Kesinleşmiş alacaklarda yeniden yapılandırma / Prof. Dr. Metin Taş, Sezgin Özcan

15 Kasım'da açıklanan yeniden yapılandırma taslağı vergi, prim, trafik cezası ve öğrenim kredisine kadar birçok kalemde kamu alacaklarına ödeme kolaylığı getiriyor. Vergilerin durumuna göre cezaların miktarlarında silinme de olabiliyor

TBMM'ye sunulan, 'Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı' ile ilgili yazımızın bu bölümünde kesinleşmiş alacaklar için öngörülen düzenlemelere değineceğiz.


BORÇTAKİ FAİZ VE GECİKME ZAMLARI SİLİNECEK
Maliye Bakanlığına, Gümrük Müsteşarlığına, İl Özel İdarelerine ve Belediyelere bağlı tahsil dairelerince takip edilen amme alacaklarından kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla (bu tarih dahil); Kesinleşmiş vergi borçlarının yapılandırma kapsamına girmesi için öncelikle, vadesi geldiği halde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan vergilerin ve gümrük vergilerinin ödenmemiş kısmının tamamının ödenmesi gerekiyor. Vergi borçlarına bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer'i amme alacakları ise silinecek.


ENFLASYONA GÖRE FARK GELİYOR
Silinecek bu fer'i nitelikteki alacak yerine; kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın,
Alacağın sadece fer'i alacaktan oluşması halinde fer'i alacak yerine TEFE/ÜFE aylık değişim oranlan esas alınarak hesaplanacak tutarın, iki ayda bir olmak üzere en fazla 18 eşit taksitte ödenmesi gerekiyor. Vergi asılları için sağlanan bu imkan ihtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerinden tahakkuk etmiş vergiler için de söz konusu.
Ayrıca, 31.7.2010 tarihine kadar (bu tarih dahil) dahilde işleme rejimi kapsamında gümrük yükümlüğü doğan ancak Kanunda öngörülen başvuru süresi sonuna kadar ihracat taahhüt hesabı müeyyideli kapatılan dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamına giren takibe konu kamu alacakları da bu kapsamda değerlendirilecek.

Belirtilen şekilde yapılandırmadan yararlananların, vergi aslına bağlı olarak kesilen vergi cezaları ile bu cezalar üzerinden hesaplanan fer'i nitelikteki faiz, gecikme faizi, gecikme zammı tamamen silinecek.

USULSÜZLÜ CEZASINA YARI YARIYA ÖDEME
Asla bağlı olmayan vergi cezalarında ise (örneğin usulsüzlük cezaları) yarı yarıya tahsilat öngörülüyor. Tasarıya göre; vadesi geldiği halde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan ve bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş olan vergi cezaları ile iştirak, teşvik ve yardım fiilleri nedeniyle kesilmiş olan vergi cezalarının ve Gümrük Kanunu ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü nedeniyle gümrük vergisi asıllarına bağlı olmaksızın kesilmiş olan idari para cezalarının; yüzde 50'si ve bunlara bağlı gecikme zammı silinecek. Kalan yüzde 50'ye gecikme zammı yerine, Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranlan esas alınarak hesaplanacak tutarın, Alacağın sadece gecikme zammından ibaret olması halinde gecikme zammı yerine TEFE/ÜFE aylık değişim oranlan esas alınarak hesaplanacak tutarın, iki ayda bir olmak üzere en fazla 18 eşit taksitte ödenmesi gerekiyor.

2010 YILI GEÇİCİ VERGİLERİ
KANUNUN kapsadığı dönemlere ilişkin olarak 2010'da tahakkuk eden ve kanunun yayımlandığı tarihe kadar ödenmemiş geçici vergiler de yapılandırma kapsamında. Bu kapsamdaki geçici vergilerde gecikme faizi ve gecikme zamları yerine, kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar eklenecek. Bu yapıldığında ve kanuna uygun olarak ödendiğinde yapılandırmadan
yararlanılabiliyor.

DİĞER CEZALARDAKİ DURUM
KESİLEN idari para cezalarında da yarı yarıya bir indirim söz konusu. Yoklama kaçaklarına verilen para cezaları, seçimlerde ve referandumda oy kullanmayanlara verilen cezalar, trafik cezaları, yerleşim yeri değişikliğini bildirmeyenlere kesilmiş olan idari para cezalarının; yüzde 50'si ve bunlara bağlı gecikme zammı silinecek. Kalan yüzde 50'ye gecikme zammı yerine, Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranlan esas alınarak hesaplanacak tutarın; alacağın sadece gecikme zammından ibaret olması halinde gecikme zammı yerine TEFE/ÜFE aylık değişim oranlan esas alınarak hesaplanacak tutarın Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi gerekiyor. 5736 sayılı Bazı Kamu Alacaklarının Uzlaşma Usulü ile Tahsili Hakkında Kanun gereğince ödenmesi gerektiği halde bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar ödenmemiş olan tutarların TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak ödenmesi halinde 5736 sayılı Kanun gereğince hesaplanan faiz alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçilecek.

Taşıtlarda 'borcu yoktur belgesi' aranmayacak
MOTORLU Taşıtlar Vergisi Kanunu'nun 13. maddesinin (d) fıkrasına göre;
'Taşıtlarla ilgili fenni muayene komisyonları, fenni muayene yapma yetkisi verilen gerçek ve tüzel kişiler ile Ulaştırma Bakanlığı sivil havacılık genel müdürlüğü taşıtların fenni muayenelerini yapmadan, uçuşa elverişli belgelerini vermeden önce, verginin ödenip ödenmediğini araştırmak zorundadırlar.

Vergisi ödenmemiş veya 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48. madde hükmüne göre taksitlendirilmemiş taşıtlara ait fenni muayene yapılamaz, uçuşa elverişli belgesi verilemez.'
Bu hüküm, yapılandırma kapsamında olan taşıtlar için esnetilmiş durumda.
Tasarıya göre;

Yenide yapılandırma kapsamında ödenecek olan motorlu taşıtlar vergisi ve bu vergiye bağlı gecikme faizi ve gecikme zammı yerine bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranlan esas alınarak hesaplanacak tutarın ait olduğu taşıt için, yapılandırma borç taksitlerinin düzenli ödenmesi koşuluyla Kanunda belirtilen ödeme süresi sonuna kadar 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 13. maddesinin (d) fıkrası hükmü uygulanmayacak.

'Borcu yoktur' belgesi sadece yapılandırmadan yararlanan taşıtlar için aranmayacak. Muayene istasyonlarının bu konuda hataya düşmelerini önlemek için kapsamdaki taşıt sahiplerine vergi dairesi tarafından resmi bir belge verilmesinin yerinde olacağını düşünüyoruz.

DAVA AÇMAMA ŞARTI BULUNUYOR
KESİNLEŞMİŞ borçlar için yapılandırmadan yararlanmak isteyenlerin tasarıda belirtilen şartların yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları gerekiyor.
Hemen belirtelim, açıkladığımız hususlar 'kesinleşmiş' nitelikteki alacaklar için geçerli. Dolayısıyla bu tür alacaklar için ilgililer, 'takip' işlemleri hakkında dava açma olanağına sahipler. Yani, burada sözü edilen dava açmama koşulundan, takip işlemlerinin dava konusu edilmemesi, edilmiş ise vazgeçilmesi anlaşılmalı.

BELEDİYE ALACAKLARI
2464 SAYILI Belediye Gelirleri Kanunu'nun 97. maddesine göre tahsili gereken ücretler ile su bedellerinden vadesi 31 Temmuz'dan önce olduğu halde Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş olan;
Borcun ödenmemiş kısmının tamamı ile Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişimleri esas alınarak hesaplanacak tutarın,
Ödenmemiş borcun fer'i nitelikte olması halinde TEFE/ÜFE aylık değişim oranlan esas alınarak hesaplanacak tutarın, Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde; cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer'i amme alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçiliyor.
Büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin vadesi 31 Temmuz'dan önce olduğu halde Kanunun yayımlandığı tarihte ödenmemiş olan su ve atık su bedeli alacak asıllarının tamamı ile TEFE/ÜFE aylık değişimleri esas alınarak hesaplanacak tutarın ödenmesi halinde;
Bunlara bağlı cezaların ve gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer'ilerin (sözleşmelerdeki her türlü ceza ve zamlar dahil) tahsilinden vazgeçiliyor.

YARIN Kesinleşmemiş alacaklarda yeniden yapılandırma nasıl düzenleniyor? Mükellef ya da idare lehine verilen kararlar ne gibi sonuçlar doğuracak?

(Kaynak: Akşam Gazetesi | 02.12.2010)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.