Muharrem DEMİRCİ - Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile getirilen deği%

Türkiye'de 1980 sonrası dönemde yatırımların teşvikine ilişkin benimsenen yeni anlayışla birlikte önemli kurumsal ve yasal düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Öncelikle kurumsal bakımdan önemli bir değişiklik yapılmış; teşvik uygulamalarından sorumlu çeşitli birimler DPT Teşvik ve Uygulama Dairesi adıyla yeniden bir arada toplanmıştır. Daha sonra 1993 yılında Teşvik ve Uygulama Dairesi Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı'na devredilmiştir. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın 1994 yılında ikiye ayrılmasıyla, yatırım teşviklerinden Hazine Müsteşarlığı'na bağlı Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğü sorumlu hale gelirken, ihracat teşvikleri Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın görev alanına girmiştir.

Türkiye'de uygulanmakta olan yatırım teşvik sisteminin başlıca özellikleri şunlardır:

- Yatırım teşvik sistemi merkezidir, tüm teşvikler merkezi hükümet tarafından verilmekte ve tüm uygulama Hazine Müsteşarlığı'na bağlı Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.

- Yatırımlar, teşvik edici sistemden yararlanabilmek için teşvik belgesi alınması, yatırımlarda en az yatırım tutarı ve öz kaynak oranlarının karşılanması ve yatırımların belirli niteliklerde olması gibi bazı asgari şartlar aranmaktadır.

Ülkemizde yatırımlara uygulanacak devlet yardımlarının neler olduğu ile bu yardımların hangi usul ve esaslar çerçevesinde verileceği Bakanlar Kurulu Kararları ile belirlenmekte olup mevcut uygulama 10/06/2002 tarih ve 2002/4367 sayılı kararname eki Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile 21/12/2000 tarih ve 2000/1822 sayılı kararname eki Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Yatırımlarında Devlet Yardımları Hakkında Karar çerçevesinde yürütülmekteydi. Ancak, 2006/10921 sayılı kararname eki Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar(1) ile 2002/4367 sayılı ve 2000/1822 sayılı kararnameler yürürlükten kaldırılmıştır. Böylece mevzuattaki ikili yapı giderilerek, gerek KOBİ yatırımlarına, gerekse diğer yatırımlara ilişkin usul ve esaslar tek bir kararname içinde toplanmıştır.

2006/10921 sayılı kararda, yatırımlara ilişkin destek unsurlarının hangi bölgesel ve sektörel kısıtlamalar çerçevesinde sağlanacağının Hazine Müsteşarlığı tarafından hazırlanacak tebliğler çerçevesinde tespit edileceği belirtilmiştir. Böylece, politika geliştirilmesinde Hazine Müsteşarlığı'nın daha etkin bir rol oynaması ve sosyal hayatta yaşanacak değişikliklere karşı daha hızlı tepki verilebilmesi amaçlanmıştır.

2002/4367 sayılı kararda destek unsurları; gümrük vergisi ve toplu konut fonu istisnası, yatırım indirimi, KDV istisnası, vergi, resim ve harç istisnası ile kredi tahsisi olarak sayılmaktaydı. 2006/10921 sayılı kararda ise destek unsurları ise aşağıdaki gibidir:

- Gümrük vergisi muafiyeti,

- Katma değer vergisi istisnası ve

- Faiz desteği

Dolayısıyla, 2002/4367 sayılı kararda yer alan destek unsurlarından, yatırım indirimi, vergi, resim ve harç istisnası ile kredi tahsisi desteklerine 2006/10921 sayılı kararda yer verilmemiş bunun yerine 2002/4367 sayılı kararda yer almayan faiz desteği müessesesi getirilmiştir.

2002/4367 sayılı karara göre asgari sabit yatırım tutarı, kalkınmada öncelikli yörelerde yapılacak yatırımlarda 200 milyar Türk Lirası, diğer yörelerde yapılacak yatırımlarda 400 milyar Türk Lirası olarak uygulanmakta, finansal kiralama şirketleri aracılığıyla yapılacak yatırımlarda bu tutarlar yüzde 25'i olarak uygulanmaktaydı. 2000/1822 sayılı kararda (KOBİ) ise bu miktar azami 400 milyar TL olarak belirlenmişti.

2006/10921 sayılı karar ile yukarıda belirtilen destek unsurlarından yararlanılabilmesi için gerekli olan asgari sabit yatırım tutarları aşağıdaki gibi değiştirilmiştir:

a) Kapsamı müsteşarlıkça tebliğle belirlenecek KOBİ'lerin yatırımlarında asgari 200 bin Yeni Türk Lirası, azami 2 milyon Yeni Türk Lirası,

b) KOBİ kapsamına girmeyen işletmelerin yatırımlarında asgari 1 milyon Yeni Türk Lirası,

c) Finansal kiralama şirketleri aracılığıyla yapılacak yatırımlarda, finansal kiralama şirketleri için aranacak asgari yatırım tutarı 200 bin Yeni Türk Lirası'dır.

2002/4367 sayılı kararın 17'nci maddesi uyarınca teşvik belgesi kapsamı ithal makine ve teçhizatın 5 yıl, yerli makine ve teçhizatın ise 2 yıl süre ile Hazine Müsteşarlığı'nın izni olmaksızın devir, temlik, satış ve ihracı yapılamamaktaydı.

2006/10921 sayılı kararın 13'üncü maddesinde ise yatırım tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesi kapsamındaki makine ve teçhizatın, devir, satış, ihraç veya kiralanması söz konusu yatırım mallarının teminini müteakip 3 yılı doldurmuş olması halinde serbest olduğu hükmü yer almaktadır.

Daha önceki yıllarda düzenlenen teşvik belgeleri ile ilgili uygulamalara belgenin istinat ettiği karar ve ilgili diğer kararlar çerçevesinde devam olunacaktır. Ancak, talep edilmesi halinde faiz desteği hariç olmak üzere 2006/10921 sayılı karar ve bu karara istinaden çıkarılacak tebliğin lehe gelen hükümlerinin uygulanması da mümükündür.

(1) 06.10.2006 tarih ve 26311 sayılı Resmi Gazete.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 21.12.2006)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.