Ayıplı mallarda karşılaşılan sorunlar / Prof. Dr. Metin Taş, Sezgin Özcan

Gelişen teknoloji ve diğer etkenler tüketim alışkanlıklarını da değiştirmiş durumda. Özellikle teknolojik ürünlerde her geçen gün piyasaya sürülen yeni ürünler ya da modeller tüketimdeki artışı 'çılgınlık' noktasına yaklaştırdı. Bunun sonucunda da kaçınılmaz olarak bazı sorunlar ortaya çıktı. Sıklıkla karşılaşılan sorunlardan birisi de, satın alınan ürünün sorunlu çıkması.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un (TKHK) 4. maddesine göre;
'Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda ya da reklam ve ilanlarında yer alan veya satıcı tarafından bildirilen veya standardında veya teknik düzenlemesinde tespit edilen nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan ya da tahsis veya kullanım amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar' 'ayıplı mal' olarak kabul ediliyor.
Aldığı malın ayıplı olması halinde tüketicinin, bu ayıbı malın kendisine teslim edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde satıcıya bildirmesi gerekiyor. Böyle bir durumda tüketici;

- Bedelin iadesini,
- Malın ayıpsız olanıyla değiştirilmesini,
- Ayıp oranında indirim,
- Ücretsiz onarım haklarına sahiptir.

Tüketici bu haklardan dilediğini kendi serbest iradesiyle seçebilir. Yani, ayıplı mal alan tüketici süresinde bildirim yaptığı takdirde, satıcının 'dayattığı' seçeneklerle bağlı değildir. Bunların dışında, tüketici bu seçimlik haklarından biri ile birlikte ayıplı malın neden olduğu ölüm ve/veya yaralanmaya yol açan ve/veya kullanımdaki diğer mallarda 'zarara neden olan hallerde' imalatçı-üreticiden 'tazminat' isteme hakkına da sahiptir.

SEÇENEK DARALTICI DUYURULAR
Bazı işletmeler, işyerlerinin çeşitli yerlerine astıkları duyurularla tüketiciye kanunla verilen hakları daraltma çabası içine girmiş durumda. Çoğunun fark edilmesi bile mümkün olmayan bu duyurular, sorunla karşılaşıldığında müşteriye 'işletme prensibi' adı altında mazeret olarak sunuluyor. Bu durumda müşterilerin çoğu çaresizlik ve bilgisizlikten boynunu büküyor.
Hemen belirtelim, bu tür duyuruların hiçbir bağlayıcılığı bulunmuyor. TKHK'ya göre; 'Taraflardan birini tüketicinin oluşturduğu her türlü sözleşmede yer alan haksız şartlar tüketici için bağlayıcı değildir.'

KULLANICI HATASI JOKERİ
TKHK'da ayıplı mallarla ilgili düzenleme yeterince açık olmasına karşın, uygulamada ortaya çıkan sorunlar hiç de az değil. Özellikle, elektronik ürünlerde satıcı 'kullanıcı hatası' jokerini kullanıyor.
Satın alınan ürünün arızalı olması halinde, alıcı bu hatayı bildirdiğinde satıcı öncelikle teknik servise kontrol ettireceğini söylüyor. İşletme bünyesinde teknik servis olmaması halinde bazen ürünün başka şehirlere gönderilmesi de söz konusu olabiliyor.
Teknik servisin yapmış olduğu kontrol, genellikle 'kullanıcı hatası' teşhisiyle sonuçlanıyor. Bu durumda tüketici ya olayı sineye çekmek ya da yasal yollara başvurmak durumunda. Tüketiciler genellikle olayı sineye çekmeyi tercih ediyorlar. Biraz daha hırslıları ise konuyu gazetelerdeki tüketici köşelerine aktararak rahatlama yolunu seçiyorlar.
Bu tür durumlarla karşılaşmamak için öncelikle, mağazadan çıkmadan ürünün çalıştığından emin olmak gerekiyor. Bunu sağlamanın yolu ise bünyesinde teknik servis olan yerlerden alış veriş yaparak satışın hemen sonrasında kontrol işlemini yaptırmak.

Ne kadar daha prim ödemem gerekiyor?
SSK giriş tarihim 15.07.1987, prim günüm 955 gün. Bağ-Kur giriş tarihim 07.06.1991. Toplam 19 yıl 8 ay 20 gün prim ödemem var ve halen devam etmektedir. Ayrıca 540 gün askerlik borçlanmamı ödedim. Ne kadar daha prim yatırmam gerekiyor ve hangi tarihte emekli olurum? Zekayi Öztürk
Bağ-Kur'dan emeklilik için 50 yaş ve 25 tam yıl (9000 gün) prim günü şartlarına tabisiniz. Toplam 23 yıl 11 ay 18 gün prim ödemeniz var. 372 gün (yaklaşık 1 yıl 1 ay) daha prim ödediğinizde 50 yaşınızı da doldurmuş olursanız, prim gününüzü tamamladığınız tarihte, doldurmamış olursanız 50 yaşınızı doldurduğunuz tarihte emekliliğe hak kazanırsınız.

SSK'lı işe girersem ne zaman emekli olurum?
09.08.1964 doğumluyum. 14.03.1996 tarihinde isteğe bağlı olarak Bağ-Kur'a girdim. Aralıksız olarak devam ediyorum. SSK'lı işe girersem ne zaman emekli olurum? Askerlik borçlanması da yapmadım. Yıldırım Demirkaya
14.03.1996 sigorta (Bağ-Kur) başlangıcıyla SSK'dan emeklilik için 25 yıllık sigortalılık süresi, 56 yaş ve 5825 prim günü şartlarına tabisiniz. 4/a (SSK) kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlayıp en az 1260 gün prim ödemek şartıyla, 25 yıllık sigortalılık sürenizin dolacağı 14.03.2021 tarihinde emekli olursunuz. 18 ay askerlik borçlanması yaparsanız, sigorta başlangıcınız 14.09.1994 tarihine geri gelir, yaş şartınız da 55'e iner. Yine en az 1260 gün 4/a (SSK) kapsamında prim ödemek şartıyla, bu defa 25 yıllık sigortalılık sürenizin dolacağı 14.09.2019 tarihinde emekliliğe hak kazanırsınız.

GÜNÜN SÖZÜ
'İnsanlara kendinize davranılmasını istediğiniz şekilde davranmayınız. Onların tercihleri farklı olabilir.' Bernard Shaw

(Kaynak: Akşam Gazetesi | 14.04.2011)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.