Ücretsiz İzin Kullananlar GSS’Li Olur / Vedat İlki

 Bu konuda uygulamacılara yol göstermek adına 2011/50 Sayılı Genelge de konuya açıklık getirilmiştir.Aşağıdaki düzenlemelere göre01/01/2012 tarihinden itibaren tüm Türkiye'de uygulanan GSS adına ücretsiz izin kullananlarda gelir testine tabi olmaları gerekiyor.

Tabi bunun içinde bir takım şartların oluşması ile uygulama karşımıza çıkacaktır.

Kamu Kurumlarında Uygulama:
Kamu idarelerine ait işyerlerinde çalıştırılan ve iş sözleşmelerinin askıda kaldığı sürelere (mevsimlik işler dahil) ilişkin genel sağlık sigortası primleri ilgili kamu idaresince ödendiğinden burada çalışanlar yönünden genel sağlık sigortası primi ödenmesi söz konusu değildir.
Dolayısıyla Kamu işyerlerinde çalışanların askıda kalan sürelerde genel sağlık primi ödendiği için ADNKS Kaymaklıklar da SYDV gelir testi yapılmayacaktır.

Özel Sektörde Uygulama:
Özel sektörde çalışanlar ücretsiz izin uygulaması kapsamına alındıkları zaman hem kendileri hem de bakmakla yükümlü oldukları yakınları etkilenmektedir.
4-1(a) kapsamında çalışan sigortalıların sona ermesi;
5510/9.Maddesinde açıklanmıştır.
4-1(a) bendi kapsamında çalışan sigortalılar hizmet akdi sona erdiği tarihten itibaren genel sağlık sigortası hakları belirlenmiştir.
5510/61.Maddesinde ise;
1.) 4-1(a)’lı sigortalı işe girdiği andan itibaren GSS başlamış olur.
2.) İşten çıkarılan 4-1(a)’lı çalışanlar için İŞ KUR tarafından verilen işsizlik ödeneği alanlar o süre boyunca GSS kapsamında sayılır.
3.) 4-1(a)’lı sigortalı emekli olduğunda yada gelir bağlandığında GSS olurlar.
4.) 4-1(a)’lı çalışanlar için işsiz kaldıkları zamanda GSS hakları ortadan kalkarsa 60/(g) göre ADNKS bağlı oldukları Kaymakamlıklara müracaat ederek gelir testi yapılacaktır.
Çıkan sonuca göre;
(0) Prim ödeyecek yada 35 TL-213 TL arasında GSS primi ödeyerek sağlık hizmetlerini hem kendileri hem de bakmakla yükümlü olanlarda yararlanacaktır.

Örneğin:Mehmet bey 01/01/2012 tarihinde çalıştığı işyerinde ayrılmıştır.Bu durumda Mehmet Bey 10 gün kadar sağlık hizmeti alacaktır.Son bir yıl içinde 90 gün kadar prim ödemesi var ise 90 gün kadar sağlık hizmeti alacaktır.Bu haklarından kendisi,eşi,çocukları,bakmakla yükümlü olduğu ana ve babası da faydalanacaktır.

İş Kur kapsamında işsizlik ödeneği almaya hak etmemiş ise ADNKS göre Kaymakamlığa müracaat ederek SYDV memurları tarafından Hane Gelir testi yapılacaktır.Çıkan sonuça göre (0) yada 35-213 TL. arasında GSS primi ödeyerek hem kendisi hem de eş,çocuklar,bakmakla yükümlü olduğu ana ve babası da faydalanacaktır.

Şayet Mehmet Bey isteğe bağlı prim öderse o prim tutarı da Asgari Ücrete göre belirlenirse ayda 283 TL. ödemek suretiyle hem Emekliliği hemde Sağlık hizmetini SGK alacaktır.

Gelir testi yaptırmaz ise her ay için 213 TL. prim ödeyecektir.

APHB Eksik Günlerin Beyan Edilmesi Esası Vardır:
5510/86.Maddesinin Dördüncü fıkrasında anlatılmıştır.
Ay içinde bazı işgünlerinde çalıştırılmadığı ve ücret ödenmediği beyan edilen sigortalıların, otuz günden az çalıştıklarını ispatlayan belgelerin işverence ilgili aya ait aylık prim ve hizmet belgesine eklenmesi şarttır. Kurumca belirlenen işyerlerinde bu şart aranmaz.(50 işçi çalıştıran işyerleri)
O halde ücretsiz izin kullanılması halinde 50 kişiden az işçi çalıştıran işyerleri APHB eki olarak ücretsiz izine ait belgeleri SGK vermek zorundalar.
Aylık prim ve hizmet belgesi ile birlikte ay içinde otuz günden az çalışan veya eksik ücret ödenen sigortalılara ilişkin; Ücretsiz veya aylıksız izinli olduğunu kanıtlayan izin belgesi, sigortalıların eksik gün bildirimine ilişkin bilgi formu (Ek-10) ekinde SGK’na verilir veya Acele Posta Servisi, iadeli taahhütlü ya da taahhütlü olarak gönderilir.EK/10 ile her ayın 23’üne kadar ücretsiz izinlerin belgesi SGK 'na verilecektir.

Örneğin:A Ltd.Şti 49 işçi çalışıyor.Ocak 2012 dönemine ait APHB verilirken 2 işçi 19 Kodu,2 işçi 20 kodu,2 işçi 21 kodu  ile SGK bildirilmiştir.Bu durumda 23.02.2012 tarihine kadar Ek/10 düzenlenerek eksik günler ekleri ile birlikte SGK İl yada SGM bildirilecektir.

 

4857 sayılı İş Kanununda Ücretsiz İzin Uygulaması:
4857 sayılı İş Kanununun 56. maddesinde, yıllık ücretli izinlerini işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren tarafından toplam dört güne kadar ücretsiz izin verileceği, 74. maddesinde ise isteği halinde doğum yapan kadın işçiye onaltı veya onsekiz haftalık sürenin tamamlanmasından sonra altı aya kadar ücretsiz izin verileceği öngörülmüş ve 4857 sayılı Kanunda bu sürelerin haricinde ücretsiz izin düzenlenmesine yer verilmemiştir.
a)Yıllık İzin Sonrası 4 gün kadar ücretsiz yol izni.
b)Doğum sonrası izin süresi bitiminde kullanılan 6 aylık kadar ücretsiz izin.
Bu iki ücretsiz izin dışında başka bir tanımlamaya 4857 sayılı İş Hukukunda değinilmiyor.

Bir Takvim Yılında 30 günü Aşmayan Ücretsiz İzinler Karşısında GSS:
4-1(a) bendi kapsamındaki sigortalıların 
A)4857 sayılı İş Kanununun 56. ve 74. maddeleri 
B)854 Sayılı Deniz İş Hukukunda
Gemiadamı, dilerse, işveren veya işveren vekilinden ücretli izne ilişkin olarak 7 güne kadar ücretsiz yol izni de istiyebilir.
C)5953 Sayılı Basın İş Kanununda Ücretsiz izin uygulaması yoktur.
ücretsiz izin sayılan süreler haricinde ayrıca bir takvim yılı içerisinde toplam bir ayı aşmayan ve işverenlerince belgelendirilen ücretsiz izin sürelerinde genel sağlık sigortalılıkları devam edecektir.
O halde 4857 sayılı İş Kanununda,Deniz İş ve Basın İş Kanununda sayılan haller ve bir aylık ücretsiz izin haricindeki ücretsiz izin süreleri geçerli sayılmadığından 5510 sayılı Kanun uyarınca sigortalılık niteliği yitirilmiş sayılacaktır.

19-20-21 Kodlarının Sırrı Nedir?
19-Doğum İzni
20-Yol İzni
21-Ücretsiz İzin

19 ve 20 Kurallar çerçevesinde GSS Hizmeti Var:
Aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı eksik gün nedeni hanesine, “19- doğum izni” ve “20-yol izni” kodu kaydedilmesi halinde İş Kanununda sayılan ücretsiz izin hallerini ihtiva eden ve bu durumu belgelenen ücretsiz izin sürelerinde, “0” gün ve “0” kazanç bildirilen ve işten çıkış kaydı verilmemiş olan sigortalılardan, sağlık hizmet sunucusuna başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde 30 gün prim ödeme şartını yerine getirenler sağlık yardımlarından yararlanabilecektir.

Örneğin:Sigortalı Ayşe Hanım doğum sonrası 8 haftalık izinden sonra 6 ay kadar ücretsiz izin kullanmaya başlamtır.İşveren tarafından APHB 19 kodu ile belirtilmiştir.EK/10 19 kodu ile SGK İl Müdürlüğüne bilgi verilmiştir.
Bu durumda Ayşe Hanımın 19 kodu ile (0) gün ve (0) kazanca göre çıkışı da yapılmadığı için son bir yılda 30 gün prim şartını da yerine getirdiğinden dolayı ücretsiz doğum izni süresince Genel Sağlık Sigortasından yararlanacaktır.

21 Sıkıntı Var:
“21- diğer ücretsiz” izinler kodu kaydedilmesi halinde ise prim ödeme gün sayısı sona erdiği tarihten sonra 30 günlük ücretsiz izinli sayıldığından bu günlerde sağlık hizmetlerinden yararlandırılacak, otuzuncu günden sonra Kanunun 67. maddesinin dördüncü fıkrası hükmüne göre 10 gün daha sağlık hizmetlerinden faydalandırılıp, geriye doğru son bir yıl içinde 90 gün prim ödeme gün sayısı bulunması halinde 90 gün daha sağlık hizmetlerinden yararlandırılacak ve bu süreden sonra sağlık hizmetlerinden yararlandırılmayacaklardır.

5510 sayılı Kanunun 67. maddesinin beşinci fıkrasına göre, 4-1 (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlara, iş akdi sona ermemiş olmasına rağmen işvereni tarafından bir ay ücretsiz izinli sayıldığı sürelerde ilgililerin genel sağlık sigortası yardımlarından yararlandırılmaları mümkün olup, bu sürede kısa vadeli sigorta kollarından sağlanan yardımlardan yararlandırılmalarına imkân bulunmamaktadır.

Örneğin:(A) A.Ş. çalışan Ahmet bey 4 aylık ücretsiz izin alarak Doktora tezi için çalışma yapacaktır.APHB Ahmet bey'in eksik günleri(0) gün (0) kazanç ile bildirilmiş ve 21 kodu kullanılmıştır.Ek/10 belgesinde 21 koduna uygun belge ile de SGK İl Müdürlüğüne bilgi verilmiştir.
Bu durumda Ahmet Bey işten çıkışı verilmese de 30 günden fazla ücretsiz izinli olduğu için son bir yıl içinde 90 günlük prim ödemesine göre GSS hizmetleri belirlenecektir.

DEĞERLENDİRME:
Kamu sektöründe çalışmayarak Özel Sektörde Hizmet akdi ile çalışan 4-1(a) kapsamında çalışan sigortalılar 4857 sayılı İş Kanunu gereğince Yıllık izin sonrası 4 gün yol izni,Doğum sonrası 6 aylık ücretsiz izin,Gemi Adamı tarafından yıllık izin sonrası kullanılan 7 günlük ücretsiz yol izin süreleri kullanların Genel Sağlık Sigortaları devam edecektir.
Bu süreler APHB eksik gün olarak 19 ve 20 Kodu kullanılmış ise Sağlık Yardımı alınmasında hem kendileri hem de bakmakla yükümlü olunanlar hakkında sıkıntı yaşamayacaktır.
Asıl sıkıntı 21 kodu dediğimiz ücretsiz izin uygulanmasında ortaya çıkmaktadır.
Şayet sigortalı bir takvim yılında 30 günden fazla ücretsiz izin kullanması halinde sanki işten ayrılmış sigortalı gibi değerlendirilerek 10 gün kadar sağlık hizmeti alacaktır. Son bir yıl içinde 90 gün prim ödemesi var ise 3 ay daha sağlık hizmeti alacaktır.
Son bir yıl içinde prim ödemesi 89 gün olursa GSS bakımından ADNKS göre Kaymakamlıkların SYDV müracaat ederek gelir testine tabi olacaklardır.
Gelir testi sonucuna göre hiç prim ödemeden yada 35-213 TL. arasında değişen GSS primi ödeyerek Sağlık Hizmetini hem kendileri hemde bakmakla yükümlü oldukları için alacaklardır.

(Kaynak: Alitezel.com | 10.02.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.