Asgari geçim indirimi arttı / Ahmet Yavuz

Ücretlilerin aldıkları maaş üzerinden hesaplanan verginin bir kısmını geri aldıkları vergi iadesi uygulaması 2008'de kaldırılmış, yerine asgari geçim indirimi uygulaması getirilmişti.

Bu sistemin temelinde, bir kişinin belirli standartlarda hayat sürebilmesi için gerekli olan gelir tutarının vergilendirilmemesi yatıyor. Dolayısıyla o tutara isabet eden vergi, kesinti aşamasında iade edilmiş, ücretlinin maaşı hesaplanan tutarda artmış oluyor. Asgari geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında belirlenen 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarına, mükellefin kendisi için yüzde 50'si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için yüzde 10'u, ilk iki çocuğun her biri için yüzde 7,5'i, diğer çocukların her biri için ise yüzde 5'i tutarındaki kısmının vergi oranıyla çarpılması (yüzde 15) sonucu bulunan rakamdır. Bu karmaşık hesaplama tarifinden de anlaşılacağı üzere asgari geçim indirimi tutarı cüz'i bir rakam. Buna rağmen asgari ücret alanlar için maaşı yüzde 10 ile 20 arasında artırma kabiliyeti var. Asgari geçim indiriminin hesabında çalışanın gerçek ücret tutarının etkisi yok. Ücret seviyesi ne olursa olsun indirim; asgari ücretin takvim yılı başındaki tutarı ve ücretlinin eş ve çocuk durumuna göre belirleniyor.

Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde ücretlinin durumuna göre 2011 yılında aylık olarak alacağı asgari geçim tutarları yandaki tabloda görüldüğü gibi olacak. Yılın ikinci yarısında artacak olan asgari ücretin, asgari indirim oranını artırmayacağını, çünkü belirlemede takvim yılı başındaki asgari ücretin dikkate alındığını tekrar hatırlatayım.

KIZLARA SGK'DAN ÇEYİZ PARASI

Çeyiz parası (evlenme ödeneği), iş kazası veya meslek hastalığı sigortası kapsamında gelir alan ya da ölüm sigortası kapsamında aylık alan hak sahibi kız çocuklarına veriliyor. Evlenecekleri için, gelir veya aylıkları kesilecek olan kız çocukları, evlenmeden önce ve talepte bulunmaları halinde almakta oldukları aylık veya gelirlerinin iki yıllık tutarı kadar bir meblağı bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak alabiliyor.

Çeyiz parası alanlar, iki yıl içerisinde boşanma gibi sebeplerle yeniden maaş alma hakkı edecek olurlarsa, iki yıllık sürenin sonuna kadar gelir veya aylık bağlanmaz. Başka hak sahipleri, varsa bunların gelir ve aylıkları iki yıllık sürenin bitiminden itibaren yükseltilir.

Çeyiz parası evlenme tarihindeki gelir ya da aylıkları üzerinden bir kez verilir. Yani evlendikten sonra boşanan veya dul kalan ve iki yıllık süreden sonra gelir ya da aylık almaya başlayan ve yeniden evlenen kız çocuklarına tekrar çeyiz parası verilmez. Paranın ödenmesi için hak sahiplerinin bir dilekçe ile Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurması gerekiyor. Evlenme tarihi nüfus kütüğüne işlenmemişse, dilekçeyle birlikte evlenme cüzdanının bir örneği de kuruma verilmeli. Vazife malûllüğüne bağlı sebeplerden dolayı ölen sigortalının hak sahiplerine de çeyiz parası veriliyor. 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu kapsamında ölüm geliri alırken evlenen kız çocuklarına ise çeyiz parası verilmiyor.

Sigorta başlangıcı, ilk sigortalı olunan tarihtir

Soru: SSK başlangıcım 1 Mayıs 1980, ancak 1989 tarihinden itibaren Bağ-Kur'lu olarak kayıtlıyım. Ancak idare, emeklilik hesabı yaparken Bağ-Kur'a ilk giriş tarihi olan 1989'u baz alıp SSK ve askerlik borçlanmasıyla ilgili süreleri 1989'dan düşüp 1986 yılını esas alarak kademeli emeklilik uygulamasıyla 49 yaşında emekli olabilirsin diyor. Araştırmalarıma göre bu durum, 2829 sayılı kanunun 6'ncı maddesiyle çelişiyor. Bu sebeple mahkemeye vermeyi düşünüyorum. Sizce uygulama doğru mu?

Cevap: 2829 sayılı kanunun 6'ncı maddesine göre sosyal güvenlik kuruluşlarından herhangi birine ilk defa sigortalı olunan tarih, sigortalılık süresinin başlama tarihidir. 18 yaşından önce kurumlardan herhangi birine sigortalı olanların sigortalılık sürelerinin başlama tarihi, 18 yaşını doldurdukları tarih kabul edilir. Ancak bu hüküm 1 Nisan 1981 tarihinden önce işe girenler için uygulanmamakta, dolayısıyla sizi etkilememektedir. Ayrıca işe giriş tarihiyle prim ödenmeye başlanılan tarihin farklı olması durumunda sigortalılık süresinin başlangıcı prim ödenmeye başlanan tarih kabul edilmektedir. Sizin sigortalılığınızla ilgili böyle bir durum yoksa SSK başlangıcınız 1 Mayıs 1980 olarak kabul edilir. Bu bağlamda idari ve yargısal yollara başvurabilirsiniz.

İsteğe bağlı ödenen primler Bağ-Kur'a yatırılmış sayılır

Soru: Teyzem 1960 doğumlu. 1 Mayıs 1995 tarihinden 30 Haziran 2005'e kadar bir işyerinde sigortalı çalışmış, daha sonra 30 Eylül 2010'a kadar isteğe bağlı olarak ödemiştir. Bu bilgilere dayanarak ne yapmamız gerektiğini ve ne zaman, nasıl emekli olacağını söyleyebilirseniz sevinirim.

Cevap: Teyzeniz 20 yıl sigortalılık süresi, 51 yaş 5 bin 750 gün prim ödeme gün sayısını doldurduğunda emekli olabilir. Toplam prim ödeme gün sayısı 5 bin 550. 200 gün prim ödemiş olması şartıyla 20 yıl sigortalılık süresinin dolduğu 1 Mayıs 2015 tarihinde SSK'dan emekli olabilir. İsteğe bağlı sigortaya ödenen primler 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren 4/b yani Bağ-Kur'a sayılmaktadır. Bu sebeple SSK şartlarına göre emekli olabilmek için isteğe bağlı olarak 1 Ekim 2008'den itibaren 1.260 günden fazla prim ödemeyin. İsteğe bağlı sigortaya 1.260 günden fazla prim öderseniz teyzeniz Bağ-Kur şartlarına göre 20 tam yıl hizmet süresinin dolduğu 1 Mayıs 2015'te emekli olabilir.

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 10.01.2011)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.