İşten Ayrılan Kıdem Tazminatını Nasıl Alır? / Arif Temir

  Çalışanların kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için işverenin işten çıkarması gerektiğine ilişkin kamuoyunda yaygın bir görüş var. Ancak bu görüş doğru değil. Bir işçi kendi isteği ile işten ayrılırsa belirli koşullar kapsamında kıdem tazminatına hak kazanıyor. Kendi isteği ile sağlık sebepleri, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık, zorlayı sebepler ve aşağıda belirtilen koşullardan biri ile işten ayrılanlar işyerinde bir yıl ve üzerinde çalışması var ise  kıdem tazminatına ha kazanır. Kendi isteği ile işten ayrılanların kıdem tazminatı alma koşullarını açıklayalım.

SAĞLIK NEDENLER 
İşçiler sağlık nedeniyle işten ayrılırsa kıdem tazminatı alabiliyorlar. Buna göre
- İşyerinde çalışamayacağına ilişkin sağlık raporu almışsa,
- İşyeri çalışanlarında bulaşıcı hastalık  varsa,
- İşyeri çalışan yönünden tehlike oluşturuyorsa,
İşçi bu gerekçelerle işten ayrılarak kıdem tazminatını alır.
İşveren ahlak ve iyi niyet kurallarına uymazsa işçi bu nedenleri gerekçe göstererek işten ayrılarak kıdem tazminatı alabilir. İşçiye kıdem tazminatı kazandıracak hususlar:
- İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumun işverene bildirmesine rağmen işveren tarafından gerekli önlemler alınmazsa,
- İşveren, işçinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa,
- İşveren, işçiye cinsel tacizde bulunursa.
- İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilip ödenmezse, 
- Çalışma şartları  uygulanmazsa,
- İşveren,  işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse,
- İşveren, işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa,
İşçi sözleşmesini tek taraflı sonlandırarak işten ayrılır. Bu gerekçelerden birinin olması  kıdem tazminatını almak için yeterli sayılıyor.

Askerlik
İşçi askere gideceği zaman işyerinden askerlik sebebiyle ayrılıyorsa kıdem tazminatına hak kazanır. Bunun için askere sevk belgesini işverene vermesi gerekiyor.

Evlilik
 Kadın işçi evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde işten ayrılırsa, kıdem tazminatına hak kazanıyor. Kadın işçinin işten ayrılma sebebini evlilik olarak belirtmesi gerekiyor.

15 YIL VE 3600 GÜN KURALI  
Çalıştığı işyerinde bir yıl ve üzerinde çalışması bulunanlar aşağıdaki koşulları sağladıkları takdirde kıdem tazminatını alarak işten ayrılabilirler. Bunun için işçinin ;
- 15 yıldan beri sigortalı olması
- 3600 gün prim ödemiş olması
Gerekiyor. Bu koşulları sağlayan işçiler Sosyal Güvenlik Kurumunun il/merkez müdürlüklerine başvurarak kıdem tazminatı alabilir yazısını alarak işverene vermeleri gerekiyor.
Zorlayıcı sebepler
İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa işçi kıdem tazminatına hak kazanabiliyor. Örneğin işyerinde yangın, deprem sel baskını gibi durumların olması.

İZİNLERİN VERİLMEMESİ 
İş Kanunu hükümlerine göre işçiye yıllık ücretli iznin ve hafta tatili  izninin verilmemiş olması işçiye kıdem tazminatını alarak ayrılma hakkı veriyor. 
Doğum ve emzirme  izinlerinin verilmemesi
Gebe ve emziren kadınlara bu dönemdeki izinlerinin verilmemiş olması kıdem tazminatına hak kazanma sebepleri arasında yer alıyor. Buna göre;
- Doğum öncesi ve sonrası iznin işçiye verilmemesi,
- Emzirme izni verilmemesi,
- Emziren işçinin günde 7.5 saatten fazla çalıştırılması,
Koşullarından biri varsa, işçi bunları gerekçe göstererek işten ayrılırsa kıdem tazminatına hak kazanır.

Okur Sorularına Cevaplar:

İşçi kocaya doğum izni var mı?
Soru: Erkek işçiye doğum izni var mı?  M.Güney
Cevap: Sayın Güney, mevzuatımıza göre karısı doğum yapan erkek işçinin doğum izni bulunmuyor. Uygulamada işverenler tek taraflı olarak bu izni verebiliyor. Toplu iş sözleşmesi bulunan işyerlerinde doğum izni  hakkı genellikle sözleşme ile işçilere veriliyor.

Kaç gün işe gelmeyen işten atılır?
Soru: Bir işyerinde 2 yıldan beri çalışıyorum. İşe bir gün geç kaldığım için gitmedim. Patron beni işten attı. Bir gün devamsızlık yapan  işten atılır mı?  A.Kara
Cevap: Sayın Kara, bir ay içerisinde  üç gün yada ardı ardına 2 gün işe haklı sebep olmadan gelmeyenler işten atılır. Dolayısı ile sizin atılmanız haklı bir sebepten kaynaklanmıyor. İşvereninizden ihbar ve kıdem tazminatı talep edebilirsiniz.

(Kaynak: Güneş Gazetesi | 09.04.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.