'Sır' ilkesi geri planda kaldı / YMM İsmail Kökbulut

Türk Ticaret Kanunu'nun bir bölümünde ticari sırlara büyük önem verilirken bir başka bölümünde şeffaflık adına sır ilkesi arka plana atıldı.
 

Yeni Türk Ticaret Kanunu, şirkete ilişkin birçok hususun internet aracılığıyla kamuoyuna duyurulması zorunluluğu geliyor.

İncelemeye sunulacak

Şirketler, son üç yılın yılsonu finansal tablolarıyla yıllık faaliyet raporlarını, gereğinde ara bilançolarını ortakların, intifa senedi sahipleriyle şirket tarafından ihraç edilmiş bulunan menkul kıymet hamillerinin, menfaati bulunan kişilerin ve diğer ilgililerin incelemesine sunmakla yükümlü. Bunlar ayrıca ilgili sermaye şirketlerinin internet sitelerinde de yayımlanacak.

Kısa sürede düzelmeli

Ticari hayatı etkileyen sırların ifşa edilmesi, rakip şirketlerin bilgisine sunulması, şeffaflık adı altında zedelenecek. Bu bilgilerin önemli bir kısmı işletmeler tarafından vergi dairesine beyan edilerek bildirililyor. Vergi Usul Kanununun 5. Maddesinde yer alan 'vergi mahremiyeti' başlıklı düzenleme ile bu tür bilgiler mahrem niteliğindedir. Ancak yeni TTK'da bu bilgiler mahrem sayılmamış. Bu çelişki ve olumsuzluk umarız kısa sürede düzeltilir.

Vakıflara tacir olma olanağı sağlandı

Yeni TTK ile tüzel kişi tacirler arasına vakıflar da eklendi. Buna göre amaca yönelik ticari bir işletme işleten vakıflar, dernekler ve kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümlerine göre yönetilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere devlet, il özel idaresi, belediye ve köy ile diğer kamu tüzel kişileri tarafından kurulan kurum ve kuruluşlar da tacir sayılacak.

Tek kişi ile 'Limited' ve 'anonim' kolaylığı

Eski Ticaret Kanunu ile limited şirket en az 2; anonim şirketler en az 5 kişi ile kurulabiliyor. Yeni Kanun ile tek kişi ile anonim şirket kurabilme imkanı getirildi. Buna göre özel kanunlara (bankacılık, sigortacılık kanunu gibi) tabi olanlar dışındaki anonim şirketlerin kurulabilmesi için pay sahibi olan bir veya daha fazla kurucunun varlığı yeterli olacaktır.

Ortak şirketinden borç alamayacak

Ortakların ve yönetim kurulu üyelerinin kendi şirketinden borç alması yasaklanıyor. Ancak bunun yerine borçlanılan tutara faiz hesaplama zorunluluğu getirilebilirdi.

Yeni Ticaret Kanununa göre ortakların ve yönetim kurulu üyelerinin şirketten borçlanması yasak. Bu düzenleme ile, pay sahiplerinin şirketten borçlanmalarının ve bu yolla şirket kasasını kullanmalarının, hatta şirketten çektikleri paralar ile doğrudan kişisel harcamalarını finanse etmelerinin engellenmesi amaçlandı.

Borcunu tasfiye edecek

Şirkete borçlu olan pay sahipleri ve ortaklar, borçlarını, TTK'nın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 yıl içinde tasfiye etmek zorunda. Borç alan kişiye 300 günden az olmamak üzere adli para cezası uygulanacak. Ancak
şirket ortaklarının bir başka şirket olması veya dolaylı ilişki bulunması durumunda nasıl işlem yapılacağı Kanunda belirlenmemiş.

Faiz uygulaması sıkıntılı

Diğer yandan şirket ortaklarına verilen borç için cari faiz hesaplanması durumunda şirketin bir zararı olmamasına rağmen bu kuralın katı bir şekilde getirilmesi uygulama da sıkıntı oluşturacak. Şirket kazancının aşınmasını ve vergi gelirinin azaltılma ihtimali düşünen Kurumlar Vergisi Kanununda bile bu durum yasaklanmazken TTK'da yasaklanması çelişki. Borçlanma yasağı yerine borçlanılan tutara faiz hesaplama zorunluluğu getirilebilirdi.

Yönetim kusuru kadar sorumlu

Yeni TTK ile Yönetim Kurulu ve üst yönetim, kusuru oranında sorumlu olacak. Üyeler kanundan kaynaklanan yükümlülükleri yerine getirmediği takdirde hukuki ve cezai sorumlulukları var. Yöneticiler, kusurlu olmadıklarını veya zararın kusurlu davranışlarından kaynaklanmadığını kanıtlamakla yükümlü. Cezai sorumlulukların önemli bir kısmı ilk defa yeni TTK ile düzenlendi. Ayrıca Kanun, Yönetim Kurulu üyelerinin görevlerini yaparken kusurlarıyla şirkete verebilecekleri zararlarla ilgili olarak sigorta mekanizması da öngördü.

Ana sözleşme yenilenecek

Anonim şirketler esas sözleşmelerini, limited şirketler şirket sözleşmelerini 18 ay içinde Yeni TTK ile uyumlu hale getirmek zorunda. Bu süre içinde gerekli değişikliklerin yapılmaması halinde, esas sözleşmedeki ve şirket sözleşmesindeki düzenleme yerine Yeni TTK ile ilgili hükümleri uygulanacak. Gümrük ve Ticaret Bakanlığının söz konusu süreyi 1 yıl uzatma yetkisi var.

Yeni Türk Ticaret Kanunu, şirkete ilişkin birçok hususun internet aracılığıyla kamuoyuna duyurulması zorunluluğu geliyor.

İncelemeye sunulacak

Şirketler, son üç yılın yılsonu finansal tablolarıyla yıllık faaliyet raporlarını, gereğinde ara bilançolarını ortakların, intifa senedi sahipleriyle şirket tarafından ihraç edilmiş bulunan menkul kıymet hamillerinin, menfaati bulunan kişilerin ve diğer ilgililerin incelemesine sunmakla yükümlü. Bunlar ayrıca ilgili sermaye şirketlerinin internet sitelerinde de yayımlanacak.

Kısa sürede düzelmeli

Ticari hayatı etkileyen sırların ifşa edilmesi, rakip şirketlerin bilgisine sunulması, şeffaflık adı altında zedelenecek. Bu bilgilerin önemli bir kısmı işletmeler tarafından vergi dairesine beyan edilerek bildirililyor. Vergi Usul Kanununun 5. Maddesinde yer alan 'vergi mahremiyeti' başlıklı düzenleme ile bu tür bilgiler mahrem niteliğindedir. Ancak yeni TTK'da bu bilgiler mahrem sayılmamış. Bu çelişki ve olumsuzluk umarız kısa sürede düzeltilir.

Vakıflara tacir olma olanağı sağlandı

Yeni TTK ile tüzel kişi tacirler arasına vakıflar da eklendi. Buna göre amaca yönelik ticari bir işletme işleten vakıflar, dernekler ve kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümlerine göre yönetilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere devlet, il özel idaresi, belediye ve köy ile diğer kamu tüzel kişileri tarafından kurulan kurum ve kuruluşlar da tacir sayılacak.

Tek kişi ile 'Limited' ve 'anonim' kolaylığı

Eski Ticaret Kanunu ile limited şirket en az 2; anonim şirketler en az 5 kişi ile kurulabiliyor. Yeni Kanun ile tek kişi ile anonim şirket kurabilme imkanı getirildi. Buna göre özel kanunlara (bankacılık, sigortacılık kanunu gibi) tabi olanlar dışındaki anonim şirketlerin kurulabilmesi için pay sahibi olan bir veya daha fazla kurucunun varlığı yeterli olacaktır.

Ortak şirketinden borç alamayacak

Ortakların ve yönetim kurulu üyelerinin kendi şirketinden borç alması yasaklanıyor. Ancak bunun yerine borçlanılan tutara faiz hesaplama zorunluluğu getirilebilirdi.

Yeni Ticaret Kanununa göre ortakların ve yönetim kurulu üyelerinin şirketten borçlanması yasak. Bu düzenleme ile, pay sahiplerinin şirketten borçlanmalarının ve bu yolla şirket kasasını kullanmalarının, hatta şirketten çektikleri paralar ile doğrudan kişisel harcamalarını finanse etmelerinin engellenmesi amaçlandı.

Borcunu tasfiye edecek

Şirkete borçlu olan pay sahipleri ve ortaklar, borçlarını, TTK'nın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 yıl içinde tasfiye etmek zorunda. Borç alan kişiye 300 günden az olmamak üzere adli para cezası uygulanacak. Ancak
şirket ortaklarının bir başka şirket olması veya dolaylı ilişki bulunması durumunda nasıl işlem yapılacağı Kanunda belirlenmemiş.

Faiz uygulaması sıkıntılı

Diğer yandan şirket ortaklarına verilen borç için cari faiz hesaplanması durumunda şirketin bir zararı olmamasına rağmen bu kuralın katı bir şekilde getirilmesi uygulama da sıkıntı oluşturacak. Şirket kazancının aşınmasını ve vergi gelirinin azaltılma ihtimali düşünen Kurumlar Vergisi Kanununda bile bu durum yasaklanmazken TTK'da yasaklanması çelişki. Borçlanma yasağı yerine borçlanılan tutara faiz hesaplama zorunluluğu getirilebilirdi.

Yönetim kusuru kadar sorumlu

Yeni TTK ile Yönetim Kurulu ve üst yönetim, kusuru oranında sorumlu olacak. Üyeler kanundan kaynaklanan yükümlülükleri yerine getirmediği takdirde hukuki ve cezai sorumlulukları var. Yöneticiler, kusurlu olmadıklarını veya zararın kusurlu davranışlarından kaynaklanmadığını kanıtlamakla yükümlü. Cezai sorumlulukların önemli bir kısmı ilk defa yeni TTK ile düzenlendi. Ayrıca Kanun, Yönetim Kurulu üyelerinin görevlerini yaparken kusurlarıyla şirkete verebilecekleri zararlarla ilgili olarak sigorta mekanizması da öngördü.

Ana sözleşme yenilenecek

Anonim şirketler esas sözleşmelerini, limited şirketler şirket sözleşmelerini 18 ay içinde Yeni TTK ile uyumlu hale getirmek zorunda. Bu süre içinde gerekli değişikliklerin yapılmaması halinde, esas sözleşmedeki ve şirket sözleşmesindeki düzenleme yerine Yeni TTK ile ilgili hükümleri uygulanacak. Gümrük ve Ticaret Bakanlığının söz konusu süreyi 1 yıl uzatma yetkisi var.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 28.12.2011)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.