Gelir Vergisi'nde 'İndirim' Zamanı! / Yahya Arıkan

 Gelir vergisi beyanı için son birkaç günün içindeyiz. Son dönemde bu köşeden, beyana tabi gelir unsurları ile ilgili küçük şifreler verdik. Bu şifreleri verirken Gelir Vergisi Kanunu’nun 89. maddesini hep hatırlattık. Çünkü bu madde “indirimler”i düzenliyor. Hangi avantajlara sahip olduğumuzu bilmek için bu konuyu ayrıntılı incelemek gerekiyor.

Vergi kanunları, mükelleflerin yaptığı bazı harcamaları, kazanç tespiti sırasında gider olarak kabul etmiyor. Ancak, sosyal, insani, kültürel ve bilimsel amaçlarla yapılan harcamalardan bazılarını teşvik amacıyla beyanname üzerinde “indirim” olarak gösterilmesine müsaade ediyor. İşte bu müsaadeyi Gelir Vergisi Kanunu’nun (GVK) 89. maddesi düzenliyor.

GVK’nın 89. maddesinde düzenlenen indirimlerden faydalanılabilmesi, beyannamede “kar” gösterilmesine bağlanmış. Başka bir ifadeyle, “zarar” beyan eden mükellefler bu indirimlerden faydalanamıyorlar.

Şahıs Sigorta Primleri ve BES Katkı Payları İndirimi

Öncelikle Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) ödenen katkı payları için beyan edilen gelirin, yani beyannamedeki ‘kâr’ rakamının yüzde 10'unu, şahıs sigorta primleri için beyan edilen gelirin yüzde 5'ini ve asgarî ücretin yıllık tutarının yani 2011 yılı için 9 bin 801 liranın aşılmaması gerekiyor. Buna göre; mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat, ölüm, kaza, hastalık, sakatlık, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primleri ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları beyannamede indirim konusu yapılabiliyor.

Bağ-Kur Primlerinin İndirimi

1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu kapsamındaki kişilerin hak ve yükümlülükleri 5510 sayılı Kanun’un 4/b maddesinde düzenlenir.

Anılan Kanun’un 88. maddesinde SGK’ya ödenen primlerin gider olarak dikkate alınabileceği hükme bağlanır. Ancak, özellikle ortaklık şeklindeki işletmelerde gider kaydı sorunu yaratabilmektedir. Bu nedenle beyannamede indirim yöntemi kullanılır. Bu indirimde, yüzde 5 veya yüzde10’luk sınır yoktur. Kâr tutarı kadar Bağ-Kur indirimi yapılabilir. Bu kapsama 3 maddede şunlar girer;

1. Şahıs şirketlerinin ortakları dahil, ticari ve zirai kazanç sahipleri.
2. Hasılâtlarından emekli aidatı veya sosyal sigorta primi indirmemiş olmaları şartıyla Bağ-Kur kapsamındaki serbest meslek erbabı.
3. Adi komandit şirketlerin komanditer ortakları, limitet şirket ortakları ve anonim şirketlerin kurucu ortakları ile yönetim kurulu üyesi olan ortakları ödenen primleri.

Toplu olarak yapılan Bağ-Kur primi ödemeleri, hangi yıla ait olduğuna bakılmaksızın gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olduğunun tevsiki kaydıyla yıllık gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek olan matrahtan indirilebilir.

Gayrimenkul kira geliri ve ücret gelirleri için vereceğiniz yıllık beyannamede, ödediğiniz Bağ-Kur primlerinizi indirim konusu yapmanız ise mümkün değildir.

Eğitim ve Sağlık Harcamaları İndirimi

Mükellefin, kendisi, eşi ve küçük çocukları için yapmış olduğu özel sağlık ve özel eğitim harcamaları da beyannamede indirim olarak gösterilebiliyor. “Eğitim ve sağlık harcamasının beyan edilen gelirin yüzde 10'unu aşmaması, “Harcamaların Türkiye'de yapılması”, “Gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunangerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi” ise indirimin ön şartları.

Bu kapsamda örneğin, mükellefin eşinin doğum yapması nedeniyle yapılan sağlık harcamaları, yıllık gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirilebiliyor. Yapılan harcamalar üzerinden hesaplanan KDV, vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan KDV'den ise indirilemiyor. Bu nedenle, harcama toplamının KDV dahil bedel olarak kabul edilmesi gerekiyor.

Yine benzer şekilde, çocuğunuzun okulu için servis şirketine ödenen paralar ile okul yemek paraları bu kapsamda değerlendiriliyor. İstisnası ise vakıf üniversiteleridir ve kapsam dışıdır.

Değerli okurlarım, GVK’nın 89. maddesinin sağladığı “indirim” imkanı bunlarla sınırlı değil. Pek çok bağış, yardım ve araştırma-geliştirme harcamaları da beyannamede indirim olarak gösterilebiliyor. İlgili maddeyi inceleyenler kendilerine uygun bir indirim kalemini mutlaka bulacaklardır.

 

(Kaynak: Cumhuriyet Gazetesi | 22.03.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.