Deprem mağdurlarına vergi ve prim kolaylığı / Ahmet Yavuz

Van'da meydana gelen depremden sonra tüm devlet kurumları seferber oldu.

 

Halkımız da zengin fakir, büyük küçük demeden elinden ne geliyorsa yardım etmeye çalıştı. Gönderilen maddi yardımların yanı sıra orada faaliyette bulunan mükellefler, işverenler ve çalışanlar bakımından da kolaylıklar sağlandı. Bu çerçevede Maliye Bakanlığı bölgede 23 Ekim'den itibaren mücbir sebep hali etti. Mücbir sebep Van ilinin tamamında, Bitlis'in Adilcevaz ilçesinde ve Ağrı'nın Patnos ilçesinde geçerli olacak. Depremin etkilerinin ne kadar süreceği bilinemediğinden mücbir sebep halinin sona erdiği tarih daha sonra bildirilecek.

Mücbir sebep kanunda Maliye Bakanlığı'na tanınmış bir haktır. Bu hak ya mükelleflerin müracaatlarıyla veya doğrudan bakanlıkça kullanılabilir. Vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk halinin olması, yine vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler olması, kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler ile sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması gibi haller mücbir sebep kabul ediliyor. Van depreminde olduğu gibi herkes tarafından biliniyorsa bakanlık müracaata gerek kalmadan mücbir sebep ilan edebiliyor. Aksi takdirde mükellefin durumu ispatlayıcı belgelerle başvurması gerekir.

Adı geçen yerlerde 23 Ekim 2011 tarihinden itibaren verilmesi gereken tüm beyannameler ile bildirimlerin verilme ve ödeme süreleri mücbir sebebin sona ereceği tarihe kadar uzatılmış oldu. Yine bu tarihten önce tahakkuk edip, vadesi bu tarihten sonrasına rastlayan her türlü vergi, ceza ve gecikme faizinin ödeme süresi de aynı tarihe kadar uzatıldı. Ayrıca ikmalen, re'sen veya idarece tarh edilen ve vadesi mücbir sebep ilan olunan tarihten sonrasına rastlayan her türlü vergi, ceza ve gecikme faizinin ödeme süresi de ileride belirlenecek bir tarihe kadar uzatıldı.

Depremzedelere getirilen kolaylıklardan birisi de iş ve sosyal güvenliğe ilişkin olanlar. Sosyal güvenlik primlerinin ödenmesi kolaylaştırıldı. 23 Ekim tarihinden itibaren üç ay içinde talepte bulunulması halinde söz konusu sigortalı incelenecek. Prim ödeme aczine düşüldüğü kanaati oluşursa, afet tarihinden önce ödeme süresi dolmuş mevcut prim borçlarıyla afetin meydana geldiği tarihten itibaren tahakkuk edecek üç aylık prim borçları, bir yıl ertelenecek. Ayrıca afetin meydana geldiği ayda verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgeleri, üç ay içinde kuruma verilirse, süresinde verilmiş sayılacak.

İşverenlere kısa çalışma ödeneği ile de kolaylıklar sağlanabilecek. Mevzuata göre zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak önemli ölçüde azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere kısa çalışma yapılabiliyor. Depremde zarar gören işverenlerden bu kapsamda yer alanların işçilerinin ücretleri İşsizlik Sigortası Fonu'ndan ödenecek. İşçilere sınırlı tutarda ücret ödemesi yapılacak. Ücret hesaplanırken işçilerin son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınacak. Bu tutarlar üzerinden hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 60'ı kendilerine ödenecek. Ayrıca ödenecek ücret 16 yaşından büyükler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 150'sini de geçemeyecek. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, bugüne kadar kısa çalışma ödeneğine 7 firmanın müracaat ettiğini, 97 işçiyi bağlayan bir müracaatın söz konusu olduğunu, 5 yıl içinde 600 gün prim ödenmiş işçilerin aylık ücretlerinin karşılanacağını açıkladı.

Sosyal Güvenlik Kurumu, herhangi bir sosyal güvencesi olmayanlara da bazı kolaylıklar getiriyor. SGK, her türlü sağlık hizmetlerinin Van ili ve ilçelerindeki ilgili sağlık hizmet sunucuları tarafından verileceğini, bu kapsamdaki kişilere verilen sağlık hizmet bedellerinin sağlık hizmet sunucuları tarafından Van Valiliği Afet ve Acil Durum Merkezi'ne fatura edileceğini duyurdu. Böylece deprem bölgesinde hiç kimse sigortalı olmadığı veya parası bulunmadığı için sağlık hizmetinden mahrum bırakılmamış olacak.

 

1 aylık sigortası olana ölüm ve malullük aylığı

Depremzedelere getirilecek kolaylıklardan birisi de ölüm ve malullük aylığının bağlanmasıyla ilgili. 1 aylık sigortayla depremde hayatını kaybedenlerin mirasçılarına ölüm aylığı, çalışamaz durumda olanlara ise malullük aylığı bağlanacak. Bakan Çelik, Van'daki depremlerde 644 kişinin hayatını kaybettiğini, aylık bağlanmasına ilişkin düzenlemenin kısa sürede yasalaşacağını belirtti. Ölüm aylığı bağlanabilmesi için en az 1.800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya hizmet akdine tabi olarak çalışanlar yani işçiler için her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması gerekiyor.

2000 yılında yapılan bir düzenlemeyle ölüm aylığı bağlanması kolaylaştırılmıştı. Bu düzenlemeye göre 17 Ağustos 1999'da ve daha sonraki tarihlerde meydana gelen depremler sonucunda malul kalan sigortalı veya iştirakçiler ile ölen sigortalı veya iştirakçilerin hak sahiplerine en az 360 gün prim veya 12 aylık prim veya kesenek ödenmiş olması şartıyla aylık bağlanabiliyor. Bunun için aylık bağlanacak kişilerin her ne ad altında olursa olsun sosyal güvenlik kurumlarından aylık veya gelir almamaları gerekiyor. Bu kişilerden farklı kanunlarda öngörülen prim veya kesenek ödeme süresi aranmıyor. Bu şekilde bağlanan aylıklarla ilgili söz konusu kanunlarda öngörülen prim veya keseneklerin eksik olan kısmı Hazine tarafından kurumlara ödeniyor.

 

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 28.11.2011)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.