Dr. Veysi SEVİĞ - Defter tutma hadleri ve sınıf değiştirme

Vergi Usul Yasası'nın 176'ncı maddesinde yer alan düzenleme gereği olarak tüccarlar, defter tutmak bakımından iki sınıfa ayrılırlar. Buna göre birinci sınıf tüccarlar, bilanço esasına göre, ikinci sınıf tüccarlar ise işletme hesabına göre defter tutarlar.

Yasal düzenleme gereği ikinci sınıf tüccarın birinci sınıf tüccar olması ile, birinci sınıf tüccarın ikinci sınıf olması, içinde bulunulan yıl gerçekleşen iş hacmine bağlıdır. Şöyle ki;

. Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımları, toplamı 96.000.-YTL'yi veya satışları toplamı 130.000.-YTL'yi,

. Alım satım işi dışındaki işlerle uğraşıp da 2006 yılı içinde elde ettikleri gayrisafi iş hasılatı 52.000.-YTL'yi,

. Alım-satım işi ile diğer işleri birlikte yapanların iş hasılatlarının beş katı ile yıllık satış tutarları toplamının 96.000.-YTL'yi aşması halinde,

Söz konusu mükellefler birinci sınıf tüccar olarak kabul edilmektedir. Ancak bunların birinci sınıf tüccar olarak defter tutma zorunluluğunun başlayabilmesi için yukarıdaki hadleri yüzde 20'yi aşan miktarda geçmesi gerekmektedir.

Örneğin bir tüccarın 2006 yılında alış bedelleri toplamı (96.000 + 96.000 x 0.20=) 115.200.-YTL'yi veyahut da satışları tutarı (130.000 + 130.000 x 0.20=) 156.000.-YTL'yi aşmıyorsa bu mükellefin 2007 yılında birinci sınıf tüccar olması söz konusu değildir.

Çünkü Vergi Usul Yasası'nın 180'inci maddesi uyarınca; iş hacminin;

. Bir hesap dönemi itibariyle yukarıda belirtilen hadleri yüzde yirmiyi aşan nisbette fazla olması veya,

. Arka arkaya iki dönem iş hacminin yukarıda belirtilen hadleri yüzde yirmiye kadar fazlalık gösterecek şekilde aşması gerekmektedir.

Dolayısıyla yasal düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere ikinci sınıf bir tüccarın Vergi Usul Yasası'nın 177'nci maddesinde yer alan miktarları aşmış olması onun hemen ertesi yıldan itibaren birinci sınıf tüccar olmasını gerektiren bir olay değildir.

Yıllık iş hacmi Vergi Usul Yasası'nın 177'nci maddesinde belirtilen hadleri yüzde yirmi fazlasını aşan bir miktarda geçmesi halinde söz konusu tüccar hemen yılbaşından itibaren birinci sınıf tüccar olarak defter tutma zorunluluğuna uygun davranması gerekmektedir.

Aksi takdirde iki yıl üst üste yukarıdaki belirtilen miktarları yüzde 20 ve daha altında bir oranla aşmış olması halinde söz konusu mükellef, bu pozisyonunu iki yıl üst üste muhafaza etmesi halinde birinci sınıf tüccar olarak yükümlülüğünü yerine getirecektir.

Vergi Usul Yasası'nın mükerrer 414'üncü maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca söz konusu yasada yer alan parasal değerler her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak, yine Vergi Usul Yasası hükümleri çerçevesinde yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle belirlenmektedir. Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 364 sıra numaralı Vergi Usul Yasası Genel Tebliği ile Vergi Usul Yasası'nın 177'nci maddesinde yer alan parasal değerler 2007 yılı için yeniden belirlenmiş bulunmaktadır. (20.12.2006 gün ve 26382 sayılı Resmi Gazete)

Buna göre 2007 yılında;

. Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işlendikten sonra satan ve yıllık alımları toplamı 100.000.-YTL'yi veya satışları toplamı 140.000.-YTL'yi,

. Alım satım işi dışındaki işlerle uğraşmakta olup, 2007 yılında elde ettikleri gayrisafi iş hasılatı tutarı 56.000.-YTL'yi,

. Alım satım işi ile diğer işleri birlikte yapanların iş hasılatlarının beş katı ile yıllık satış tutarları toplamı 100.000.-YTL'yi aşanlar da aynı koşullarda 2008 yılından itibaren birinci sınıf tüccar olabileceklerdir.

Ancak Yeni Türk Ticaret Yasası hükümleri uyarınca söz konusu yasanın yürürlüğe girmesi ile birlikte tüm tüccarların bilanço esasına göre defter tutmaları öngörüldüğünden, Vergi Usul Yasası'ndaki sınıf değiştirme ile hükümler kanımızca geçersiz olacaktır.

Buna karşılık mükelleflerin 2007 yılında tutmak zorunda oldukları kanuni defterleri tasdik ettirmeden önce Vergi Usul Yasası hükümleri çerçevesinde sınıflarını dikkate almaları gerekmektedir.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 28.12.2006)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.