Ziya PERVER - Ucuz ve Kolay Emeklilik İçin Son Günler

Nüfusun büyük bir kesimi tarımda çalışıyor. Bunların önemli bir kısmı da tarım işletmesi sahibi olmadan, ırgat amele olarak iş görüyor.

2925 sayılı kanun, bu kesimlerin emeklilik ve sosyal güvenceleri hakkında da hükümler getiriyor. 20.10.1983 günü Resmî Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu'nun Tarım SSK'ya başlama bölümü 01.01.2007 günü yürürlükten kalkacak.

Bundan sonra hiç kimse Tarım SSK'lı olamayacak. Onun yerine 5510 sayılı Sosyal Sigorta (SS) ve Genel Sağlık Sigortası (GSS) gelecek. Bu yüzden ocak gelmeden önce Tarım SSK'lı olabilecek olanlara bir an önce sigorta müdürlüklerine gidip başvuru belgelerini vermelerini tavsiye ediyorum. Böylece ırgat, amele denilen, tarım işlerinde hizmet akdiyle süreksiz çalışanlar daha kolay ve daha ucuz şartlarla emeklilik hakkını elde edebilir.

Primi az ama imkânları çok

2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre, dilekçe verdikleri tarihi takip eden ay başından itibaren Tarım SSK'lı sayılan amelelerin her ay asgari ücretin yarısı kadar (265,5 YTL) kazandıkları varsayılmakta ve bu rakamın yüzde 30'u kadar, yani 79,65 YTL prim istenilmektedir. Hatta o ay veya ertesi ay paraları olmazsa ödemeleri gereken bütün bir yılın primlerini takip edene yılın şubat ayı sonuna kadar faizsiz ve gecikme zammı olmaksızın ödeme hakları vardır. Ödedikleri yaklaşık 80 YTL ile ileride şartlarını tamamladıklarında emekli oldukları gibi hem prim öderken hem de emekli olunca eşleri, çocukları ile bakmakla yükümlü iseler ana-babalarına sağlık karnesi alabilmektedirler.

2925 sayılı kanun gereğince, isteğe bağlı Tarım Sigortası kapsamında prim ödeyenlerin emeklilik şartları ise diğer SSK'lılardan daha kolaydır. SSK Tarım sigortalılarının aylık ödemeleri yarım kabul edildiğinden aylar 15 gün ve yıllık prim ödemeleri de 180 gün olarak hesaba dahil edilir. Bu nedenle 3600 günü tamamlamak için en az 20 tam yıl prim ödemek gerekir. Buna göre ise Tarım Sigortalıları 3600 günü ancak 20 yılda tamamlayabilmektedir; ama bunların da daha önce normal SSK, Bağ-Kur, TC Emekli Sandığı hizmetleri olabileceği gibi borçlanılmış askerlik süreleri de olabilir. O nedenle 3600 günü 20 yıldan daha kısa sürede tamamlama imkanları da var.

01.01.2007 günü öncesinde Tarım SSK'lı olup da primlerini muntazaman ödeyerek Tarım SSK'dan çıkarılmayanlar, Tarım SSK'nın yukarıdaki tablosuna göre emekli edileceklerdir; ama 2007 yılından itibaren hiç kimse Tarım SSK'ya başlayamayacağından elinizi çabuk tutmanızda fayda var.

Annenize dul aylığı müjdesini verebilirsiniz

2004'te kaybettiğimiz babamız, 1971'de SSK'lı olarak işe başlamış. SSK'dan 147, Bağ-Kur'dan da 2 yıl, 1 ay, 11 günü var. 1994 yılında lokanta açtıysa da hastalığı yüzünden kapatmak zorunda kaldı. Babamın vefatından sonra anneme aylık bağlanması için SSK ve Bağ-Kur'a müracaatımız oldu; fakat babam sigortalı olarak 5 yılı doldurmadığı için emekli olamayacağı söylendi. Sigorta günü 900 güne inecek haberiyle bir nebze de olsa sevindik.

Öte yandan olmayınca üzülmesin diye annemi hemen ümitlendirmek istemiyorum. 'En az 5 yıl sigortalı olup yaşlılık ve ölüm sigorta primi ödenmiş olması gerekiyor.' diye okuyoruz. Bir yerde 5 yıl çalışmış olması mı gerekiyor? Bir de yaşlılık, ölüm primi nedir, önceden ödenmiş olması gereken bir prim mi? Acaba olacak mı olmayacak mı diye ocak ayına kadar beklemek o kadar zor ki... Yasemen Sönmez

Halen geçerli olan kanunlara göre babanız en son Bağ-Kur'a tabiyken vefat ettiğinden 2829 sayılı Hizmet Birleştirme Kanunu'na göre Bağ-Kur'un ölüm (dul-yetim) aylığı sigortası şartları geride kalanlar için uygulanacaktır. Bu durumda da babanızın geride bıraktığı hak sahiplerine dul-yetim aylığı bağlanabilmesi için 5 tam yıl yani bin 800 gün prim yaşlılık-malullük-ölüm sigortası primi ödenmiş olması gerekmektedir.

Ama babanızın askerlik süresini borçlansanız dahi bin 800 gün tamamlanmayacağından annenize dul aylığı verilmemiş. Ancak, 01.01.2007 günü yürürlüğe girecek olan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile dul aylığı bağlanması için kanunun 32'nci maddesine göre, "En az beş yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması" yeterlidir.

Sigortalılık süresi, ilk işe giriş tarihi olan 1971 yılında başlayıp, ölümüne kadar geçen süre olduğundan babanızın yeteri kadar sigortalılık süresi ve yaşlılık, malullük ve ölüm sigorta prim ödeme (908) günü var. Yapmanız gereken 5510 SS ve GSS Kanunu yürürlüğe girdiğinde (ocak ayında) Bağ-Kur müdürlüğüne gidip anneniz için dul aylığı talebinde bulunmaktır. Ayrıca, anneniz dışında yetim aylığı şartlarını haiz kimseler varsa onlar da müracaat etmelidir.

 

Evlilik hazırlığındaki özürlü gence cevaplar

Şişli Etfal Hastanesi'nden alınmış sürekli heyet raporuna göre özür oranı yüzde altmış olan 31 yaşında bir erkeğim. Okmeydanı SSK Hastanesi'nin geçen yıl verdiği, 'Bakıma Muhtaçtır' raporuyla da SSK emeklisi olan babamın üzerinden sağlık karnesi aldım. Öğrenmek istediğim birkaç husus var ve evlilik hazırlığı içinde olduğumdan soruların cevabı benim için ve kız tarafı için oldukça önem arz ediyor.

1- Babamın üzerinden aldığım sağlık karnesi hangi durumlarda geçerliliğini korur ve hangi şartlarda geçerliliğini yitirir?

2- Bu sağlık karnesinden eşim ve çocuklarım yararlanabilir mi?

3- Babamın vefatı halinde sağlık karnem geçerliliğini sürdürür mü?

4- Annem daha önce vefat etti, kız kardeşim de yok, babamın vefatı durumunda onun maaşının tamamı veya bir kısmından yararlanabilir miyim?

5- Sigortalı bir işe başladığımdan dolayı daha önce kazanmış olduğum babamın üzerinden sağlık karnesi kullanma hakkını yitirirsem, işimi bıraktığım takdirde tekrar bu hakkı geri alabilir miyim?

6- Babamın üzerinden kullandığım bu sağlık karnesi olmasına rağmen, özürlü maaşı alabilir miyim? Eğer özürlü maaşı alırsam, SSK karnesi iptal olup yeşil kart mı çıkartılır?

7- Babamın ölümü durumunda eğer çalışıyorsam, onun maaşından bir hak almaya devam ediyor muyum?

8- Malulen emekli olmak için ne kadar prim ödemem gerekir? İlker Uyanıker

Elinizdeki sağlık karnesi evlenirseniz geri alınmaz ama sigortalı işe girerseniz veya işyeri açarsanız geçerliliğini yitirir. Bu sağlık karnesini sadece siz kullanabilirsiniz, evlenirseniz eşiniz ve çocuklarınıza babanız üzerinde sağlık karnesi alamazsınız. Allah (cc) geçinden versin, babanızın vefatı sonrasında şayet çalışmıyorsanız veya kendi çalışmalarınız nedeniyle emekli olmamışsanız elinizdeki rapor yüzünden babanız üzerinden yetim aylığı alabilir ve sağlık karnesini de yetim aylığı sahibi olarak kullanabilirsiniz. Şayet ölüm anında çalıştığınız için yetim aylığı alamazsanız işi bıraktığınız anda yetim aylığı almaya başlayabilirsiniz. Çalışmaya başlarsanız babanızın değil kendi sağlık karnenizi kullanmaya başlayacaksınız, ama işinizi bırakırsanız yine babanızın sağlık karnesini alabilirsiniz. 2022 sayılı kanun gereğince, TC Emekli Sandığı'ndan aylık alma hakkınız var; ama bu durumda yeşil kart kullanacak, babanızdan aldığınız sağlık karnesini iade edeceksiniz; ama unutmayın ocak ayında SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı birleştiğinde sağlık karneleri de birleşecek. Malulen emeklilik hakkında ise, doğuştan yani ilk kez sigortalı olmadan önce özrünüz varsa malulen emekli olamaz, kanuni tabir ile sakatlıktan erken emekli olursunuz.

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 02.12.2006)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.