Ziya PERVER - İş kazasında ölen işçinin ailesine ödenecek maaşlar nasıl hesaplanma

İlk işe girdiği gün dahi olsa iş kazası sonrası vefat eden SSK sigortalılarının geride kalan eş, çocuk ile ana-babasına ölüm geliri bağlanır. Örneğin ayda 1000 Yeni Türk Lirası brüt geliri olan bir işçinin geride bir eşi ve iki çocuğu varsa eşine 350, çocuklarının her birine de 175 YTL olmak üzere toplam 700 YTL ölüm geliri bağlar. Bağladığı bu gelirin peşin sermaye değerini de 506 sayılı kanunun 26. maddesi gereğince sigortalının ölümünde kusuru olanlardan tahsil eder. Eğer ölen işçiniz kaza anında sigortasız olsaydı 506 sayılı kanunun 10. maddesi gereğince tüm bağlanan gelirlerin peşin sermaye değeri sizden tahsil edilirdi. Peşin sermaye gelirinin hesabına gelince, bu gelir bağlanan kişilerin yaşı ve cinsiyeti ile bağlanan gelir tutarıyla alakalı bir durumdur. Örneğin ayda 350 yeni lira aylık bağlanan eş 30 yaşında ise 67 yaşına kadar yaşayacağı düşünülerek 37 yıl boyunca her yıl 4 bin 200 yeni liradan toplam 155 bin 400 YTL'lik gelir SSK tarafından bu eşe ödenir. Ödenecek bu tutarı 37 yıla göre her yıl yüzde 5 eksiltilerek 71 bin 409,22 yeni lira indirilir, indirilen bu rakam kusur oranınıza göre bir kere daha hesaplanıp karşılığı sizden istenir. Bu şekilde her gelir bağlanan için ayrı ayrı peşin sermaye değeri hesaplanarak ödenecek toplam rakam bulunur. Şimdiki kanunlara göre ayrıca bağlanan gelirlere SSK tarafından her zam yapılmasından sonra sizden farklar da istenmektedir; ama 01.01.2007 günü 506 sayılı kanun yerine yürürlüğe girecek olan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereğince sadece ilk hesaplanan tutar istenecek olup zam geldikçe fark istenmeyecektir. b> İsmi Mahfuz

Askere gitmeden önceki sürenin kıdem tazminatını alabilirsiniz

01.01.1997'de büyük bir özel şirkette işe başladım. Temmuz 2000'de bir aylık bedelli olarak askere gittim. Giderken istifa ederek birikmiş sosyal haklarımın tarafıma verilmesi hususunda dilekçemi işyerime verdim. Ancak işyerim beni bir aylık ücretli izinli göstererek kıdem tazminatımı vermedi. Ben de asker dönüşü aynı işyerinde tekrar işe başladığımdan üzerinde durmadım. Ancak bu ay sonu itibarıyla işimden kendi isteğimle ayrılıp yeni bir işte çalışmak üzere yurtdışına çıkacağımı belirttim. Ayrılırken birikmiş sosyal haklarımın tarafıma verilmesini talep ettim. Mümkünse 10 yıllık kıdem tazminatımın tarafıma verilmesini, eğer mümkün değilse yasal hakkım olan askere kadar olan kısmının verilmesini istedim. Ancak işyerinden kısmi de olsa kıdem tazminatı vermeyeceklerini belirttiler. Bu konuda tavsiyeniz nedir?<i><

Askere gitmeden önceki süreleriniz için kıdem tazminatı alma-isteme hakkınız var iken işveren vermemiş veya siz istememiş olabilirsiniz, bunun bir önemi de yok. En az bir yıl çalışmış olup daha sonra askere gitmek için işinizden ayrılmış olmanız yeter gerekçedir. Askerden sonraki çalışmalarınız ise kendi isteğinizle (istifa ile) sona erdiği için kıdem tazminatı isteme-alma hakkınız yok. Konuyla ilgili size de örnek olabilecek Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 2002/3730 esas, 2002/9691 karar ve 11.06.2002 tarihli kararının özeti şöyle:

"Davacı askerlik nedeniyle işinden ayrılmış; ancak bu tarihte kendisine kıdem tazminatı da ödenmemiştir. Askerlik bitiminde aynı işyerinde yeniden çalışmaya başlamış ve bu hizmet ilişkisi kıdem tazminatına hak kazanmayacak şekilde sona ermiştir. Bu durumda askerlikten sonraki akdin sona erme biçimi daha önceki askerlik nedeniyle ayrıldığı dönemin kıdem tazminatını almasına engel değildir."

Müstahsil alışlarından kesinti yapmalıydınız

Belediye halinde komisyoncuyum. Müstahsil alışlarımdan Bağ-Kur kesintisi yapmadım. Bağ-Kur bunu tespit etti ve kesinti yapılması gereken miktarı geriye dönük olarak talep ediyor, ne yapabilirim? Hüseyin Kurt

31.12.2006 günü uygulaması sona erecek olan 2926 sayılı Tarım Bağ-Kur Kanunu ve 26.03.1994 tarihli (21886 sayılı) Resmi Gazete'de yayınlanan, '1.4.1994 tarihinden geçerli olarak çiftçilerin prim borçlarına mahsuben tarım ürünlerinin bedeli üzerinden bir kesinti yapılması hakkındaki, 4 seri No'lu tebliğe' göre, müstahsillerden ürün satın alan; kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar (kooperatifler ve diğer kurumlar), ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, ürün bedelinin yüzde 1'i kadar kesinti yapıp bu kesintiyi de ertesi ayın 20. günü akşamına kadar Bağ-Kur hesaplarına intikal ettirmeleri gerekmektedir. Yapması gereken kesintiyi yapmayanlar ile yaptıkları tevkifat tutarlarını süresi içerisinde ve tam olarak Bağ-Kur hesaplarına intikal ettirmeyenlerden yapılması gereken kesinti tutarları hesaplanarak faizi ile tahsil edilir. Ayrıca bu kişiler hakkında savcılıklara suç duyurusunda da bulunulmaktadır. Siz yapmanız gereken kesintiyi (tevkifatı) yapmamış iseniz bu işten ancak zamanaşımı süresinin dolması veya kayıt ve belgeleri sunmamak dışında kurtulma ihtimaliniz yok.