Enflasyon hesabıyla oynayıp zam oranlarını düşürüyorlar / Ali Tezel

Bu iddia DİSK Birleşik Metal İş Sendikası’na ait ve yaptıkları araştırmayı da göndermişler. Memura beklenen enflasyon oranı kadar zam yapılırken, SSK ve Bağ-Kur emeklilerine TÜİK’in hesapladığı gerçekleşen enflasyon kadar zam yapılıyor. Bu sebeple TÜİK’in hesabı neyse emekliler o kadar zam alabilir

*İddialar ise gerçekten ciddi; Türkiye İstatistik Kurumu, enflasyon hesaplama sepetinde, hangi harcama grubunda düşüş varsa ona ağırlık veriyor ve dolayısıyla enflasyon oranı düşük çıkıyor. Emekliler de milli gelirdeki gelişmeden pay alamadıkları gibi enflasyon üzerinden de ezdiriliyor
Birleşik Metal İş araştırmasına göre; TÜİK enflasyon hesabında kullandığı ana harcama gruplarının ağırlıklarıyla oynuyor. Bu sayede, ana harcama gruplarının enflasyona yaptığı etkiyi değiştirerek enflasyon rakamlarına, hesaplama yöntemiyle oynayıp müdahale etmiş oluyor.
TÜİK enflasyon hesaplamasını yaparken, toplam 446 adet mal ve hizmetin fiyatlarındaki değişimi izliyor. Bu 446 adet mal ve hizmet, 12 ana harcama grubuna dağılmış durumda ve bu 12 ana harcama grubunun ağırlıkları farklı.
TÜİK bu 12 ana harcama grubunun ağırlıklarını açıklıyor. Her bir mal ve hizmetin ağırlıkları ise kamuoyunun bilgisi dışında.
İlk bakışta hesaplamada bir sorun yok gibi görünüyor. Son sütundaki rakamları topladığınızda -0.48 rakamına ulaşıyorsunuz. Acaba bu rakamlar, açıklanan ağırlıklara göre mi hesaplanmış?
-4.38 gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki aylık fiyat değişimini yansıtıyor. Grubun ağırlığı yüzde 27.60. -4.38’in aylık enflasyona etkisinin -1.20 olması gerekirken, TÜİK hesaplamasında -1.67 olarak çıkıyor. Bu rakamın çıkabilmesi için ağırlığın yüzde 27.60 değil yüzde 38.21 olması gerekiyor. Yani, yüzde 27.60’lık ağırlık yüzde 38.46 oranında artırılmış oluyor.
DİĞER AYLARLA DA OYNANMIŞ
Üstelik bu müdahale sadece söz konusu 2 ayla sınırlı değil. 2010 yılı ocak, mart, haziran ve temmuz aylarında açıklanan ağırlıklar hesaplamaya müdahale edilmeden kullanılmış, ancak şubat ayında yüzde 5.84, nisan ayında -16.90, mayıs ayında ise yukarıda da söylendiği gibi yüzde 38.46 oranında hesaplamalara müdahale edilmiş. Bu müdahalelerle 2010 yılının ilk yedi ayında enflasyon rakamı toplamda 0.14 düşük gösterilmiş oluyor.
2009 yılına bakılacak olursa yine aynı durumsöz konusu: Ocak, şubat,mart, eylül, kasımaylarındamüdahale yapılmamış; nisanda -87.50, mayıs’ta -11.11, haziranda - 42.11, temmuzda -24.24, ağustosta 7.14, ekimde -1.63, aralıkta 3.92 oranında müdahale olmuş.
TÜİK’in enflasyon rakamlarıyla oynadığı açıkça ortada. Ancak bunu sadece düşürmek için değil kimi aylarda yüksek göstermek için de yapıyor.
Kendi açıklamış olduğu ağırlıklara göre hesaplama yapmamasının nedenini ise kamuoyuna açıklamıyor. Örneğin, 2010 Mayıs ayında niye ana harcama grupları ağırlıklarının hepsi birden yüzde 38.46 oranında artırılıyor? Niye nisan ayında yine tüm harcama grupları ağırlıkları yüzde 16.90 oranında düşürülüyor?
Şeffaf olması gereken enflasyon hesaplamalarında uyguladığı farklılık ve sapmaların gerekçelerini neden kamuoyuyla paylaşmıyor?



MEMUR VE EMEKLİLER HESAPLAMAYA GÖRE DÜŞÜK ZAM ALDILAR
2010 Temmuz ayında yaklaşık 2.5 milyon memura ve milyonlarca emekliye verilecek zam yüzde 2.5 olarak açıklanmıştı. Ayrıca, enflasyon bu oranın üzerine çıkarsa aradaki fark da maaş zamlarına eklenecekti. 2010 Temmuz ayına gelindiğinde 6 aylık enflasyon yüzde 3.59 olarak açıklandı. Dolayısıyla memurlar ve emekliler 1.09 puan enflasyon farkı aldılar. Bu farkın devlete yükü ise 788 milyon TL idi.
TÜİK, enflasyon rakamlarına müdahale etmeyip açıklamış olduğu ağırlıklar üzerinden hesaplama yapsa idi enflasyon farkı 1.19 olacak ve memur ile emeklilere 72.3 milyon TL daha ödenecekti. Ufak kalem oynatmalarıyla ocak-temmuz dönemi enflasyonunda yüzde 0.10’luk bir indirim yapılmış, memur ve emekliye ödenmesi gereken 72.3 milyon TL devlette kalmış, maaş zamları gasp edilmiştir.
Aynı durum 2010 Ocak zamlarında da yaşanmış. Yüzde 2.5 oranında zamma ilaveten 0.115 enflasyon farkı ödenmiştir. TÜİK’in müdahaleleriyle yüzde 0.115’e çekilen enflasyon farkı, TÜİK’in ağırlıklarıyla hesaplansa idi 0.10, yani 0.22 olarak ödenecekti. Başka bir deyişle, memurlar yüzde 2.62 zam yerine yüzde 2.72 zam almış olacaklardı.

Ağırlık yüzde 38.4 artırılmış
Yukarıdaki tabloda son sütundaki rakamları topladığınızda -0,48 rakamına ulaşıyorsunuz. -4,38 ise gıda ve alkolsüz içeceklerdeki aylık fiyat değişimini yansıtıyor. Grubun ağırlığı yüzde 27,60. -4,38’in aylık enflasyona etkisinin -1,20 olması gerekirken, TÜİK hesaplamasında -1,67 olarak çıkıyor. Bu rakam için ağırlığın yüzde 38,21 olması gerekiyor. Yani, yüzde 27,60’lık ağırlık yüzde 38,46 artırılmış oluyor.

(Kaynak: Habertürk | 23.09.2010)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.