Doğum borçlanmasında son durum / Ahmet Şerif

Doğum borçlanmasıyla ilgili uygulamayı gösteren SGK genelgesi yayımlandı. (Genelgeye Ulaşmak İçin Tıklayınız).
1 Temmuzda Resmi Gazete’de tebliği yayımlanmış ve o tarihten bu yana uygulamanın nasıl olacağını gösteren genelgenin yayımlanması bekleniyordu.

Doğumdan önce
sigorta şart
Doğumdan önce sigortası olmayan bayanların doğum borçlanması yapmaları mümkün değil. Bu, bu güne kadar çok tartışıldı, bundan sonra da tartışılacağa benziyor. Askerlik borçlanmasında askerden sonra sigortalı olan kişi askerlik borçlanması ile sigortalılık başlangıcını öne çekerken doğum borçlanmasında bu mümkün değil. Doğum borçlanması için doğumdan önce 4/a’lı (SSK’lı) sigortalı olma şartı var.

Prim ödenmiş olmalı
Doğum borçlanması yapmak isteyen bayanların sigortalı çalıştıkları dönemde adlarına bildirilmiş olan primlerin ödenmiş olması da diğer bir şart.
Doğumdan önceki bir tarihte sigortalılık tescili olan ancak bildirilen primleri ödenmemiş olan bayanlar ya da hak sahipleri borçlanma yapamayacaklar.

300 gün şartı yok
Önceki genelgede yer alan doğumun sigortalı işten ayrıldıktan sonra 300 gün içinde gerçekleşmesi şartı da kaldırılmış. Yani 1980 yılında SSK çalışması olan bir bayan 1990 yılında yaptığı doğumdan sonra çalışmadığı 2 yılı borçlanabilecek.
Çıraklık tescili olanlar
Çıraklıktan dolayı sigorta tescili olan, tescilden sonra doğum yapan ve bundan sonra hiç çalışması olmayanlar da doğum borçlanması yapabilecekler.

Ödenecek tutar
ne kadar?
Borçlanılacak süreler için ödenecek tutar günlük asgari ücretin %32’sidir. Temmuz 2010-Aralık 2010 içinde borçlanma için başvuruda bulunan kimsenin bir gün için ödeyeceği tutar asgari ücretin günlük tutarı olan 25,35 liranın %32 si olacaktır. Bu dönemde başvurup bir yıllık süre için borçlanma yapacak kişinin ödeyeceği tutar (25,35 X 360 X 0,32 =) 2.921 liradır.

Tartışmalar sürecek
Doğum borçlanmasında da askerlik borçlanması gibi sigortalı olmadan önceki sürelerin borçlanılabilmesi beklentisi vardı. Bundan dolayı bu yönüyle yine tartışmalar süreceğe benziyor.
Genelgeden sonra tartışılacak başka bir konu, çıraklıktan dolayı tescili olanlara borçlanma hakkı verilmişken iş verenleri tarafından primleri ödenmemiş olan kişilere bu hakkın verilmemesidir.
Yine genelgede yer alan borçlanılan sürelerin hangi statüde değerlendirileceğini gösteren iki örnek uygulamada başka bir tartışmaya yol açacağa benziyor.
“Örnek 1- 10/11/1998-15/12/2000 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna, 5/1/2005 tarihinden itibaren ise 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalı olan ve 10/3/2001-10/3/2003 tarihleri arasındaki doğum süresini borçlanan sigortalı (M)’nin bu süresi 5510 sayılı Kanunun 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılık süresi olarak dikkate alınacaktır.”
 “Örnek 3- 27/10/1995-1/5/1996 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna tabi çalışması bulunan, 4/7/2000 tarihinde 5434 sayılı Kanuna tabi göreve başlayarak halen bu görevine devam eden ve 22/4/1999-3/7/2000 tarihleri arasındaki doğum sonrası süresini borçlanan sigortalı (O)’nun bu süresi 5510 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalılık süresi olarak dikkate alınacaktır.”
Örnek 1’de yapılan doğum borçlanması devam eden sigortalılık 4/b (Bağ-Kur) olduğundan bu statüde değerlendirilirken Örnek 2’de yapılan doğum borçlanması devam eden sigortalılık statüsünden sayılmayarak 4/a (SSK) statüsünde sayılmaktadır.
 
 
Sorular-Cevaplar
Soru: Merhaba, Babamın hiçbir sosyal güvenliği yok. Ama emekli ablam üzerinden sağlık hizmetlerinden yararlanıyor. Şimdi bu 1 Ekimden itibaren babamın faydalandığı hizmet iptal olacak mı, onun için gss primi ödememiz gerekecek mi? Yoksa babamı kapsamıyor mu? Şöyle ki; kaymakamlığı aradım nasıl yeşil kart alabilirim babam için diye, onlar da “emekli ablanız üzerinden sağlıktan zaten yararlanıyor onu kapsamıyor” dediler. Yürürlüğe girdikten sonra ablamın emekli maaşında sistem otomatik olarak babam için gss primi keser mi? Memurlara bilgi alışverişinde güven olmuyor o yüzden iş işten geçmeden  sormak istedim. Cevabınız için şimdiden teşekkür ederim.  Derya Timurlenk     
Cevap: Babanız her hangi bir işe girmediği, isteğe bağlı sigortalı olmadığı veya asgari ücretin neti üzerinde herhangi bir geliri olamadığı sürece ablanız üzerinden sağlık yardımını almaya devam eder. Herhangi bir şekilde sigortalı olması veya asgari ücretin neti üzerinde geliri olması durumunda Genel Sağlık Sigortası için gelir tespiti yaptırıp yeşil kart alması veya prim ödemesi gerekir.
 

Soru: Merhaba Ahmet Bey. Bir kardeşimiz malulen emeklilik için istenen 1.800 günü 10.09.2010 tarihinde dolduruyordu. Fakat 12.09.2010 tarihinde bu kardeşimiz vefat etti. Kanser hastasıydı tek kolunu almışlardı ve son günlerde de ayakta durmakta güçlük çekiyordu. Yani malulen istenen emeklilik şartlarını taşıyordu. Sadece sağlık kuruluna (Heyete) giremedi, ömrü yetmedi.  Size sormak istediğim, bu kardeşimizin hanımına maaş bağlatabilir miyiz ? Nasıl hareket etmemiz gerekiyor?  Hüseyin Yılmaz

Cevap: Başınız sağ olsun, malüliyetten değil ama ölümden dolayı kardeşinizin eşine aylık bağlatabilirsiniz. En son sigortalı çalışmasının olduğu yer Sosyal Güvenlik Merkezine başvurun.

(Kaynak: Yeni Çağ Gazetesi | 19.09.2010)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.