Dolar 2 TL olur mu? / Osman Arıoğlu

Ülkemizde en çok ilgi çeken konuların başında döviz kuru veya altın fiyatlarına ilişkin spekülasyonlar gelmektedir.

Bunun için çoğu iş adamı, ekonomist veya akademisyen bazen de hükümet veya Merkez Bankası çevrelerinden kur tahminlerine yönelik ifadeler en önemli tartışma konusu haline gelir. Halk bu tahminler doğrultusunda pozisyon almaya çalışır.

Geçtiğimiz günlerde TUSKON Başkanı Rızanur Meral Bloomberg HT televizyonunda katıldığı bir söyleşide dolar kurunun yıl sonunda 2 TL olması halinde kimsenin şaşırmaması gerektiğini, kurun şu anki seviyelerinde müdahalelerle tutulduğu yönünde bir ifadede bulunmuş. Her ne kadar kur tahmini yapma konusunda herhangi bir iddiam olmasa da, konu benim de ilgimi çektiğinden bir değerlendirme yapmak istedim.

Öncelikle döviz kuru oluşumuna ilişkin bazı hatırlatmaları yapalım; Türkiye'de döviz kuru 2001 krizi sonrası dönemden bu yana dalgalı kur rejimi olarak devam ediyor. Sistem bu şekilde olmakla beraber bazen Merkez Bankası müdahalelerle kurun belli bir bant doğrultusunda hareket etmesi çabası içerisinde olabiliyor. Bu durum 2010 yılı Kasım ayından sonra Merkez Bankası'nın finansal istikrarının da hedefleri arasında olduğunu ifade etmesinden sonra biraz daha belirginleşti.

Bu genel tespitten sonra kura etki eden temel faktörleri şöyle sıralayabiliriz:

· Dünya ekonomisindeki gelişmeler,

· Dış ticaret açığı ve cari açık,

· Yabancı sermaye giriş durumu,

· Bütçe dengesinin kur üzerindeki etkisi,

· Kamu ve özel sektörün döviz cinsinden borçluluk oranları.

Nedenleri daha da uzatmak mümkün ama biz şimdilik bu kadarını hatırlatmakla yetinelim. Bu hatırlattığımız etkenlerden bir ülkenin durumunu belirleyici en önemli ana konuyu dört başlık halinde belirtebiliriz:

· Bütçe dengesi,

· Dış borç oranı,

· Cari açık oranı,

· Bankacılık sisteminin sağlamlığı.

· Bu dört ana neden açısından Türkiye'ye baktığımızda; bütçe dengesi açısından gidişat gayet olumlu seyrediyor. En son açıklanan ağustos rakamlarına göre de Türkiye bütçesi ilk 8 aylık dönemde 2,1 milyar TL fazla vermiştir.

· Dış borç oranı ve kamu toplam borç yükü konusunda da Maastricht kriterlerine uygun bir seyir devam etmektedir.

· Bankacılık sistemi 2001 ekonomik krizi sonrasında işler sıkı tutulduğu için gayet olumlu gelişme içerisindedir.

Tek risk alanı cari açık konusu kalmaktadır. Buna yönelik de alınan tedbirler etkisini göstermeye başlamış ve en son açıklanan temmuz ayı rakamları itibarıyla artış trendinde önemli azalış olmuştur. En son özellikle Çin'den ithal edilen tekstil ürünlerine ilişkin açıklanan gümrük vergisi artışları ve 10 numara yağ olarak kullanılan bazı solventlerdeki ÖTV artışları ile bu alanlarda da ithalatı azaltıcı önemli adımlar atılmıştır. Artık Ekonomi Bakanlığı ithalat konusunda daha ince eleyip sık dokumakta ve tedbir almakta hızlı davranma mekanizmaları oluşturmaktadır.

Bütün bu değerlendirmelere bakıldığında mevcut kur düzeyinin yıl sonuna doğru daha yukarı gitmesini gerektirecek içeriden kaynaklanacak risk neredeyse yok gibidir. Geriye bir tek konu kalıyor. O da dünya ekonomisindeki krizin Avrupa başta daha da derinleşmesi, krizin Uzakdoğu ve Güney Amerika'nın belli başlı ülkelerinde de etkili olmaya başlamasıyla yabancı sermayenin Türkiye gibi ülkelerden çıkma kararı almasıdır.

İşte o zaman kurun yukarı gitmesi kaçınılmazdır. Böyle bir durumun gerçekleşme ihtimali fazlı mıdır derseniz, bize göre dünyadaki krizin derinleşmesi ihtimali olmakla birlikte, yıl sonuna kadar cari açığın artış düzeyindeki azalma kur dalga boyunu azaltıcı etki yapacaktır. Üstelik Başkan Obama'nın açıklayacağı genişleme paketi ile ortaya çıkan yabancı kaynak açısından göstergeleri iyi durumda olan Türkiye bir akım yeri olabileceğinden kurun aşağı gitme ihtimali daha fazladır. Ancak Başbakan Yardımcısı Babacan'ın açıklamalarından bu konuda da ortalığın boş bırakılmayacağı mesajını aldığımız için bundan sonra dolar kurunun 1,65-1,75 bandında dalgalanmasını daha kuvvetli ihtimal olarak görüyoruz. Ama kimseye gelir çeşidi dışında borçlanmasını önermiyoruz.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 16.09.2011)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.