Şaban ERDİKLER - Globalleşme Sürecinde Türkiye’deki Vergi Uygulamaları

"Sermayenin vatanı yoktur” sözü ilk bakışta çok klişe görünmekle birlikte aslında çok önemli bir gerçeği ifade etmektedir. Her yatırımcının amacı kârını maksimize etmektir. Ancak kâr olasılığı yükseldikçe risk de arttığı için yatırımcı kâr ve risk arasında optimum yeri tercih etmektedir. Bu çerçevede, belirli altyapı koşullarını sağladıktan sonra optimum yerin nerede olduğunun artık çok fazla bir anlamı da yoktur. Zira sermaye hareketlerinin önü hiç olmadığı kadar açıktır.

 

Sermayenin ülkeden ülkeye, bölgeden bölgeye çok rahat hareket ettiği küresel bir dünyada, devletler ve hükümetler de yatırımcılar için ülkelerini cazip kılmak ile vergi gelirlerini artırmak arasında optimum noktayı bulma arayışını sürdürmektedir. Bu kapsamda, yatırımcılara bir taraftan vergi teşvikleri sunulurken diğer yandan da vergi güvenlik müesseseleri benimsenmektedir.

Türkiye uzun yıllar boyunca OECD ülkeleri arasında gelir üzerindeki vergi yükünün en yüksek olduğu ülkelerden biriydi. Başka faktörlerin de etkisiyle bu durum, hem Türkiye’nin dışarıdan aldığı doğrudan yabancı sermaye miktarının az olmasına hem de yerli yatırımcılardan bir kısmının yatırımlarını ülke dışına taşımalarına yol açmıştı. Son dönemlerde yapılan yasa değişiklikleriyle birlikte, Türkiye’de vergi yükü dar mükellef bir yatırımcı için yüzde 32’lere kadar düşürülmüştür. Vergi yük ve teşvikleri açısından hâlâ çok ideal bir düzeyde olmasa da Türkiye bu vergi yükü ile OECD ülkeleri arasında vergi yükünün en az olduğu ülkelerden birisidir.

Türkiye gelir üzerindeki vergi yükünü azaltırken vergi güvenlik müesseselerinde de yeni düzenlemelere gitmiştir. Bilindiği üzere bazı ülkeler, diğer ülkeler aleyhine fon ve yatırımları çekmek için vergi erteleme olanağı getiren, zararlı vergi rekabetine yol açan uygulamalara yer vermektedir. Özellikle ekonomileri gelişmiş olan ülkeler ise vergi sistemlerinde kayıp ve kaçağa yol açan enstrümanlara karşı söz konusu vergi güvenlik mekanizmalarını devreye koymaktadır. Ülkemiz de yeni Kurumlar Vergisi Kanunu ile bu güvenlik mekanizmalarından bir kısmında değişikliğe gitmiş, bir kısmını ise ilk kez yürürlüğe koymuştur.

Yeni kanunda yer alan “kontrol edilen yabancı kurum” düzenlemesi ile uluslararası vergi uygulamalarındaki gelişmelere paralel olarak, ticari ve sınai mahiyette olmayan, yatırımlarını yurtdışında düşük vergi oranlı ülkelere yönlendiren mükellefler ile Türkiye’de yatırım yapan mükellefler arasındaki vergi eşitsizliğinin giderilmesi amaçlanmıştır. Bu düzenleme ile belli şartlar altında yurtdışı iştiraklere yatırım yapan mükelleflerin yurtdışı iştirak kârları, fiilen dağıtılmasa bile vergi uygulamaları açısından dağıtılmış kabul edilerek bu iştiraklerin kazançlarının Türkiye’de Kurumlar Vergisi'ne tabi tutulması öngörülmektedir.

Daha önce de mevzuatımızda yer alan “örtülü sermaye” ve “transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı” müesseseleri, uluslararası gelişmeler, özellikle OECD’nin düzenlemeleri dikkate alınarak yeniden düzenlenmiştir.

Diğer bir düzenleme ise vergi cennetleriyle mücadele amacıyla yapılmıştır. Yapılan bu düzenlemeyle vergi cenneti olarak nitelenen ülkelerde yerleşik gerçek veya tüzelkişilere çeşitli adlar altında yapılacak ödemelerin, Türkiye’deki vergi matrahlarını azaltmak amacıyla kullanılmasının önüne geçilmesi amaçlanmaktadır. Bu haliyle söz konusu hüküm, kontrol edilen yabancı kurumlarla ilgili düzenlemeye de paraleldir. Buna göre zararlı vergi rekabeti uygulayan ülkelerde yerleşik kurumlara yapılan her türlü ödemeler üzerinden, Türkiye’deki kurum kazançlarının taşıdığı vergi yüküne yaklaşık oranda bir vergi kesintisi yapılması öngörülmüştür.

Yukarıda yer verdiğimiz düzenlemelerin yatırımcılar açısından sonuçlarını ise önümüzdeki hafta anlatacağız.

(Kaynak: Referans Gazetesi | 07.11.2006)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.