Doğum borçlanmasında kötü haber geldi / Prof. Dr. Metin Taş, Sezgin Özcan

Yargıtay'dan emeklilik için doğum borçlanmasına bel bağlamış kadınlara kötü haber... İlk sigortalılık tarihinden önceki doğumlar için borçlanma şimdilik mümkün değil.


1 Ekim 2008'de yürürlüğe giren yeni sosyal güvenlik yasasının sigortalı kadınlar lehine getirdiği en önemli kazanımlardan biriydi doğum borçlanması...

Yasaya göre, 4/a (SSK) kapsamındaki sigortalı kadınlar, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talep ettikleri süreyi borçlanabileceklerdi...

Ancak yasayla verilen hak, önceleri SGK tarafından tebliğ ve genelgeyle kısıtlanmıştı. SGK'ya göre doğum borçlanması için doğum nedeniyle işten ayrılmış olmak gerekiyordu. Doğum, çalışırken veya işten ayrıldıktan en fazla 300 gün içinde gerçekleşmemiş ise borçlanma talebi reddediliyordu...


SORUNU YARGI ÇÖZDÜ
Bu sorun, Yargıtay 10. Hukuk Dairesi'nin verdiği bir kararla aşılmıştı. Karara göre, 'doğuma dayalı borçlanma hakkından yararlanabilmek için doğum sırasında aktif sigortalı olma şartının aranmaması, geçmişte hizmet akdine dayalı olarak zorunlu sigortalılık tescilinin yapılmış olmasının yeterli sayılması' gerekiyordu...

Karar üzerine SGK ısrarından vazgeçmiş, gerekli değişiklikleri yapmıştı...
Buna göre, 4/a (SSK) kapsamında sigortalılığı tescil edilmiş kadının doğumun gerçekleştiği tarihte sigortalı olması ve doğum nedeniyle işten ayrılmış olması veya doğumun işten ayrıldıktan 300 gün içinde gerçekleşmiş olması gerekmiyor.

Sigortalılığın sona erdiği tarih üzerinden ister bir yıl ister beş yıl geçmiş olsun, kadın sigortalılar, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmadıkları süreleri, çocuğunun yaşaması şartıyla borçlanabiliyorlar.


SİGORTALILIK BAŞLANGICINDAN ÖNCEKİ DOĞUM
Sigortalıyken ya da işten ayrılmadan itibaren 300 gün içinde doğum yapma şartı ortadan kalmış ancak 'ilk defa sigortalı olunan tarihten önce gerçekleşen doğum için borçlanma yapılıp yapılamayacağı' tartışmaları devam ediyordu.
SGK uygulaması, ilk defa sigortalı olunan tarihten önce gerçekleşen doğum için borçlanma yapılamayacağı şeklindeydi.

Borçlanma talebi reddedilenler, yargı yoluna başvuruyordu. 300 gün konusunda olduğu gibi umut yargıdaydı. Ancak yargının kararı beklenen şekilde gerçekleşmedi.
300 gün konusunda kadınların lehine karar veren Yargıtay 10. Hukuk Dairesi, bu defa Kurum lehine karar verdi.

Sigortalılık başlangıcından önceki doğumlar nedeniyle borçlanmak isteyip, talebi Kurum tarafından reddedilen sigortalı kadının açtığı davada Yargıtay 'ilk kez SSK kapsamında 1993'te sigortalı olan kadının, 1980 ve 1983 yıllarında gerçekleştirdiği doğumlar sebebiyle doğum borçlanması yapamayacağına' karar verdi (Yrg. 10. HD. 05.04.2010 tarih ve E:2009/17858, K:2010/4907 sayılı Kararının tam metni için Bkz. www.yaklasim.com) Böylece yargıda hak arama kapısı da şimdilik kapanmış oldu.
Buna göre, sigortalılık başlangıcından önce doğum yapan kadınlar, ilk defa sigortalı oldukları tarihten önceki doğumlar nedeniyle borçlanma yapamayacaklar. Dolayısıyla da doğum borçlanmasıyla erken emeklilik söz konusu olmayacak.


GELİNEN SON NOKTA
Doğum borçlanmasında gelinen son noktayı şöyle:
l 5510 sayılı SS ve GSS Kanunun yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihinden önce meydana gelen doğumlar için de borçlanma yapılabiliyor.

l Doğum sırasında aktif sigortalı olmak gerekmiyor, geçmişte 4/a (SSK) kapsamında sigortalılık tescilinin yapılmış olması yeterli.

l Borçlanma talep tarihinde sigortalı olmak gerekmiyor.

l Sigortalılık başlangıcından önceki doğumlar sebebiyle borçlanma yok.


Araç sahibinin sorumluğu hangi koşullarda bitiyor?
Araç sahipleri, kendileri kullanmasalar da aracın diğer kişilere vermiş olduğu zarardan sorumlu tutulabiliyorlar. Normal koşullarda bir aracın devri için, noter satışı yapılması ve aracı alanın, almış oluğu aracı trafik sicilinde kendi adına tescil ettirmesi gerekiyor. Sorumluluktan kurtulmak için aracın noterde devri yeterli olup, noter satışı sonrası trafik sicilinde tescili yapılmayan araçların satış sonrasında vermiş olduğu zararlardan satış yapan kişinin sorumlu tutulması mümkün değil. (Yrg. 17. HD. 28.06.2010, E: 2010/5796, K: 2010/6034)


İsteğe bağlı sigortalının sağlık yardımı
Ben bir devlet kurumunda çalışıyorum, eşimin sosyal güvencesi olmadığı için benim üzerimden sağlık ve aile yardımından yararlanıyordu. Daha sonra isteğe bağlı sigorta primi yatırdığımız için aile yardımı devam etti, ancak sağlık yardımından isteğe bağlı sigortası üzerinden yararlanmaya başladı. İsteğe bağlı primini üç aydır ödeyemedik. Tekrar benim üzerimden sağlık yardımı alması halinde sonuç ne olur? Ayhan Sevinç
Sizin de belirttiğiniz gibi isteğe bağlı sigortalılar da genel sağlık sigortalısı sayılıyorlar ve sağlık yardımını kendi sigortalılıklarına bağlı olarak alıyorlar.
Üç aylık isteğe bağlı sigorta primi ödenmemiş olsa da eşiniz halen isteğe bağlı sigortalı ve sağlık yardımını, borcunu ödemek koşuluyla ancak kendi sigortası üzerinden alabilir. İsteğe bağlı sigortalılığı devam ettiği sürece sizin üzerinizden sağlık yardımı alamaz.
Sağlık yardımını sizin üzerinizden almasını istiyorsanız, isteğe bağlı sigortalılığını sona erdirmeniz gerekiyor.

(Kaynak: Akşam Gazetesi | 14.12.2010)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.