İşçi şikâyetlerinin incelenmesi

İşçilerin hak edişlerine ilişkin taleplerinin bütünüyle ÇSGB görev alanı içerisinde yapılan inceleme ve teftiş çalışmalarıyla karşılanması mümkün olamamaktadır. Bunun nedeni, işçi ve işveren taraflar arasındaki uyuşmazlıkların temelinde hukukî yaklaşım farklarının bulunmasıdır. İş sözleşmesi sona eren işçilerin şikâyetlerin kesin çözümü, tarafların uzlaşması temin edilemediği takdirde, iş mahkemeleri ve Yargıtay'da yapılabilmektedir. Çünkü hukukî ihtilafların çözümüne idarî çalışmalar olumlu katkılar yapsa da nihaî olarak son noktanın konulabilmesi, yargı sürecinin yaşanmasını gerektirmektedir. Yani hukukî ihtilafların çözümünün doğal yapısı, yargı yoludur. Ancak yargı yolu, zaman alıcı ve meşakkatli olduğundan, şikâyetlerin temelinde yatan sosyal problemin çözümünde ÇSGB hep sorumluluk ve yükümlülük üstlenmek zorunda kalmıştır. Ama bunun sürdürülebilir bir yol olmadığı da artık anlaşılmaya başlanmıştır. Bu nedenle çözüm yolunu kısaltmak amacıyla yeni yasal düzenleme yapılmıştır.

İş sözleşmesi sona eren işçilerin şikâyetlerinin çok önceden beri ÇSGB İş Müfettişlerince incelemesi ve İş Teftişi Raporlarında bir hâkimin analizine yaklaşan analizlere yer verilmesinin de yeterli olmadığı; işverenlerin buna uymadıkları takdirde herhangi bir etkinliğinin bulunmadığı, belki yargının kıymet biçmesine göre, bir bilirkişi incelemesi niteliğinin tanınmasının yargıya yardım niteliği taşıdığı söylenebilir. Ancak ÇSGB İş Müfettişlerinin uluslararası ve ulusal hukukî düzenlemelerde yer alan ya da alması gereken çalışma ortamındaki doğal görevleri, bilhassa yaşanan iktisadî krizlerin de etkisiyle iş sözleşmesi sona eren işçilerin şikâyetlerinin incelenmesi konusuna hapsedilemez. Bu alan doğası gereği yargının görevi olup ÇSGB Bölge Müdürlükleri memurlarının inceleme çalışmalarıyla tarafların uzlaşmaya çağrılmaları, uzlaşmanın gerçekleşip gerçekleşmediğinin tespitiyle yargıya ön hazırlık dosyasının hazırlanması düzeni oluşmuş bulunmaktadır. Bu nedenle oluşan yeni yapı, "işçi şikâyetlerinin incelenmesi" hakkında İş Mahkemeleri Kanunu ile yıllar önce öngörülen hukukî düzenlemeye uygun oluşumu kurmuştur.

Daha önce de yazdığım ve kamuoyunca da bilindiği üzere, 6111 sayılı "Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanun", iş sözleşmesi sona ermiş işçilerin şikâyetlerinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlükleri memurlarınca incelenmesi uygulamasını getirmiştir. Bu düzenlemeye göre, 25.02.2011 tarihinden itibaren ÇSGB Bölge Müdürlükleri memurları, oluşturulan yasal zemin içerisinde iş sözleşmesi fiilen sona eren işçilerin iş mevzuatı gereği iş ve toplu iş sözleşmesinden doğan bireysel alacaklarına ilişkin şikâyetlerini inceleyeceklerdir. Ancak doğal olarak şikâyetçi işçi işyerinde çalışıyorsa, işçinin şikâyet konuları, ÇSGB İş Müfettişleri tarafından incelenmeye devam edilecektir.

İş Kanunu hükümlerinde yapılan değişikliğe göre, işçi şikâyetlerini inceleyen memurlara da görevlerini yapabilmeleri için gereken yetkiler verilmiştir. Bu bağlamda memurlar tarafından tutulan tutanaklar da, iş müfettişi tutanakları gibi, aksi kanıtlanıncaya kadar geçerli olacak ve işverenler kayıt ve belge ibraz etmedikleri takdirde, bölge müdürlüğü şikâyet inceleme memurları tarafından 4857 sayılı İş Kanunu'nun 107/a maddesine göre işveren/vekili hakkında idari para cezası uygulanacaktır.

Kısaca tekrarlamak gerekirse, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bölge müdürlüğü memurları, 25.02.2011 tarihinden itibaren iş sözleşmesi fiilen sona eren işçilerin kanundan, iş ve toplu iş sözleşmesinden doğan bireysel alacaklarına ilişkin şikâyetlerini inceleyeceklerdir.

Şikâyetçi işçi işyerinde çalışıyorsa işçinin şikâyet konularını iş müfettişleri inceleyecektir. İş müfettişlerinin yapmış oldukları teftişleri sonucunda iş mevzuatı kapsamında düzenlemiş oldukları raporlarında işçi alacağının ödenmesini belirtmişlerse, işçi veya işverenden herhangi birisi iş müfettişi raporunun tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yetkili iş mahkemesine itiraz edebilecek; bu süre içerisinde itiraz edilmeyen raporlar ise kesinleşecek ve bu raporlar aleyhine yargı yoluna başvurulamayacaktır.

ÇSGB İş Müfettişi Raporlarının uygulanması konusunu ayrı bir yazıda ele alacağım.

 

(Kaynak: Yeni Şafak | 02.05.2011)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.