Dr. Veysi SEVİĞ - Dar Mükellef Kurumlara Stopaj Uygulaması

Kurumlar Vergisi Yasası'nın 3'üncü maddesinin ikinci fıkrasında dar mükellefiyetin tanımı yapılmıştır. Buna göre kanuni ve iş merkezlerinin her ikisi de Türkiye dışında bulunanlar dar mükellef olarak sadece Türkiye'de elde ettikleri kazançlar üzerinden vergilendirilmektedir.

Dar mükellefiyet kapsamında kabul edilen kurum kazançları, ayrıca söz konusu yasa maddesinin üçüncü fıkrasında bentler halinde belirtilmiştir.

Buna göre, kanuni ve iş merkezlerinin her ikisi de Türkiye'de bulunmayan mükellefler yalnızca Türkiye'de elde ettikleri kazançlar üzerinden vergilendirilmektedir. Eğer Türkiye'de şube veya temsilci var ise, verginin ödenmesinden bunlar sorumlu olmaktadır.

Yurtdışındaki bir firmanın Türkiye'de temsilci bulundurmadan mal ve hizmeti kendisinin satması halinde de bu kurumun dar mükellef olma özelliğini ortadan kaldırmamakta, verginin ödenmesinden mal veya hizmet alan kurum sorumlu olmaktadır.

Diğer yandan Kurumlar Vergisi Yasası'nın 30'uncu maddesi gereği olarak;

. Ticari veya zirai kazanca dahil olup olmadığına bakılmaksızın telif, imtiyaz, ihtira, işletme, ticaret unvanı, marka ve benzeri gayrimaddi hakların satışı, devir ve temliki karşılığında nakden veya hesaben ödenen veya tahakkuk ettirilen bedeller üzerinden yüzde 15 oranında kurumlar vergisi kesintisi yapılmaktadır.

. Bankalar Kurulu, vergi kesintisi oranlarını gelir unsurları veya faaliyet unsurları itibariyle ayrı ayrı belirlemeye, sıfıra kadar indirmeye veya yasal oranın bir katına kadar artırmaya yetkili bulunmaktadır.

Yasa maddesinde yer alan hesaben ödeme deyimi, kesintiye tabi kazanç ve iratları ödeyenleri hak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemleri kapsamaktadır.

Vergi kesintisinde kazanç ve iratların gayrisafi tutarları esas alınmaktadır. Kesilmesi gereken verginin ödemeyi yapan tarafından üstlenilmesi halinde vergi kesintisi, fiilen ödenen tutar ile ödemeyi yapanın yüklendiği verginin toplamı üzerinden hesaplanmaktadır.

Vergi kesintisi yapanlar, yaptıkları vergi kesintisini kayıt ve hesaplarında ayrıca göstermek zorundadırlar.

Diğer yandan Kurumlar Vergisi Yasası'nın "Muhtasar Beyanname" başlıklı 31'inci maddesinde "Kanunun 30'uncu maddesi gereğince vergi kesintisi yapmak zorunda olanlar, bu vergileri ödeme veya tahakkukun yapıldığı yer itibariyle bağlı oldukları vergi dairelerine muhtasar beyanname ile bildirmek zorundadırlar."

Muhtasar beyanname konusunda Gelir Vergisi Yasası'nda belirtilen usul ve esaslar, bu kapsamda düzenlenecek ve verilecek muhtasar beyannameler için de geçerlidir.

Yasal açıdan kanuni merkez; vergiye tabi kurumların kuruluş yasalarında, tüzüklerinde, ana sözleşmelerinde veya sözleşmelerinde gösterilen merkezdir.

İş merkezi ise, iş bakımından işlemlerin fiilen toplandığı ve yönetildiği merkezdir.

Kurumlar Vergisi Yasası'nın geçici birinci maddesinin dördüncü fıkrası hükmü gereğince, bu kanunda belirlenen yetkiler çerçevesinde Bakanlar Kurulu tarafından yeni kararlar alınıncaya kadar daha önce Bakanlar Kurulu tarafından alınmış kararlarda yer alan düzenlemeler ve yönlendirmeler geçerli olmaktadır.

Buna göre 2003/6575 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile telif ihtira, imtiyaz, işletme, ticaret unvanı, alameti ??????fakira???????? ve benzeri haklarının satışı, devir ve temliki mukabilinde alınacak bedellerden yüzde 25 oranında tevkifat yapılması öngörülmüştür.

Dolayısıyla tevkifat bakımından dar mükellef kurumun Türkiye'de ticari ve zirai bir faaliyetinin olup olmaması ve stopaj konusu kazanç ve irat unsurunun bu faaliyetler çerçevesinde elde edilip edilmemesinin önemi bu bağlamda bulunmamaktadır.

Kurumlar Vergisi Yasası'nın 30'uncu maddesine göre tevkifat yapılabilmesi için söz konusu yasa maddesinde yer alan ödemelerin nakden veya hesaben dar mükellef kurumlara yapılmış olması yeterli olmaktadır. Yurtdışındaki firmalara yapılan gayrimaddi hak bedeli ödemeleri de bu bağlamda vergi kesintisine tabi olmaktadır.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 18.10.2006)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.