Dr. Veysi SEVİĞ - Amortisman Ayrımında İktisadi Ömür Değişikliği

Vergi Usul Yasası'nın üçüncü kitabının üçüncü kısmı "Amortismanlar" başlığını taşımaktadır. (Madde: 313-330)

Yasal düzenleme gereği olarak "mükellefler amortismana tabi iktisadi kıymetlerini Maliye Bakanlığı'nın tespit ve ilan edeceği oranlar üzerinden itfa ederler." Bu bağlamda "ilan edilecek oranların tespitinde iktisadi kıymetlerin faydalı ömürleri dikkate alınır." (Madde: 315)

Maliye Bakanlığı yayımlamış bulunduğu iki genel tebliği ile söz konusu oranları belirlemiş bulunmaktadır. (x)

Diğer yandan söz konusu yasanın 318'inci maddesi gereği olarak "Maliye Bakanlığı'nca tespit ve ilan olunan amortisman nispetleri ilanların yapıldığı, ayrı ayrı tespit edilen nispetlerin ilgililerin müracaatta bulunduğu hesap döneminde mutaberdir."

Ayrıca "Maliye Bakanlığı tespit ve ilan ettiği amortisman nispetlerini gerektiğinde değiştirmeye ve amortismanlarla ilgili hususları tespit etmeye yetkilidir."

Dolayısıyla Maliye Bakanlığı tarafından daha önce belirlenmiş ve Vergi Usul Kanunu 333 ve 339 sıra numaralı genel tebliğleri ile duyurulmuş bulunan amortisman oranları ile ilgili değişiklikler de söz konusu değişikliğin yapıldığı dönemden itibaren geçerli olacaktır.

Bir başka anlatım şekli ile 339 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu genel tebliğ ile değişik 333 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu genel tebliğ ekindeki listede yer almayan veya faydalı ömürleri ile amortisman oranlarında değişiklik yapılan amortismana tabi iktisadi kıymetler için yeniden belirlenecek olan faydalı ömür ve amortisman oranları, değişiklikle ilgili Vergi Usul Kanunu genel tebliğinin Resmi Gazete'de yayımlandığı hesap döneminden itibaren geçerli olacaktır.

Maliye Bakanlığı gerek gördüğü takdirde, amortismana tabi iktisadi kıymetlerin ömürlerini dolayısıyla ayrılacak amortisman nispetlerini teknoloji ve ekonomik koşulları dikkate alarak yeniden belirleme yetkisine sahip olduğundan, söz konusu belirleme işlemini gerek gördüğü an başvuru olmaksızın da yapabilmektedir.

Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanmış bulunan 364 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu genel tebliğ taslağında öngörüldüğü üzere 333 ve 339 sıra numaralı tebliğlerle ile ilan edilmiş olan faydalı ömür ve amortisman oranları değiştirilen iktisadi kıymetlere ilişkin amortisman uygulamasının aşağıdaki şekilde yapılması söz konusu olabilecektir.

339 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu genel tebliği ile değişik 333 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu genel tebliği ekindeki listede ilan edilmiş olan faydalı ömür ve amortisman oranlarına göre amortismana tabi tutulmakta iken faydalı ömürleri değiştirilen iktisadi kıymetlerin net değerlerine yönelik olarak ilan edilen yeni faydalı ömür süresinden, anılan liste uyarınca amortisman ayrılmış olan sürenin indirilmesi suretiyle kalan amortisman süresi esas alınarak itfa edilmesi (amortismana tabi tutulması) gerekmektedir.

Söz konusu uygulamada net defter değeri iktisadi kıymetin Vergi Usul Kanunu'nun değerleme hükümlerine göre tespit edilen değerinden birikmiş amortismanların düşülmesi suretiyle bulunan değeridir.

Yapılacak bu işlem sonucunda ayrıca iktisadi kıymetler için geçmiş hesap dönemlerinde ayrılmış olan amortisman tutarlarına ilişkin olarak herhangi bir düzeltme yapılmayacaktır.

Konuya ilişkin olarak hazırlanan Vergi Usul Kanunu genel tebliğ taslağındaki örneğe göre işlem aşağıdaki şekilde yapılacaktır.

Daha önce faydalı ömrü yedi yıl olarak tespit edilmiş bulunan bir çöp temizleme aracı, örneğin 2004 yılı içersinde aktife alınmış ve enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş değeri üzerinden 2004 ve 2005 yıllarında yüzde 14.28 amortisman oranına göre iki yıl amortisman ayrılmıştır.

Bilahere yayımlanan Vergi Usul Kanunu genel tebliği ile çöp temizleme aracı için faydalı ömür süresi beş yıl olarak değiştirilmiştir. Buna göre, söz konusu iktisadi kıymetin 2006 yılı için kalan faydalı ömrü (5-2=) 3 yıldır. Bu durumda, çöp temizleme aracının net defter değerinin 2004 ve 2005 yıllarında enflasyon düzeltmesi hükümleri uyarınca düzeltilerek bulunan yeni değerleri ile düzeltilmiş birikmiş amortismanlar tutarı farkının 2006 yılı hesap döneminden itibaren geçerli olmak üzere, kalan üç yıl içersinde (1/ kalan faydalı ömür süresi=1/3=) yüzde 33.33 amortisman oranı ile itfa edilmesi gerekecektir.

(x) Vergi Usul Kanunu 333 sıra numaralı genel tebliğ 28.04.2004 gün ve 25446 sayılı Resmi Gazete, 339 sıra numaralı genel tebliğ, 24.08.2004 gün ve 25563 sayılı Resmi Gazete

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 27.10.2006)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.