Fazla Çalışma/Fazla Mesai Yapmak İstemeyen İşçi Tazminatsız İş Akdi Fesh Edilir Mi? / Vedat İlki

Güncel çalışma hayatında sıklıkla karşılaştığımız tartışma konusu olan ,konuların başında fazla süreli çalışma ve fazla mesaili çalışmalar yer alır.

İş Kanununda Fazla Çalışma Tanımlanması:
Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırkbeş saatin altında belirlendiği durumlarda yukarıda belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve kırkbeş saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır. Fazla sürelerle çalışmalarda, her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmibeş yükseltilmesiyle ödenir.
1.)Sözleşmede Haftalık çalışma süresi 45 saat’in altında belirtilmişi ise,
2.)45 saat’e kadar tamamlanacak süreye karşı,
3.)Yapılan çalışmalara karşılık %25 artırımlı ücret ödenir.

İş Kanunda Fazla Mesai Nedir?
Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır. Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir.
1.)45 sati aşan haftalık çalışma süresi,
2.)Bu süreler aşıldığında Fazla Mesai Kavramı ortaya çıkar,
3.)Bunun karşılığında %50 artırımlı ücret ödenir.

Ortak Hükümler:
1.)Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınması gerekir.
2.) Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz.
3.)Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat onbeş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir.İşçi hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında, çalışma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır.

İşverenlerin Yaptığı Hata:
Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yaptırmak için işçinin yazılı onayının alınması gerekir. Zorunlu nedenlerle veya olağanüstü durumlarda yapılan fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma için bu onay aranmaz. Fazla çalışma ihtiyacı olan işverence bu onay her yılbaşında işçilerden yazılı olarak alınır ve işçi özlük dosyasında saklanır.

İşçinin Özlük Dosyasında Saklanacaktır:
İşveren, fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yaptırdığı işçilerin bu çalışma saatlerini gösteren bir belge düzenlemek, imzalı bir nüshasını işçinin özlük dosyasında saklamak zorundadır. 

Hesap Pusulası ve Bordroda Gösterilmesi Gerekir:
İşçilerin mevcut olan fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma ücretleri normal çalışmalarına ait ücretlerle birlikte, 4857 sayılı İş Kanunu’nunda belirtilen 32 ve 34. maddeleri uyarınca ödenir. Bu ödemeler, ücret hesap pusulası yada bordrosunda ve İş Kanunu’nun 37. maddesince işçiye verilmesi gereken ücret hesap pusulasında açıkça gösterilecektir.

İş Mahkemelerinde İşveren İspatlama İle Yükümlüdür:
İşçi Fazla süreli yada Fazla Çalışma ücetlerini almadığı yönünde dava açtığında mahkemeye karşı,
a)Tanıkların ifadesi,
b)İşçiye verilen ücret hesap pusulasında fazla mesai yada fazla çalışma sutunun boş bırakılması,
c)Ücret hesap pusulasında ihtirazi kayıt bulunması,
d)İşin niteliği gereği
gibi kanıtlar ile mahkemeye başvurur.
İşverende bunları çürütmek ile yükümlüdür.
İşverenler ücretleri bankaya yatırsalar bile muhasebe kayıtları ile uyuşması sonucu İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. İşçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazı kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille söz konusu olabilir.

İhtirazi Kayıt İşçiye Mahkeme Kazandırır:
Bordroların imzalı ve ihtirazı kayıtsız olması durumunda dahi, işçinin geçerli bir yazılı belge ile bordroda yazılı olandan daha fazla çalışmayı yazılı delille kanıtlaması gerekir. İşçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda da ihtirazı kayıt ileri sürülmemiş olması, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının yazılı delille ispatlanması gerekir.
O halde çalışanlar ihtirazi kayıt ile bordrolarını izmalarsa yada banka dekontlarına ihtirazi kayıt şerhi koyduklarında fazla mesai ücret yada fazla çalışma ücreti ödenmediğini ispatlar ise bu haklarını alabilirler.

Belirsiz Süreli Hizmet Sözleşmesi Olacak:
İşverenin 4857- 25/II. maddesi şartlarına uygun fesih hakkı saklı olmak şartı ile hakkındaki iddialara karşı savunması alınmadan bir işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi o işçinin davranışı veya verimi ile ilgili nedenlerle feshedilemez.

Fesihe İtiraz:
İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren;
1.)1 ay içinde iş mahkemesinde dava açabilir. 
2.)Dava seri muhakeme usulüne göre 2 ay içinde sonuçlandırılır. 
3.)Mahkemece verilen kararın temyizi halinde, Yargıtay 1 ay içinde kesin olarak karar verir. 
4.)Taraflar anlaşırlarsa uyuşmazlık aynı sürede özel hakeme götürülür. 
5.)Feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir. 
6.)İşçi, feshin başka bir sebebe dayandığını iddia ettiği takdirde, bu iddiasını ispatla yükümlüdür.

Onay Almadıysa Haklı Nedenle İş Akdi Feshi Yapamaz:
1.)4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesine göre fazla saatlerde çalışmak için işçinin onayının alınması gerekiyor.
2.) İşçinin onayı alınmadan fazla çalışmaya zorlanamaz. 
3.)Fazla çalışma ihtiyacı olan işverence bu onay her yılbaşında işçilerden yazılı olarak alınacaktır.
4.) İşçinin özlük dosyasında saklanır. 

İş Kanundaki düzenlemeye göre fazla çalışma işçinin iznine tabi olmasıdır.İşçinin izni olmadan fazla çalışmaya gelmeyen işçiyi işveren 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II. maddesi gereği tazminatsız olarak işten çıkaramaz.

Yargıtay Kararına göre ;
İşçinin izni alınmadan, fazla çalışmaya gelmediği veya kalmadığı gerekçesiyle işçinin iş sözleşmesini sona erdiren işveren ihbar tazminatı ve işçinin hizmet süresi 1 yılı aşmış ise kıdem tazminatı ödemek zorunda kalır.

(Kaynak: Alitezel.com | 05.03.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.