Yatırım indiriminde yeni sorunlar / Bumin Doğrusöz

Yatırım indirimi istisnasından yararlanma hakkı ile ilgili olarak 6009 sayılı kanunun 5'inci maddesiyle Gelir Vergisi Kanunu'nun geçici 69. maddesinde. Anayasa Mahkemesinin 15/10/2009 tarihli ve 2006/95 Esas, 2009/144 karar sayılı kararıyla yapılan iptaller de nazara alınarak bazı değişiklikler yapılmış ve bu değişikliklerin irdelemesini geçmiş yazılarımızda yapmıştık.
Konuya ilişkin yazımızda bu düzenlemelerin de kendi içerisinde sorunları bulunduğunu, anayasaya aykırılıklar içerdiğini ve yine bazı duraksamalara yol açacak nitelikte olduğunu belirtmiştik.
Maliye Bakanlığı da 6009 sayılı kanunla yapılan düzenlemeleri açıklığa kavuşturmak amacıyla bir genel tebliğ taslağı hazırlamıştır.
Bakanlık bu genel tebliğ taslağı ile gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinin, 31/12/2005 tarihi itibariyle mevcut olup, kazancın yetersiz olması nedeniyle indiremedikleri devreden yatırım indirimi istisnası tutarlarını (2006, 2007 ve 2008 yıllarında yararlandıkları tutarlardan kalan kısmı), endekslemiş değerleri ile birlikte 2010 ve müteakip yıllarda elde ettikleri kazançlardan indirebileceklerini kabul etmektedir. Ancak yeni yasal düzenleme uyarınca vergi matrahlarının tespitinde yatırım indirimi istisnası olarak indirim konusu yapılacak tutarın, ilgili kazancın % 25'ini aşamayacağı da vurgulanmaktadır. (Buradaki ilgili kazanç ifadesi, zarar mahsubu dahil giderler ile tüm indirim ve istisnalar düşüldükten sonraki kazanç tutarını ifade etmektedir)
Dolayısıyla, yatırım indirimi istisnası uygulaması sonucunda kalan kazanç tutarına Gelir Vergisi mükellefleri, yatırım indirimi istisnası uygulayacakları dönemde yürürlükte bulunan vergi tarifesini, Kurumlar Vergisi mükellefleri ise 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 32. maddesinde yer alan % 20 Kurumlar Vergisi oranını uygulayacaklardır. (Ayrıca, 24/4/2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen teşvik belgeleri kapsamında yapılan yatırımlar için yatırım indirimi istisnasından yararlanılması halinde, indirimden yararlanan kazançlar üzerinden dağıtılsın, dağıtılmasın %19,8 oranında vergi kesintisi yapılacağı da unutulmamalıdır).
Ancak burada iki noktada, yürürlük sorunu ile ilgili duraksama oluşmaktadır.
Bunlardan birincisi, yukarıda açıkladığımız esasların 2010 yılı yıllık beyannamelerinde uygulanacağı açık olmakla birlikte 6009 sayılı kanundan önce kapanmış olan 2.Geçici Vergi dönemi kazancının tespitinde de nazara alınıp alınmayacağıdır. Bakanlık taslakta görüşünü, nazara alınmayacağı yönünde açıklamıştır. Bir başka deyişle 2. dönem geçici vergi beyannamelerinde yatırım indirimi istisnasının indirim konusu yapılmasında "ilgili kazancın % 25'i" şeklindeki sınırlama uygulanmayacaktır. Ancak buna karşılık istisnanın indiriminden sonra kalan kazanca, Gelir Vergisi mükelleflerince 31.12.2005 tarihinde yürürlükte olan vergi tarifesi, Kurumlar Vergisi mükelleflerince 5422 sayılı önceki kanunda yazılı vergi oranı (% 30) uygulanacaktır. Bakanlığın anılan taslakta açıkladığı görüş, hukuki ilkelerle de uyumludur. Ancak burada, yıllık beyanda nasıl olsa 6009 sayılı kanun düzenlemeleri uygulanacağı için, belki mükelleflere bir seçimlik hak tanınabilirdi.
Bu arada bakanlık, bize göre yanlış olsa da, 2009 yılı kazançlarının tespitinde mükellefleri yatırım indirimi istisnasından yararlandırtmamıştır. Buna karşılık, pek çok mükellef, ya beyannamedeki çeşitli satırları kullanarak bu istisnadan kendiliğinden yararlanmış ya da yargı yoluna giderek yargı kararı ile istisnadan yararlanmaya hak kazanmıştır. Taslakta bu şekilde istisnadan yararlanan mükelleflerin durumlarını açıklığa kavuşturan düzenlemelere yer verilmemiş olunması bir eksikliktir.
Uygulamada yaşanan ikinci duraksama ise 2010 yılından sonra ne olacağıdır. Mükelleflerin hukuki güvenlik ilkesi içersinde önlerini görebilmeleri için bu bilginin şimdiden netleşmesi gerekmektedir. Buradaki sorun, 6009 sayılı kanunun - Gelir Vergisi Kanunu'nun geçici 69. maddesinde ibare değişiklikleri yapan 5. maddesinin yürürlüğünü düzenleyen - 62. maddesindeki düzenlemeden kaynaklanmaktadır. 62. maddedeki düzenlemeye göre kanunun "5'inci maddesi 2010 takvim yılı kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde" yürürlüğe girmiştir. Burada kullanılan "2010 takvim yılı kazançlarına" ibaresi üç ayrı yoruma yol açmıştır. Birinci yoruma göre bu ibare, 5. madde düzenlemesinin 1.1.2010'dan itibaren kazanç tespitinde uygulanacağını göstermekte olup, geleceğe yönelik bir anlam ifade etmemektedir (Benim yorumum). İkinci yoruma göre, 5. madde ile yapılan düzenlemeler 2010 sonrası için uygulanamaz. Dolayısıyla 2010 yılında indirilemeyip 2011 yılına devreden tutarlar için yüksek mahkeme kararı uyarınca istisna yine kullanılabilecek, ancak indirimde % 25 sınırlaması uygulanmayacaktır, buna karşılık istisnadan arta kalan kazançlara eski vergi oranları uygulanacaktır (Denet YMM AŞ Sirküler Yorumu). Üçüncü yorum ise sadece 2010 yılına ilişkin düzenleme yapılması dolayısıyla yatırım indirimi istisnasından 2011 yılında yararlanmak mümkün değildir. 2011 için ayrıca düzenleme yapılması gerekmektedir (Akif Hamzaçebi'nin kanunun görüşmeleri sırasındaki Genel Kurul Konuşması).
Bakanlığın anılan taslağı kesinleştirirken bu eksiklikleri de gidermesinde yarar vardır.

(Kaynak: Referans Gazetesi | 16.08.2010)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.