Ali EGEMEN - İnşaatta Sıkı Denetim Başladı Kimin Cirosu Ne Kadar Belirlendi

Büyük kentlerde başlayacak sıkı denetimler aşama aşama diğer illere de kaydırılacak. Maket üzerinde satış yapanlar da dahil tüm lüks konut projeleri yakından izlenecek. Bu projelerden sadece bitmiş olanlar değil, devam edenler de yakından takip edilecek.

 

 

Maliye Bakanlığı emlak sektörüne yönelik denetimlerini önümüzdeki dönemde sıklaştıracak. Bakanlığın bu konudaki açıklamaları geçen günlerde kamuoyunda ayrıntılı olarak yer aldı.

Ekonominin son yıllarda lokomotif gücü konumunda olan inşaata yönelik planlanan bu denetimler eskiden sektörlere yönelik yapılan genel denetimlerden hayli farklı olacak gibi gözüküyor.

Şu ana kadar sektöre yönelik lokal düzeyde yürütülmekte olan denetimlerinden çok farklı bir çalışma gündemde. Vergi incelemelerinde etkinliğin artırılması amacıyla Hesap Uzmanları Kurulu bünyesinde oluşturulan Ar-Ge birimi, her türlü ekonomik veriyi izliyor, analiz ediyor ve değerlendiriyor. Şu an itibarıyla, bu birim tarafından yürütülmekte olan veri çalışmaları sonucunda tüm tapu bilgileri ile banka hesap dökümleri gözden geçirilerek denetleme kapsamındaki firmalar, ciro büyüklükleri itibarıyla belirlenmiş durumda. İncelikle İstanbul Ankara ve İzmir'de başlayacak olan denetimlerin aşama aşama diğer bölgelere kaydırılması planlanıyor. Bu kapsamda maket üzerinde satış yapanlar da dahil tüm lüks konut projeleri yakından izleniyor. Bu projelerden sadece bitmiş olanlar değil, devam edenler de yakından takip ediliyor. Farklı denetim teknikleriyle yürütülecek olan bu çalışmalarla bir taraftan hasılat kayıp ve kaçağının varlığı banka ve alıcılar nezdinde yapılacak çalışmalarla ortaya konulacak diğer yandan maliyet incelemeleri de yapılarak naylon veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanılıp kullanılmadığı araştırılacak.

Yapılacak vergi incelemeleri, inşaat sektöründe üretim yapan firmalar ile doğrudan bu sektörde üretici olarak rol almamakla beraber, arsa sahibi olmak veya aldıkları gayrimenkulleri belli süreler içerisinde elden çıkaranlar için farklı sonuçları olabilecek.

 

Müteahhitlerin riskleri

Vergi incelemelerinde inşaat sektörü hem hasılat, hem de maliyet itibarıyla 2 yönlü risk ve kıskaç altında bulunuyor. İnşaatta maliyet unsurlarının tamamını belgelendirerek kayıt altına almak hemen hemen imkansız. Bu durumda firmalar gerçekte elde etmedikleri kârların vergisini ödemek durumunda kalıyor.

Elde etmedikleri kârların vergisini ödemek istemeyenler de ya hasılat faturalarını düşük düzenliyor veya naylon veyahut da muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanıyor. Vergi incelemelerinde hasılat farklılıkları "alıcı" ifadeleri ile banka kayıtları baz alınarak kolayca tespit edilebiliyor. Maliyetlere ilişkin tespitler ise bir yandan bayındırlık birim fiyatları diğer yandan belge düzenleyen firmalar nezdinde yapılan karşıt incelemeler ile ortaya konabiliyor.

 

Hasılat incelemeleri

Sektöre yönelik incelemelerde hasılat farklarının ortaya çıkarılmasında alıcı ifadeleri ile banka kayıtları büyük öneme sahip. Aksi durumda hasılat farkını hukuken ispat etmek mümkün olmuyor. Nadiren, banka kayıtları ve alıcı ifadelerine başvurulmaksızın veya başvurulmasına rağmen fark tespit edilememesi nedeniyle doğrudan takdir komisyonları aracılığıyla matrah takdir edildiğine şahit oluyoruz. Bu incelemelerde tarhiyat, çoğu zaman işyeri ve daire satış bedellerinin düşüklüğü, alıcı ifadeleri dahil, herhangi bir şekilde hukuken ispat edilmeden ve re’sen takdir sebebi net olarak ortaya konulmadan yapılıyor.

Oysa Vergi Uusul Kanunu'nun (VUK) 30. maddesinde tanımı yapılan re’sen tarhiyatın yapılabilmesi için önce re’sen tarhiyat nedeninin vergi inceleme elemanı tarafından bir karineye dayanmadan, açık ve kesin hukuki delillerle ortaya konması gerekir. Bu tespit ve deliller ortaya konmadan sadece bir karineye dayanarak veya karine niteliğinde bile olmayan subjektif gerekçelerle defter ve belgelerin ihticaca salih olmadığı iddia olunarak kanuni dayanaktan tamamen yoksun bir takdir sebebi oluşturuluyor.

Hatta bu tür incelemelerde firmanın daire ve işyeri satış bedelleri ile doğrudan takdir komisyonunca tespit ettirilen bedeller arasındaki farklılığın bizatihi kendisi, defter ve belgelerin ihticaca salih bulunmadığının yegane gerekçesi olarak ortaya konuyor. Oysa re’sen takdir nedeni ortaya konulmadan emsal bedel tespitine gidilemeyeceği çok açık bir gerçek. Vergi incelemelerinde çok yaygın olmamakla beraber kanuni dayanaktan tamamen yoksun bir takdir nedeniyle takdir komisyonuna gidilmesi ve cezalı tarhiyat yapılması zaman zaman karşılaşılan bir durum. Danıştayın bu tür tarhiyatlara yaklaşımı hep aynı doğrultuda ve kararları benzer gerekçelere dayanıyor. Danıştay özetle;

-Re’sen tarhiyat nedeninin açık ve kesin hukuki delillerle ortaya konması gerektiği,

-Defter ve belgelerin karışık olduğuna dair hiçbir maddi tespit yapılmadan re’sen tarhiyat yapılamayacağı, 

-Usulsüzlük, noksanlık ve karışıklığın sebeplerinin açıkça kanuni deliller ile ortaya konması gerektiği gerekçeleriyle yapılan tarhiyatları tamamen terkin ediyor.

 

Maliyet incelemeleri

Maliyet yönlü incelemelerde ise firmaların özellikle bir gerçeği gözden kaçırmamaları gerekiyor. Sektördeki maliyet unsurlarının tamamını belgelendiremeyen firmalar belgelendiremedikleri maliyet unsurları tutarında fazla fatura alma yoluna gidebiliyor. Vergi incelemelerinde bu durumun ortaya çıkması durumunda firmalar altından kalkamayacakları vergi ve cezayla yüz yüze geliyor. Zira belgelendirilemeyen maliyet unsurlarına karşılık alınmış olsa bile başkalarından alınan bu faturalar, naylon fatura veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kapsamında değerlendirileceğinden;

-Cezalar 3 katı oranında uygulanıyor,

-Vergi ve cezalarda indirim yapılmasına olanak sağlayan uzlaşma müessesesinden yararlanılamıyor,

-Cumhuriyet savcılığınca dava açılıyor.

Bu durumda olanların hemen pişmanlık hükümlerinden faydalanarak bu tür belgeleri derhal kayıtlarından çıkarmaları gerekir. Aksi takdirde inceleme başlanıldıktan sonra bu haktan da faydalanmak mümkün olmayacak.

 

Ne yapılması gerekiyor

Firmaların bir çoğu başlarına gelmeden bu gerçeğin farkında olamıyor. Başlarına geldiğinde de yapılacak bir şey kalmıyor.

Maliyetlerini belgelendiremeyen firmaların izlemeleri gereken yol belgelendiremedikleri bu tutarlara karşılık başka yerlerden fazla fatura almak yerine, vergi incelemelerinde belgelendiremedikleri tutarı belge dışı diğer verilerle ispat etmek olmalı.

Vergi incelemelerinden maksat, ödenmesi gereken gerçek verginin tespiti olduğundan, inceleme sırasında bu tutarlar maliyet olarak dikkate alınabilecek. Hatta incelemeden önce beyan döneminde dahi belgelendirilemeyen ancak ispat edilebilen maliyet unsurları dikkate alınarak kazanç tespiti yoluna gidilebilir. İnceleme elemanı belgesiz ancak gerçek olan maliyet unsurlarını kabul etmeme olasılığı oldukça düşük. Bu küçük olasılığın gerçekleşmesi durumunda da yargı yolu her zaman tercih edilebilir. Kaldı ki, bu durum dahi naylon fatura veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanımında karşılan riskle kıyaslanamaz. Zira 3 kat vergi cezası, uzlaşmadan faydalanamama ve dava açılması gibi durumlar söz konusu olmayacak. Firmaların maliyet yönünden dikkat edecekleri bir diğer husus da arsa maliyetlerine ilişkin. Tapu harcının yüksek ödenmemesi için arsa bedelleri düşük gösteriliyor. Bu durumda maliyetler içinde önemli bir yer tutan arsa maliyetleri kayıtlara intikal ettirilemiyor. Ancak bunun içinde geç kalınmış sayılmaz. Zira gerçek durumu ifade etmek şartıyla arsa maliyetleri pişmanlık hükümlerinden faydalanılarak (ilave tapu harcı ödenerek) yükseltilebilir ve yeni değerler maliyet olarak dikkate alınabilir.

(Kaynak: Referans Gazetesi | 20.11.2006)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.