde 2,5 ya da en fazla 3 olması lazım."

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun yönetmelik taslağına göre kredi kartı sözleşmeleri en az 12 punto ve koyu siyah harflerle hazırlanacak. Sözleşmenin bir örneği, kart hamiline ve varsa kefile verilecek. Ödenmesi gereken asgari tutar, dönem borcunun yüzde 20'sinden aşağı olamayacak. Sözleşmede belirtilen ücret, komisyon ve masraflar kart sahibinin hesabına borç kaydedilecek. Dönem borcunun bir kısmının ödenmesi halinde kalan hesap bakiyesi üzerinden faiz hesaplanacak. Kalan hesap bakiyesine, asgari tutar ve üzerinde ödeme yapılması durumunda akdi faiz; asgari tutarın altında ödeme yapılması durumunda ise asgari tutarın ödenmeyen kısmı için gecikme faizi uygulanacak. Kalan hesap bakiyesinin asgari tutarı aşan kısmı için akdi faiz geçerli olacak. Temerrüt hali de dahil olmak üzere, kart uygulamasından doğan borçlarda bileşik faiz uygulanmayacak. Sonbaharla birlikte şikâyetlerin sayısında büyük artış yaşandığına değinen Bülent Deniz, "Derneğimize dün bir kadın geldi. Oğlunun 20 bin YTL kredi kartı borcu faizle birlikte 50 bin yeni liraya çıkmış. Toplumsal vakaların yeniden artmasından endişe ediyoruz." diye konuşuyor.

Banka, kart ücretini iade edecek

Kredi kartı mağduriyetlerine karşı hukuk mücadelesine girişenler lehte kararlarla teselli buluyor. Konya'da Burak D., 3 Kasım 2006'da hesabından yıllık 25 YTL kredi kartı kullanım ve üyelik ücreti kesilmesi üzerine bankaya müracaat etti. Ücretlerin iade edilmesini ve sonraki tarihlerde benzer taleplerde bulunulmamasını isteyen Burak D., sonuç alamayınca ildeki Tüketici Hakem Heyeti'ne müracaat etti. Heyet, bankadan açıklama isterken, gelen yazıda Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu'na uygun işlem yapıldığı öne sürüldü. Ancak heyet, Tüketici Kanunu'nun 10/A maddesinin son fıkrası gereğince B.D.'nin haklı olduğuna karar verdi. Buna göre banka 25 Yeni Türk Lirası tutarındaki kart ücretini müşterisine iade edecek.