Mustafa TAN - Ücretlilere vergi iadesinde sorumluluk, işverende

Ocak ayının gelmesi ile birlikte tüm ücretlilerde vergi indirimi için bildirim doldurma telaşı başladı. Ücretliler 2006 yılı vergi matrahları tutarında vergi indirimine konu harcama belgelerini, işverenlerine 20 Ocak 2007 tarihine kadar teslim edecek.

Vergi indiriminden ücretleri gerçek usulde tespit edilen ücretliler faydalanıyor. Bunların eş ve çocuklarının harcamaları da vergi indiriminde kullanılabilecektir.

TBMM'de görüşülmekte olan yasa tasarısı ile vergi indirimi için belge toplama kaldırılacağından, sistem bu yıl son kez uygulanıyor. Artık ücretliler vergi indiriminden faydalanmak için işverenlerine fatura ve fiş teslim etmek zorunda olmayacak.

Sistem kötüye kullanıldığından dolayı çok fazla eleştiri almaktaydı. Özellikle özel sektörde çalışanların harcama belgeleri gerçeği yansıtmaktan uzaktı. Zaten mantık olarak da gerçeği yansıtması beklenemez. Çünkü ücretlinin maaşı dışında başka geliri yoksa, tüm gelirini sadece kira, sağlık, eğitim, giyim ve gıdaya harcadığı nasıl kabul edilebilir. Bu kişi hiç elektrik, telefon, su, seyahat, temizlik, berber veya kuaför, tamir, tadilat vs gibi harcamada bulunmadı mı? Evine hiç dayanıklı tüketim malzemesi almadı mı? Kaldı ki belgelenecek harcama tutarı vergi matrahı kadardır. Yani bu matrah üzerinden kesilen vergi kadar belge de işverene ibraz edilecek. Bunun anlamı elde edilmeyen gelire karşılık olarak da belge talebidir.

Bu sistemde sağlıklı belge toplanması nasıl mümkün olabilir? Özel sektörde yaygın dememizin sebebi, kamuda çalışanların maaşlarının büyük kısmının tazminat olarak ödenmesi ve bu ödemelerin vergi dışı olmasıdır. Bu noktada net ödenen maaş, vergi matrahının üzerinde olmaktadır.

Sistemde sorunlar yaşanmakla birlikte, bize göre bu sorunların çözüm noktasında harcama kapsamının genişletilmesinin değerlendirilmesi gerekirdi.

Yanlış bildirimin cezası

İşverenler, 20 Ocak 2007 tarihine kadar çalışanlarından alacakları bildirim ve harcama belgelerinin geçerli olup olmadığını, harcamaların vergi indirimi kapsamında olup olmadığını ve harcama toplamının doğru beyan edilip edilmediğini kontrol edeceklerdir.

Yapılan kontrol ve hesaplamalarda sorun yok ise çalışan ücretliler için vergi indirim bordrosu düzenlenecektir. İndirim tutarı Şubat 2007'den itibaren ödenecek ücretler üzerinden kesilen gelir vergisinden mahsup edilerek ücretlilere ödenecektir.

Öncelikle harcamalar Türkiye'de gelir ve kurumlar vergisine tabi mükelleflerden yapılmış olmalıdır. Harcamaların, ücretlinin kendisi, eşi ve çocukları tarafından yapılması ve bunlar tarafından tüketilmiş olması gerekir.

Genel bütçeye dahil kurumlar ile muhtasar beyanname veren işverenlerin yanlarında çalışan ücretlilerin belgelerinde usulsüzlük olduğunda cezai işlem yapılacaktır. Harcamalar sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgeler kullanılarak, belgelerde tahrifat yapılarak, mükerrer kayıt yapılarak veya başka şekilde yüksek gösterilebilir. Bu durumda haksız vergi indirimden faydalanılacağından, bu indirimin ilgililerden aslı, cezası ve faizi ile birlikte geri alınması gerekir.

Kamuda çalışanlar haksız vergi indiriminden yararlanırsa, iade edilen vergi indirimi tutarı, ilgili saymanlıklarca saymanlığın bağlı bulunduğu vergi dairelerine bildirilecek. Vergi daireleri de bu tutarı ücretlilerden ihbarname kuralına göre cezalı olarak tahsil edecektir.

Özel sektörde çalışan ücretlilerde ise bu indirimin doğruluğundan işverenler sorumlu tutulmuştur. Verginin doğru kesilip, beyan edilmesi ve ödenmesi sorumluluğu işverene yüklendiğinden, eksik beyan halinde yapılacak tarhiyattan vergi aslı ile buna ilişkin cezalardan işveren sorumlu olacaktır. Bu sorumluluk vergi indirimi dolayısıyla tevkif yoluyla kesilen vergilerin eksik beyanını da kapsamaktadır.

Ancak, ücretliler sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanmış ve bu durum sabit ise işverenler eksik vergi ödemeden dolayı ödedikleri vergi aslı, ceza ve gecikme faizini çalışanlarına yansıtılabilecektir.

Burada sahte belgenin tespiti konusunda işverenler tarafından kanuni bir belirleme yapılması söz konusu olamayacaktır. Fişlerde karakteristiğine göre çalıntı veya kayıtsız yazarkasalardan düzenlenip düzenlenmediğine bakılabilir.

Yapılacak ön denetimin, mutad ve kabul edilebilirlik sınırları içinde kalacağı düşüncesindeyiz.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 10.01.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.