Otomobil satacaklar aman dikkat: 'Helvacı kağıdı' başınızı ağrıtabilir / Prof. Dr. Metin Taş, Sezgin Özcan

İkinci el araç alım-satımında işlemler geçici bir süre için halk arasında 'helvacı kağıdı' olarak adlandırılan resmiyeti bulunmayan kağıtlarla yapılıyor. Ancak, geçici süre için de olsa bu şekilde yapılan işlemler, gelecekte hiç hesaba katılmayan bazı sorunlar ortaya çıkarabiliyor

Otomobil alım satımı günlük yaşamın olağan işlemleri arasında yer alıyor. Otomobilini satanların bir kısmı yenilemek amacıyla hareket ederken; bir kısım satıcı da başta ekonomik sıkıntılar olmak üzere pek çok nedene bağlı olarak araçlarını elden çıkarıyor. Özellikle ikinci el araç alım satımında işlemler geçici bir süre için halk arasında “helvacı kağıdı” olarak adlandırılan resmiyeti bulunmayan kağıtlarla yapılıyor. Ancak, geçici süre için de olsa bu şekilde yapılan işlemler, gelecekte bazı sorunlar ortaya çıkarabiliyor. Bu yazımızda, okuyucularımızın bu tür işlemler nedeniyle sorunla karşılaşmamaları için konuya dikkatlerini çekmeyi amaçlıyoruz. Motorlu taşıtlarda mülkiyet trafik siciline tescille kazanılıyor. Satın alınan bir aracın trafik siciline tescili için satış veya devir işleminin noterden yapılması gerekiyor. Özellikle ikinci el aracın birden fazla el değiştirmesi söz konusu olduğunda, noter satışı yapılmadan işlem yapılmasına sıklıkla rastlanıyor. Bu durumda taşıt sahibi ile taşıtı fiilen devralan arasında helvacı kağıdı olarak nitelendirilen basit bir sözleşme yapılıyor. Kimi zaman da aracını satan kişi 'müşteriyi kaçırmamak için” aracın noter satışının sonradan yapılmasına razı olmaktadır. Saydığımız durumlar dışında, aracın resmi satışının daha sonra yapılmasını sağlamak amacıyla noterden 'satış vekaleti' verilmesi de sıklıkla rastlanan durumlar arasında. Aracını elden çıkaranlara tavsiyemiz, aracın noter satışını yaparak araçlarını devretmeleri. Aksi halde ileride çeşitli sürprizlerle karşılaşmaları söz konusu...

Saklı paydan kurtuluş yok
Ben ve eşim 1997'de evlendik, çocuğumuz yok. Birlikte çalışarak ev aldık, şimdi emekliyiz. Evimiz eşim adına kayıtlı. Eşimin vefatı halinde mağdur olmamak için ne yapmalıyım? Kardeşleri var, saklı paydan 'saklanmanın' bir yolu var mı? l Serap
Ortada bir vasiyetname olmadığında çocuk olmadığı için eşinizin mirasının yarısını siz, kalanını ise anne ve babası (ölmüşlerse kardeşleri) alır. Yani, eşiniz vasiyetname ile bunların  olan miras paylarını 1/8'e kadar düşürebilir. Saklı paylı mirasçıların kendi hür iradeleriyle mirastan feragat etmeleri dışında, yasal olarak saklı paydan 'saklanmanın' yolu yok. Eşiniz sağlığında evi size devrederse ve bu devir işlemine saklı paylı mirasçılar itiraz etmezse ev sizin olabilir. Ancak bunun için tapu harcı ödenmesi gerekiyor.

TRAFİK KAZASI RİSKİ
TAŞITINI resmen devretmeyenlerin karşılaşabilecekleri diğer sürpriz ise zarar sorumluluğu. Taşıtın kaza sonucu başkalarının malına ya da canına zarar vermesi halinde, kanuna göre taşıtın resmi sahibi de kazayı yapanla birlikte sorumlu. Bütün bu durumlar göz önüne alındığında taşıt satanların istenmeyen sürprizlerle karşılaşmamak için satış işlemini remi yoldan ve derhal yapmalarını öneriyoruz.

VERGİ ARAÇ SAHİBİNE AİT
ARACINI noter satışı dışındaki bir yolla devredenlerin karşılaşabilecekleri ilk sürpriz vergi. Taşıt sahipleri her yıl belirlenen tarifeye göre vergi ödemek zorundalar. Taşıtını 'resmen' devretmeyenler için bu vergi, aracın hukuki sahibi olmaları nedeniyle adlarına tahakkuk ediyor. Aracı fiilen devredenlerle devralanlar arasında yapılan sözleşmelerin bu noktada hiçbir etkisi yok. Çünkü özel sözleşmeler vergi dairesi açısından bağlayıcı değil. Özellikle yıllarca resmi olarak devredilmeyen araçlarda, bu durum devri yapmayı ihmal edenler açısından istenmeyen sonuçlar ortaya çıkarabiliyor. Özellikle, resmen üzerinde kayıtlı gözüken aracın kullanılamaz hale gelmesi, değerden düşmesi durumunda ödenmek zorunda kalınan vergiler, aracın değerini katlayabiliyor.

ARACIN HURDA KAYDI SİLİNMEZSE
Araçların ekonomik ömürlerini tamamlaması veya kaza sonucu hurdaya çıkması halinde araç sahipleri araçlarını ya terk etmekte ya da hurdacıya satmaktadır. Bu durumda da resmi satış yapılması veya aracın trafik sicilinden kaydının sildirilmesi gerekiyor. Bu durumdaki araçların noterden resmi olarak satılması halinde ayrıca trafik kaydının sildirilmesine gerek yok. Noter satışıylabirlikte bütün sorumluluk taşıtın yeni sahibine geçiyor. Ancak özellikle hurdacıya yapılan devirlerde noter satışı yapılmamışsa mutlaka trafik sicilinden kaydın sildirilmesi gerekiyor. Aksi halde yıllar sonra hatırı sayılır bir vergi sürprizi ile karşılaşılması söz konusu.

GÜNÜN SÖZÜ
'Yasalara saygı gösterilmesi, saygı duyulacak yasaların varlığıyla mümkündür.” Louis D. Brandeis

 

(Kaynak: Akşam Gazetesi | 29.03.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.