Prof. Dr. Eser KARAKAŞ - Bulgaristan ve Romanya: Nereden nereye

Çok değil yaklaşık yirmi sene önce Bulgaristan ve Romanya’yı kıskanmak herhalde kimsenin aklına gelebilecek bir gazete yazısı başlığı olamazdı.

Ama bugün bendeniz bu tür bir başlık atıyorum ve hislerimde samimiyim.

Geçenlerde aynı konuda Sayın Ertuğrul Özkök de Hürriyet gazetesinde aynı kıskançlık duygusunu işleyen çok güzel bir yazı yazmıştı.

Haset ve kıskançlık farklı şeyler; ben 20 sene önce Jivkov ve Çavuşesku rejimleri altında yaşayan bu iki ülkenin bugün AB üyesi olmuş olmalarına asla haset etmiyorum, kutluyorum ama itiraf edeyim, biraz kıskanıyorum.

Bulgaristan ve Romanya’nın AB tam üyelikleri ülkemizde daha önceki katılımlara oranla daha fazla ilgi çekti, hatta bir parça da tepki oluştu.

Tepkinin temel nedeni de bir tür Osmanlı refleksi ile Bulgaristan ve Romanya’yı küçük görmek ve bu ülkelerin bizden çok önce AB’ye üye olmalarını yadırgamak.

Bulgaristan ve Romanya’yı küçümsedik ama acaba gerçek böyle mi?

Birleşmiş Milletler’in 2006 ‘İnsani Kalkınmışlık Raporu’nda Türkiye 177 ülke arasında 92. sırada.

Bu sıralamanın kişi başına gelir, eğitim ve sağlık kriterleri bazında yapıldığını da hatırlatalım.

Aynı raporda Bulgaristan 54, Romanya ise 60. sırada yer alıyor.

1997 BM İnsani Gelişmişlik Raporu’nda ise Bulgaristan 69, Romanya 79. sırada.

AB müzakere süreci bu iki ülkeyi 1997-2006 arası insani gelişmişlikte nasıl öne çekmiş, çok net görünüyor.

Diğer bir ifade ile AB’nin yeni ve bizim üyeliklerini yadırgadığımız iki ülke, vatandaşlarına sağlayabildiği refah (gelir, eğitim ve sağlık) koşulları açısından bugün bizden (Bulgaristan 38, Romanya 32 sıra) önde.

Bulgaristan’da satın alma gücü paritesine göre kişi başına gelir sekiz bin ABD doları, Romanya’da ise sekiz bin beşyüz ABD doları.

Bizde ise kişi başına gelir, yine satın alma gücü paritesine göre, yedi bin yedi yüz dolar.

Kişi başına gelir farkları çok belirgin değil ama maalesef Bulgaristan ve Romanya eğitim ve sağlıkta bizim çok önümüzde.

21. yüzyılda ortalama bir Türk 68 sene yaşayacak ama ortalama bir Bulgar 73, ortalama bir Rumen ise 72 sene yaşayacak.

Bu daha uzun yaşam beklentisi, iki ülkenin yurttaşlarına üretebildiği sağlık hizmetlerinin bizden belirgin bir biçimde önde olmasından kaynaklanıyor.

Üstelik Bulgarlar dünyanın en fazla kişi başına sigara tüketimini gerçekleştiren milleti.

15 ve yukarı nüfusun okur-yazarlık oranı Bulgaristan ve Romanya’da yüzde 98 iken bizde bu oran yüzde 87.

Bulgaristan ve Romanya bizim 2005 senesinde başlattığımız AB tam üyelik müzakerelerine 1997 senesinde başlıyorlar ve o tarihte Bulgaristan’da kişi başına gelir (satın alma gücü paritesi) üç bin sekiz yüz dolar iken Romanya’da dört bin iki yüz dolar.

Ve görüldüğü gibi tam üyelik müzakere sürecinde Bulgaristan kişi başına gelirini dört bin doların altından sekiz bine, Romanya ise dört binin biraz üzerinden sekiz bin beşyüze çekebilmiş.

Sözün özü

Bunlar meselenin iktisadi yönleri ama en az bu konu kadar önemli bir de anlayış meselesi var.

Bilindiği gibi 1958 senesinde Türkiye Cezayir’in Fransa’ya karşı bağımsızlık savaşı için Birleşmiş Milletler’de çekimser oy kullanmış ve bu tavır ülkemizin Arap dünyası ile ilişkilerini çok olumsuz etkilemiş idi.

Rahmetli Özal 1986’da Cezayir’i ziyaret etti ve 1958 BM oylaması için Cezayirliler’den özür diledi ve Özal’ın bu tavrı bizde inanılmaz tepki aldı; nasıl olur da Türkiye adına özür diler, diye tüm kökten devletçiler ayağa kalktı.

1980’lerde Bulgaristan’da Türk kökenli Bulgarlar’ın adları değiştirildi, eziyet gördüler; 90 sonrası rejim değişti ve 1997 senesinde Bulgaristan’ın dünya güzeli bir dışişleri bakanı, Nadejda Mihailova Türkiye’ye geldi ve geçmişteki insanlık dışı uygulamalar için bizden resmen özür diledi.

Ben o gün, bugün kıskandığım Bulgarlar’ın bizden önce AB üyesi olacaklarını kestirmiş idim desem, övünmek olur mu acaba?

(Kaynak: Star Gazetesi | 12.01.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.