Af kanunu, Varlık Barışı'ndan faydalananlara yeni imkân getirdi / Ahmet Yavuz

5811 sayılı Varlık Barışı Kanunu, başvuru süresi bitmiş de olsa uygulamaları devam eden bir kanun.

 

Bu kanuna göre yurtdışındaki veya Türkiye'de bulunup kayıtlı olmayan varlıklarını beyan eden ve bunları ülkeye getiren veya işletme aktiflerine alan mükelleflere bu varlıklarla ilgili inceleme yapılmama, başka sebeplerle yapılan incelemede bulunan matrah farkından ise beyan edilen tutarı mahsup etme garantisi verilmişti. Ancak 25 Ekim 2010 tarihinde bu köşede dile getirdiğim üzere özellikle mahsup uygulamasında birçok problem yaşandığı görüldü. Sorunların en önemlisini mükelleflerin mahsup imkânından faydalanabilmek için bazı şartları belirli sürelerde yerine getirmemesi oluşturuyordu. Mesela yurtdışındaki varlıkların beyan tarihinden itibaren bir ay içerisinde Türkiye'ye getirilmesi veya banka hesabına geçirilmesi gerekiyordu. Bir diğer şart da bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için öngörülüyordu. Şirketlerin 5811 sayılı kanun hükümlerine göre, Türkiye'de sahip oldukları ve beyana konu ederek yasal defterlerine kaydettikleri varlıklar için pasifte özel bir fon hesabı açmaları ve bu tutarı beyan tarihinden itibaren altı ay içinde sermayeye ilave etmeleri gerekiyordu. Bu ve buna benzer ihmaller küçük bir ceza ile telafi edilebilecekken, oldukça ağır müeyyideler öngörülerek ve bu süreleri atlatanların mahsup imkânından faydalanamayacağı hükmü konmuştu. Ayrıca bazı vergi daireleri, Varlık Barışı'ndan faydalanan mükellefleri incelemeye sevk etme yerine takdir komisyonu vasıtasıyla vergi tarhiyatı yapma yoluna gidiyordu. Böylece yeni vergi, inceleme neticesinde bulunmamış olacağı için Varlık Barışı'nda beyan edilen matrahın mahsup edilme imkânı olmuyordu. Bu uygulamalar hem devlete olan güveni azaltıyor hem de mükelleflerin mağduriyetine sebep oluyordu. 6111 sayılı kanunla bu ve benzeri durumlar göz önüne alınarak Varlık Barışı ile ilgili yeni düzenlemeler getirildi. Nisan ayı sonuna kadar bu şartların yerine getirilmesi halinde mükellefler 2006 ve 2007 yıllarıyla ilgili olarak haklarında yapılan vergi incelemelerinde bulunan matrah farkından Varlık Barışı kapsamında beyan ettikleri matrahları mahsup edebilecek.

TAKDİR KOMİSYONUNCA ALINAN VERGİLER İADE

Mahsup imkânı sadece vergi inceleme elemanlarının tespitlerinde kullanılmakla kalmayacak.

Yeni hükümlere göre 5811 kapsamında olup vergi incelemesine yetkili olanların talebi üzerine matrah takdiri için takdir komisyonlarına sevk edilen ve takdir komisyonu kararlarına göre matrah takdir edilerek tarhiyat yapılan mükelleflerden, matrah takdirine ilişkin tarhiyat yapılmadan önce 5811 sayılı kanuna göre bildirim veya beyanda bulunanlar mahsup imkânından faydalanabilecek. Bu şartları sonradan yerine getirenler de mahsup imkânından yararlanacak. Komisyon tarafından haklarında daha önce matrah farkı takdir edilen mükellefler, bu kanunun yayımlandığı tarihi izleyen dördüncü ayın sonuna kadar başvuruda bulunması halinde iade alabilecek. Vergi ödenmemiş ve mahkemeye gidilmişse davalardan vazgeçilmesi şartıyla terkin edilecek.

 

 

Nisan sonuna kadar yerine getirilebilecek sorumluluklar

Af kanunu ile Varlık Barışı kapsamında zamanında yerine getirilemeyen aşağıdaki sorumluluklar için yeni süre verildi. Bu sorumluluklar nisan sonuna kadar yerine getirilirse mükellefler Varlık Barışı kapsamında başvurdukları yıllar için yapılacak incelemede bulunacak matrah farkından beyan ettikleri tutarları mahsup edebilecek. Yeni süre tanınan ve nisan sonuna kadar yerine getirilmesi gereken sorumluluklar şunlar:

Bildirim veya beyanda bulunanlardan yurtdışında bulunan varlıklarını Türkiye'ye getirmeyenler,

Türkiye'deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer etmeyenler,

Beyanda bulunanlardan bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerce sermaye artırımında bulunmayanlar,

Bildirilen veya beyan edilen varlıklar sebebiyle tarh edilen vergileri ödemeyenler.

Ayrıca bu işlemler Varlık Barışı kanununda öngörülen sürede yapamayıp, sonra yerine getirenler de düzenlemenin kapsamı içerisinde. Yani Haziran 2010'da sermaye artırması gerekenler bunu Ağustos veya Aralık 2010'da bile yapmışsa mahsup imkânından faydalanabilecek.

 

Çırak, öğrenci ve kısmî zamanlı çalışanlara Genel Sağlık Sigortası

Torba Yasa ile getirilen düzenlemelerden birisi de çıraklar, kursiyerler, öğrenciler ve kısmi zamanlı çalıştırılanlar ile ilgili. Bu gruba giren çalışanlar Genel Sağlık Sigortası kapsamında sayılmadıkları için sağlık hizmetlerinden faydalanmada sıkıntı yaşıyorlardı. Bu kapsamda çalışanlar sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortasına tabi oldukları için çalıştıkları süreler emeklilikte de dikkate alınmıyordu. Düzenleme ile bu problem giderilmiş oldu. 6111 sayılı kanunla yapılan düzenleme sonrasında aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası; meslek liselerinde okumakta iken veya yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler ile Yükseköğretim Kanunu'na tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrenciler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanacak. Bu kesimde yer alanlar sigortalı sayılacak ve bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar hakkında ayrıca Genel Sağlık Sigortası hükümleri uygulanacak. Dolayısıyla artık rahatlıkla sağlık hizmeti alabilecekler.

Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerler için de aynı şekilde genel sağlık sigortası hükümleri uygulanacak. Kanunla, yurtdışındaki işyerlerinde çalışan sigortalılar ile ilgili olarak da düzenleme yapıldı. Bu kişilerin bu sürede ödedikleri isteğe bağlı sigorta primleri SSK kapsamında sigortalılık sayılacak. Böylece SSK şartlarına göre emekli olabilmelerinin sağlanması kolaylaştırılmış oldu. 6111 sayılı kanunla oda kaydı bulunan 65 yaşın üzerindeki çiftçilerle ilgili de düzenleme yapıldı. Bu kişiler talepte bulunmaları halinde zorunlu sigorta kapsamından çıkabilecekler.

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 14.03.2011)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.