GSS Tescilinde Gelir Tespiti Usulü / Tahsin Sınav

Genel Sağlık Sigortası (GSS) alanında yeni bir süreç, daha doğru bir ifadeyle bir milat yaşıyoruz. Bu oluşum, Sosyal Güvenlik Reformu'nun toplumsal zemine tamamıyla oturması anlamında yeni bir aşamadır. Fakat Reformun kat edeceği daha pek çok aşama arasında tüm toplumu ilgilendirmesi yönünden kanımca en kayda değer aşama budur. Bu nedenle GSS tescilinde gelir tespitinin önemi, bu aşamada ortaya çıkmış bulunmaktadır.

Konu hakkındaki "Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Gelir Tespiti, Tescil ve İzleme Sürecine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik", Resmi Gazete'nin 28.12.2011 tarih ve 28156 sayılı nüshasında yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmelik düzenlemesinin yasal dayanağı, 5510 s. SSGSSK ve 633 sayılı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 11'inci maddesidir. Ve "amaç ve kapsam" başlıklı birinci (1) maddesinde, "Bu yönetmeliğin amacı, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun m.60/1-c-1-g hükmü kapsamındaki genel sağlık sigortası yükümlülerinin gelir tespitinin yapılması ve tesciline ilişkin usul ve esasları düzenlemektir" denilmektedir.

Gelir tespiti, sözkonusu 5510 s. SSGSSK.m.60/1-c-1-g hükmünde belirtilen kişilerin harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarının tespitidir. Ve gelir testi, kişinin çeşitli göstergeler ışığında mevcut gelirinin belirlenmesine ilişkin nesnel yöntemdir. Gelir testine tâbi tutulacak kişi, anılan hüküm kapsamında genel sağlık sigortası yaptırmak zorunda olan kişidir.

Gelir tespiti başvurusu nasıl yapılacak?

1-Genel sağlık sigortalısı ya da genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünde olmayanlar ile genel sağlık sigortalılığı ya da genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsü sona eren kişiler, SGK tarafından re'sen tescil edilecektir. Bu kişiler için, gelir testleri sonuçlandırılıncaya kadar 5510 sayılı Kanun'un 82'nci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarı prime esas asgarî kazanç tutarı olarak esas alınarak primleri tahakkuk ettirilecektir. Ayrıca, gelir tespitini yaptırmak üzere bir ay içinde vakıflara başvurulması gerektiği SGK tarafından re'sen tescil edilen kişilere bildirilecektir. Re'sen genel sağlık sigortası tescili yapılan kişilerin gelir testi işlemleri, SGK veya ilgili Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından ailenin yazılı muvafakati alınarak bu vakıf tarafından sonuçlandırılacaktır.

2- Gelir testine tâbi tutulacak kişilerden, aile içinde kişi başına düşen gelirinin asgarî ücretin iki katından fazla olduğunu beyan edenler için, gelir testi yapılmaksızın, beyan edilen gelir esas alınarak genel sağlık sigortası tescili yapılacaktır. Kendisine gelir testi yapılmasını istemeyenler ile genel sağlık sigortası tescilinin yapıldığına dair tebligatın yapıldığı tarihten itibaren bir ay içinde gelir testi yapılması yönünde muvafakat vermeyenlerin gelirleri asgarî ücretin iki katı olarak kabul edilecektir.

3-Gelir testine tâbi tutulacak kişinin gelir testini yaptırmak üzere ilgili Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı'na bizzat yazılı başvurusu esastır. Ancak kişiye kanunî temsilci atanması durumunda, bu kişi adına başvuru işlemi kanunî temsilcisi; özürlülük ve yaşlılık gibi nedenlerle bizzat başvuruda bulunamayacak olanların ise vekili tarafından yapılacaktır. Aynı aileden birden fazla kişinin gelir testine tâbi tutulacak kişi olması hâlinde, aynı form ile başvuru yapılacak; aynı aile üyelerinden biri veya birkaçı başvuruda bulunsa bile başvuru formunda hanede yaşayan tüm fertlere ait bilgiler yer alacaktır.

Başvuru için gerekli belgeler nelerdir?

Gelir tespiti yapılması için başvuracak kişiler, gelir tespitine esas teşkil edecek göstergeleri içeren başvuru formu ile müracaat eder. Ancak, başvuru işleminin kanunî temsilciler tarafından yapılması hâlinde mahkemeden alınmış karar örneği, vekil tarafından başvuru yapılması hâlinde vekâletname örneği başvuru formuna eklenir.

Başvuru yeri neresidir?

Gelir Testi Başvurusu, kişinin Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'nde kayıtlı ikametgâhının bulunduğu il veya ilçe idarî sınırları içindeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı'na yapılacaktır. Burada sözkonusu edilen Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi, İçişleri Bakanlığı ve Türkiye İstatistik Kurumu tarafından geliştirilen ve adres bilgilerinin yer aldığı elektronik veri tabanıdır.

Başvurunun ön incelemesi nasıl yapılacak?

Gelir tespitinde aynı hane içinde yaşayan eş, evli olmayan çocuk, büyük ana ve büyük babadan oluşan aileye ilişkin ön inceleme, BSYHP üzerinden yapılır. Burada sözkonusu "aile" kavramı, aynı hane içinde yaşayan eş, evli olmayan çocuk, büyük ana ve büyük babayı kapsamaktadır. BSYHP, yani Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmetleri Projesi, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından geliştirilen, vatandaşların sosyal yardım için başvurularından hak sahipliğinin belirlenmesi ve ilgili yardım ya da desteğin teslimine kadar bütün süreçlerini içeren ve online olarak çalışan e-devlet uygulamasıdır. Ön inceleme sonrasında 5510 sayılı Kanun'un 60'ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi ile (g) bendi kapsamı dışında genel sağlık sigortalısı ve/veya bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünde olduğu tespit edilenler değerlendirmeye alınmaz. Ön inceleme sonucunda haklarında gelir tespiti yapılamayacağı kararı verilen bu kişilere, karar gerekçesi ile birlikte başvuru esnasında yazılı olarak bildirilir.

Gelir tespitine esas veriler nelerdir?

(1) Gelir tespitinde, aile bireylerinin harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak aile içinde kişi başına düşen gelirin aylık tutarı tespit edilir.

(2) Gelir tespit yönteminde, BSYHP üzerinden puanlama formülü esasına göre belirlenecek hane geliri ve kişi başına düşen gelir kullanılır. Puanlama formülünde kullanılacak haneye ilişkin veriler, BSYHP'den ve hane ziyaretinden elde edilen bilgilerden oluşur.

(3) Aile içinde kişi başına düşen gelirin aylık tutarının tespitinde, puanlama formülünün gelir, harcama ve servet verileri dikkate alınarak geliştirilen gelir tespit ölçütleri kullanılır. Puanlama formülünde ekonomik ve sosyal şartların değişmesi nedeniyle, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve SGK'nın önerisi ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu Kurulu'nun kararı ile güncellemeler yapılabilir. Puanlama formülü, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından TÜBİTAK ile işbirliği içinde geliştirilen, kişilerin harcamaları, gelirleri ve servetleri dikkate alınarak gelirlerine ulaşmada kullanılan formüldür.

(4) Gelir tespiti yöntemi olarak kullanılacak olan puanlama sisteminde ayrıca aşağıdaki unsurlar dikkate alınır:

a) Kişilere ait taşınır ve taşınmazlar ile bunlardan doğan haklar.

b) Bankaların muvafakati alınmak suretiyle SGK tarafından Bakanlığa sağlanacak olan aile bireylerinin bankalardaki tüm hesaplarına ilişkin bilgiler.

c) Sürekli olarak alınan nakdî sosyal yardımlar.

(5) Bakanlık veya SGK tarafından aile bireylerine ilişkin, aile içinde kişi başına düşen geliri etkileyecek diğer unsurların belirlenmesi hâlinde, bu unsurlara göre vakıf personeli tarafından yapılacak tespitler sonucu elde edilen bilgiler de kişilerin gelir tespitinde dikkate alınır.

Sonuç olarak, gelir testi uygulamasıyla sürdürülmesi kolaylaşmış, âdil ve katılımcı bir sosyal güvenlik yapısının inşasının mümkün olacağını söyleyebiliriz.

 

(Kaynak: Yeni Şafak | 09.01.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.