Maliye, vergi iadelerinde daha hızlı olacak / Ahmet Yavuz

Mükelleflerin Maliye ile olan ilişkilerinden önemli bir bölümü de vergi iadeleridir.

 

Hatta serbest meslek mensuplarının işlerinin büyük bölümünü iadeler oluşturur. İade, vergi mükelleflerinin ödememesi gereken veya fazladan ödediği vergiyi devletten geri almasıdır. Devlet getirdiği kimi istisnalar ve muafiyetler ile bazı teşviklerden dolayı mükelleflerin iade talep etmelerine cevaz vermektedir. İhracat veya yatırım indirimlerinin yanı sıra kesinti yoluyla alınan vergilerin de kişi veya kurum kazancından fazla olması halinde iade alınabilmesi mümkün. Vergi kanunlarında beyannamede gösterilen gelire dahil kazanç ve iratlardan kesilmiş olan vergilerin, beyanname üzerinden hesaplanan Gelir/Kurumlar Vergisi'ne mahsup edileceği hüküm altına alınmış. Mahsup edilebilecek verginin Gelir/Kurumlar Vergisi'nden fazla olması halinde aradaki fark vergi dairesince mükellefe bildiriliyor. Mükellef tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde müracaat edince fazladan alınan vergi kendisine ret ve iade olunuyor. Maliye, iadeyi mahsuben veya nakden yaptırma, inceleme raporuna, yeminli mali müşavir raporuna veya teminata bağlama ve iade için aranılacak belgeleri belirleme konusunda alternatifler belirleyebiliyor. Bu yetki; kazanç türlerine, iade şekillerine, geliri elde edenin veya ödemeyi yapanın hukuki statüsüne göre ayrı ayrı kullanılabiliyor. Mahsuben iade işlemi, aranan tüm belgelerin tamamlanması şartıyla, yıllık Gelir veya Kurumlar Vergisi beyannamesinin verildiği tarih itibarıyla yapılıyor. İkmalen veya re'sen yapılan tarhiyatlarda ise mahsup işlemi, mahsup talebine ilişkin dilekçe ve eklerinin eksiksiz olarak vergi dairesi kayıtlarına girdiği tarih itibarıyla yapılıyor. Aranan belgelerin tamamlanması aşamasında yapılan tahsilâtlar yönünden ise düzeltme yapılmıyor.

Nakden iade taleplerinin dilekçeyle yapılması şart. Tevkif yoluyla kesilen vergilere ilişkin nakden iade edilecek tutarın 10 bin lirayı geçmemesi halinde iade talebi, yıl içinde yapılan tevkifatlara ilişkin tabloyla birlikte aranılan belgelerin eklenmesi halinde yerine getiriliyor. Bu belgeler:

Ücret ve gayrimenkul sermaye iradına ilişkin olması halinde ücretlere ilişkin olarak işveren tarafından verilen ve kesintinin yapıldığını gösteren yazının, gayrimenkul sermaye iradına ilişkin olarak kira kontratının,

Menkul sermaye iradına ilişkin olarak kesintiyi yapan bankalar, özel finans kurumları, aracı kurumlar ve diğer kurumlar tarafından düzenlenen ve vergi kesintisinin yapıldığını gösteren belgenin,

Serbest meslek kazancına ilişkin olarak vergilerin sorumlu adına tahakkuk ettiğini gösteren ilgili saymanlık yazısının,

Ticari kazançlar ve zirai kazançlara ilişkin tevkif yoluyla kesilen vergilerin vergi sorumlusu tarafından ilgili vergi dairesine ödenmiş olduğuna ilişkin belgenin, ilgili kurumca onaylanan bir örneğinin dilekçeye eklenmesi şartıyla inceleme raporu ve teminat aranmaksızın yerine getirilir.

 

 

Bilgi ve belge kontrolü, sistem üzerinden yapılacak

İstenen belgelerin temini, vergi dairesine verilmesi ve kabul edilip iadenin alınması oldukça uzun bir süre alıyordu. İadenin gecikmesi veya teminat mektubu ile alınan iadeden dolayı teminatın çözülmesi uzadıkça mükelleflerin katlandığı maliyet artıyor. Hatta teminat mektubu almak için ipotek altına alınan gayrimenkullerin bile satılması mümkün olmuyor. Bu da mükelleflerin mağduriyetine sebep oluyor. Maliye, yayınladığı yeni sirküler ile vergi dairelerine sistem üzerinden belgeleri kontrol etme görevi veriyor. Çünkü Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi mükellefleri diğer beyannameler gibi muhtasar beyannamelerini de elektronik ortamda vermek zorunda. Elektronik ortamda verilen muhtasar beyannamede yer alan 'Ücret ve Ücret Sayılan Ödemeler ile Menkul Sermaye İratları Dışında Kalan Ödemelere Ait Bildirim' ile gayrimenkul sermaye iradı, serbest meslek kazancı, ticari kazanç ve zirai kazançlara ilişkin olarak yapılan tevkifatta, tevkifat yapılan kişinin adı soyadı, vergi kimlik numarası (TC kimlik numarası), ödemenin gayri safi tutarı ve yapılan tevkifatın miktarına ilişkin bilgiler bulunmakta ve bu bilgiler ile vergilerin ödenip ödenmediği hususu vergi daireleri tarafından E-VDO merkezi sorgulamalar ekranında e-beyanname bölümünden sorgulanabiliyor. Artık tevkif yoluyla ödenmiş vergilerin nakden iadesinde istenilen bilgiler, E-VDO merkezi sorgulama ekranından tespit edilebiliyorsa bu bilgilere ilişkin belgeler mükelleflerden ayrıca kâğıt ortamında aranmayacak. Mükelleften sadece dilekçe ve yıl içinde yapılan tevkifatlara ait tablo alınacak. Böylece, mükelleflerin iade işlemleri için harcadığı zaman, ödemenin gecikmesi sebebiyle katlanılan maliyet ve vergi daireleri üzerindeki iş yükü azalmış olacak. Bu bilgi ve belgelere sistem üzerinden ulaşmak mümkün olmazsa tabii olarak belgelerin dilekçe ekinde kâğıt ortamında ibraz edilmesi istenecek.

 

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 16.01.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.