Eksik Gün Bildiriminde olumlu değişiklik / Tahsin Sınav

Kayıtdışı istihdamın denetlenip, kayıt içindeki işçinin çalışılandan az gün sayısı eksikliği şeklinde ortaya çıkabilen kayıtdışılığı, aylık 30 gün ölçütü temelinde yok etmeyi amaçlayan bir uygulamadır, eksik gün bildirimi*. Reform süreci sonrasında kaydî ekonomik gelişmelere ayak uyduracak şekilde, gün geçmiyor ki uygulamalar kolaylaştırılmasın. Bu anlamda her düzeyde yasal değişiklikler yapılıyor. İşte bu sürece uygun bir değişiklik de Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile yapıldı. 17.04.2012 tarihli Resmî Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren SSİY.m.102/14'üncü fıkrasında kimlerin Eksik Gün Bilgi Formu düzenleme yükümlüsü olduğunu 15'inci maddesinde yeniden belirlemiştir. Buna göre, 102'nci maddesinin ondördüncü fıkrasında yer alan '50' sayısı '30' olarak değiştirilmiştir' ve yayınladığı 17.04.2012 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Bu değişiklikle SSİY.m.102/14'üncü fıkrası metni şöyledir: '(14) Genel bütçeye dâhil dairelerin, özel bütçeli idarelerin, döner sermayelerin, fonların, belediyelerin, il özel idarelerinin, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmelerin, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşların, kamu iktisadi teşebbüslerinin ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarının, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının, sendikaların, vakıfların, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşların işyerleri ve toplu iş sözleşmesi yapılan işyerleri ile 30 ve üzerinde sigortalının çalıştırıldığı aylara ilişkin özel sektör işyerlerinde eksik gün bildirim nedenlerinin aylık prim ve hizmet belgesinde belirtilmesi yeterlidir. Bu işyerleri için ayrıca eksik gün bildirim formu ile eki belgeler aranmaz.'

Eksik Gün Bildirimlerinde yapılan bu değişiklik üzerine, 30 işçiden az çalışanı bulunan özel sektör şirketleri eksik gün bildirimi vermeyeceklerdir. Bu anlamda 'Eksik Gün Bildiriminde İstisnalar' başlığıyla 27.06.2011 tarihli gazetemiz Yeni Şafak'ta yazmış olduğum yazımda belirttiğim değişiklikteki 50 çalışan sınırı, 30 işçiye indirilmiştir. Özel sektöre ait işyerlerinde çalışan işçilerin sayısı, 30'dan az ise, yani 29 veya daha az ise, bu işyerleri eksik gün bildirim nedenlerini APHB'nde -aylık prim ve hizmet belgesinde- belirtilmek ve aynı zamanda eksik gün bilgi formunu (Ek-10) ilişkin olduğu ayı izleyen ayın 23'üne kadar SGK'na vermekle yükümlü tutulmuşlardır. Aynı gerçek veya tüzelkişi işverenin bazı SGK işyeri dosyalarında 30 ve üzeri, bazı dosyalarında ise 29 ve altında sigortalı çalışıyorsa bu durumda sadece 29 ve altında sigortalı çalıştırılan işyerinden dolayı eksik gün bilgi formu verilmesi gerekecektir. Sözkonusu Yönetmelik değişikliğinin yürürlük tarihi, belirttiğimiz üzere, 17 Nisan 2012 olduğu için, 30 ve üzerinde işçi çalıştıran özel sektör işyerleri, Mart/2012 döneminden itibaren SGK'na Ek-10 Eksik Gün Bilgi Formu vermeyecek, ancak eksik gün bildirimlerine ilişkin belgeler, işverenler tarafından arşivlenerek saklanmaya mutlaka devam edilecektir.

SSİY.m.102/14'üncü fıkrası hükmüne göre, Ek-10 Eksik Gün Bilgi Formu vermeyecek işyerleri, şöylece sıralanabilir:

-30 ve üzerinde işçi çalıştıran işyerleri,
-Toplu İş Sözleşmesi yapılan işyerleri,
-Genel bütçeye dâhil daireler,

-Özel bütçeli idarelerin, döner sermayelerin, fonların, belediyelerin, il özel idarelerinin, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler,

-Bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşların, kamu iktisadi teşebbüslerinin ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklar,

-Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları,
-Sendikalar,
-Vakıflar,
-5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar,

Eksik Gün Bildirim nedenlerini aylık prim ve hizmet belgesinde belirtilmek koşuluyla Eksik Gün Bilgi Formu vermekten muaf tutulmuştur. 30 ve üzerinde işçi çalıştırma koşulu, İşletme bazında değil işyeri dosyası bazında değerlendirilecektir. Örneğin Kalkınma Ltd. Şti. unvanlı işletmenin Kadıköy SGM'nde işlem gören işyerinde 32 çalışan, Beşiktaş SGM'inde işlem gören işyerinde 22 çalışan var ise, eksik gün bildirim nedenleri aylık prim ve hizmet belgesinde belirtilmek koşuluyla Kadıköy Sosyal Güvenlik Merkezine eksik gün bilgi formu (Ek-10) verilmeyecek; ancak Beşiktaş SGM'ine eksik gün bilgi formu (Ek-10) verilecektir. Bu örnekte de görüldüğü üzere, Eksik Gün Bilgi Formu vermekle yükümlü tutulan işyerleri hakkındaki hükmü, şöyle özetleyebiliriz: Özel sektöre ait işyerlerinde çalışan işçilerin sayısı, 30'den az ise, bu işyerleri, eksik gün bildirim nedenlerini aylık prim ve hizmet belgesi –APHB- nde belirtilmek ve aynı zamanda Eksik Gün Bilgi Formunu (Ek-10) ilişkin olduğu ayı izleyen ayın 23'üne kadar SGK'ya vermekle yükümlü tutulmuştur.

Tekrarlayalım ki işyerlerinin insan kaynakları ve personel yönetimi birimlerinde görev yapanlar ve yetkili işveren vekilleri, yukarıda belirtilen inceliklere dikkat etmelidirler. Çünkü Ek-10 Eksik Gün Bildirimi kaldırılmamış; sadece kurumsal nitelik taşıyan ve kayıtdışılığın iktisadî ve hukukî nedenlerle yok edilmiş olduğu nitelikleri belirtilen işyerleri istisna edilmişlerdir. İstisna kapsamına giren işyerlerinin APHB, bu yönden de önem kazanmış bulunmaktadır. Eksik gün nedenlerine ilişkin belgeler de işyerinde (bilhassa ilgili işçilerin işyerindeki özlük dosyasında) arşivlenmeye devam edilmelidir.

*Eksik Gün Bildiriminin yasal temeli, 6111 sayılı Kanunla (torba kanunla) değişik 5510 s.K.m.86 hükmü şöyledir: 'Ay içinde bazı işgünlerinde çalıştırılmadığı ve ücret ödenmediği beyan edilen sigortalıların, otuz günden az çalıştıklarını ispatlayan belgelerin işverence ilgili aya ait aylık prim ve hizmet belgesine eklenmesi şarttır. Kurumca belirlenen işyerlerinde bu şart aranmaz.'

 

 

* * *

Evlilik nedeniyle ayrılan eşim, kıdem tazminatını nasıl alabilir?

Osman YAVUZ: Tahsin Bey, bir maruziyetimizi size yazıyoruz. Benim eşim, 3,5 yıl çalıştığı şirketten evlilik dolayısıyla ayrıldı. Kıdem tazminatı hariç diğer alacaklarını aldı. Tazminatını ise bugüne kadar hep vereceğiz diyerek oyaladılar. Şirket müdürünün (sahibi değil) kaşeli imzalı 'tazminatını almamıştır' yazılı kâğıdına rağmen tazminatı vermiyorlar. Eşim, şirketin muhasebecisi olduğu için, bugüne kadar o şirkette birçok işten ayrılana kendi eliyle tazminatlarını da vermiştir. Buna rağmen müdürler, çalışanlar değişince kendi alacağını alamaması maddiyattan öte zorumuza gitmektedir. Efendim şimdi bizim hakkımız kanunen ölü mü? Bizim bu konuda elimiz kolumuz bağlı mı? Yoksa işten ayrıldığından itibaren 5 yıl tazminat hakkı saklı mı? Bizi aydınlatabilirseniz çok seviniriz.

CEVAP: Okuyucumun eşi, evlilik nedeniyle, evlenme tarihinden itibaren bir (1) yıllık sürenin içerisinde, iş sözleşmesini feshedip işvereninden kıdem tazminatını istemesine rağmen ödenmemişse, tazminatını alabilmesi için iki yolu vardır:

1-Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının görevli müdürlüğüne dilekçe vererek durumunu bildirmesi ve kıdem tazminatının ödenmesi hususunda talebini belirtmesi gerekmektedir. Bu inceleme sürecinde işverence belki tazminatı ödenebilir. Ödenmezse, okuyucumun eşinin isteği üzerine ÇSGB görevli müdürlüğü tarafından onun adına görevli iş mahkemesinde dava açabilecektir. Bu dava takip edilmeli; geç ödeme gerekçesiyle en yüksek mevduat faizini de istenmelidir.

2-Okuyucumun eşi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının görevli müdürlüğüne dilekçe vermeden durumuna uygun olarak talebi hakkında doğrudan görevli iş mahkemesinde iş davası da açabilir. Bu dava dilekçesinde en yüksek mevduat faizini de isteyebilir.

3-Hak eden işçinin işvereninden kıdem tazminatını talep edebilmesinde, Borçlar Kanunu'na göre, on (10) yıllık zamanaşımı bulunsa da bekleyerek çözüm olmayacağından, belirtilen yollarla okuyucumun eşinin ya da avukatının, kıdem tazminatını alabilmesi için yasal yollara başvurması gereklidir.

(Kaynak: Yeni Şafak | 23.04.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.