Sosyal Güvenlik Sistemi, sigortalının ailesi bireylerini de hak sahibi ve bakmakla yükümlü olunan kişiler olarak, hem gelir güvenliği hem de GSS açısından koruma ve kollama düzeni içermektedir. Bu mantık ve uygulama, sistemin hem teorisine hem de doğasına uygundur. Ölüm aylığı ve ölüm aylığı alan hak sahibine sağlanan GSS, bu anlamda toplumsal yaşam kalitemizi yükseltici bir etkiye sahiptir. Maddî ve manevî dokularıyla aile içi destekler, bu sosyal yapının teşkilinde etkili olmaktadır. Bugün, aşağıdaki soru çerçevesinde ölüm aylığını ele alacağım.
Annesi olarak oğlumun sigortasından aldığım ölüm aylığım artar mı?
Seniha KÖSE: Oğlum öldüğünde çocuksuz eşine %75 ve annesi olarak bana da %25 maaş bağlanmıştı. Eşinin sigortalı olmasına ve kendine özgü bir emeklilik maaşı bulunmasına karşın bu maaş şimdiye dek devam etmiştir. Şimdi de evlendiğini duyduk. Bu durumda oğlumdan aldığı ölüm maaşı devam eder mi, devam etmezse ve bu durumu belgeyle kanıtlar isem, benim aldığım maaşta bir artış olur mu? Bilgilendirilmem için arz ederim.
C: Ölüm aylığında "hak sahipliği" kavramını ele aldığımızda aşağıdaki tespitleri yapıyoruz. Ölüm aylığı;
a)Ölüm tarihinde sigortalı ile yasal evlilik bağlantısı bulunan eşine bağlanır. Vefat eden sigortalının dul eşi, hak sahibidir. Evlendiği takdirde evlendiği tarihten itibaren hak sahipliğini kaybeder ve aylığı kesilir.
b)5510 sayılı Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında malullük yaşlılık ve ölüm sigortası primleri ödeyerek çalışmayan (Örneğin çıraklık okuluna devam edenler, zorunlu staj yapan üniversite öğrencileri prim ödemediğinden yetim aylığı alabilecektir) veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış çocuklardan;
1)Evli olup olmadığına bakılmaksızın, 18 yaşını, ortaöğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmayan erkek çocuklarına,
2)Evli olup olmadığına bakılmaksızın, Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az yüzde 60 oranında yitirdiği tespit edilen çocuklarına,
3)Yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kız çocuklarına,
c)Sigortalının Anne ve Babasına İlişkin Şartlar: Aylıkta hak sahibi eş ve çocuklardan artan;
1)Hissenin bulunması halinde, her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartıyla ana ve babasına,
2)Hisseye bakılmaksızın, gerekli şartları taşıyan ve 65 yaşın üstünde olan ana ve babasına, aylık bağlanmaktadır.
-01.10.2008 tarihinden sonra ölen sigortalının anne/babasına ölüm aylığı bağlanabilmesi için;
-Her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirin asgari ücretin net tutarından az olması,
-Gelir veya aylık bağlanmamış olması (diğer çocuklardan kazanılan gelir ve aylıklar hariç),
-Hak sahibi eş ya da çocuklardan artan hisse bulunması, gerekmektedir (65 yaşın üstünde olan anne-babaya diğer şartları sağlamak koşuluyla artan hisse şartı aranmaksızın aylık bağlanır).
06.08.2003 - 30.09.2008 tarihleri arasında ölen sigortalının anne-babasına, artan hisse bulunması halinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na tabi çalışmadığı (sigortalı) veya 2022 sayılı Kanuna göre bağlanan aylık hariç olmak üzere buralardan her ne ad altında olursa olsun gelir veya aylık almadığı sürece aylık bağlanır. Artan hisse bulunmaması halinde ise anne-babanın 65 yaşından büyük olup olmadığına bakılır. Artan hisse yoksa 65 yaşın altındaki anne-babaya aylık bağlanmaz. Anne-baba 65 yaşından büyük ise her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirin asgari ücretin net tutarından az olması halinde aylık bağlanır. Sigortalının anne ve babasına ölüm aylığı bağlanmasında artan hissenin bulunması koşulu, sigortalının ölüm tarihi ile sınırlı değildir. Sigortalının ölüm tarihinde artan bir hisse bulunmamakla birlikte daha sonra durum değişikliği (örneğin dul eşin evlenmesi) nedeniyle artan hissenin ortaya çıkması halinde anne-babaya aylık bağlanır. 65 yaşın üstünde olan anne-baba için diğer şartları taşıması halinde artan hisse şartı aranmaz.
Ak Partiden milletvekili aday adayı arkadaşlarım
1-Sosyal Güvenlik Kurumunun Başmüfettişi, 40 yaşında 40 Kitap Yazarı İsa KARAKAŞ, Şanlıurfa'dan AK Parti'den Aday Adayı. Akademisyen, bürokrat, işçi, işveren ve memurların üretken mensuplarından müteşekkil, teorisyen ve uygulamacıları bir araya getirerek Türkiye'nin çalışma hayatından doğan kronik sorunları; işsizlik, istihdam, kayıtdışı istihdam, sosyal güvenlik ve diğer konularda çözüm ve projeler geliştirmek üzere Kurulan "Çalışma ve Sosyal Güvenlik Derneği"nin kurucularından ve Genel Başkanıdır. 2004 yılında "İstihdamın Artırılması" ve "İşsizliğin Önlenmesi" komisyonlarında fiilen görev yaparak bu alanda önemli katkılarda bulunmuştur. İş dünyasında çok yakından tanınan ve güvenilen İşsizlik, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Uzmanlarından olan İsa KARAKAŞ'ın memleketi Şanlıurfa'dan Ak Parti milletvekili aday adayı olması işsizlikten muzdarip Şanlıurfalıların ümidi olmuştur.
2-Çalışma ve Sosyal Güvenliği üst düzeyde katkı yapan diğer iki arkadaşımdan biri, müstafi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Dr. Sıddık TOPALOĞLU, İzmir Birinci Bölgeden; diğeri kamuoyunun yakından tanıdığı Dr. Resul KURT, Adıyaman'dan milletvekili aday adayıdır. Kendilerine başarılar diliyorum.
(Kaynak: Yeni Şafak | 04.04.2011)
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.