Dr. Veysi SEVİĞ - Gereksiz Beyana Davetin Sonucu

Gelir vergisi uygulaması açısından istisna kapsamı içersinde olan bir gelir unsurunun, idarenin beyana çağrı mektubu üzerine ihtirazi kayıt konulmaksızın beyan edilmesi halinde, mükellefin yanıltılması söz konusu olabilir mi?

Böyle bir sorunun ortaya çıkmasına neden olan olay, zaman zaman idarenin özel düzenlemeler nedeniyle istisna kapsamında olan menkul sermaye iradı sahiplerini beyana davet etmeleri sonucunda ortaya çıkan uyuşmazlıklardır.

Soruya yanıt vermeden önce Vergi Usul Yasası'nın 369'uncu maddesini hatırlamada yarar olacaktır.

Yasal düzenleme gereği olarak;

. Yetkili makamların mükellefin kendisine yazı ile yanlış izahat vermiş olmaları.

. Bir hükmün uygulanma tarzı hususunda yetkili makamların görüş ve kanaatini değiştirmiş veya bu hükme ait bir içtihadın değişmiş olması, halleri yanılma olarak kabul edilmekte, bu gibi durumlarda vergi cezası kesilmemektedir.

Yapılan beyanların idarece incelenmesi aşamasında, bazı hallerde mükellefler davet edilmek suretiyle istisna kapsamında olan iratların da beyanı istenebilmektedir. Bu gibi durumlarda yine bazı mükellefler idare ile uyuşmazlığa düşmemek için idarenin önerdiği miktarda yine bazı hallerde tam anlamı ile pazarlık suretiyle belli bir miktar üzerinde anlaşarak beyanname vermek suretiyle istisna kapsamında olan gelirini de beyan etmek zorunda kalabilmektedir.

Geçmişte yaşanan böyle bir olayda elde ettiği menkul sermaye iradının Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 59'uncu maddesi uyarınca istisna kapsamında olmasına karşın idarenin ısrarı üzerine bu gelirin beyanı sağlanmıştır.

Bilahare yapılan beyanın istisna kapsamında kalan menkul sermaye iradı dolayısıyla olması dayanak gösterilerek, bu durum uyuşmazlık konusu yapılmıştır.

Ancak yerel mahkeme beyan edilen matrah üzerinden tahakkuk ettirilen gelir vergisi ile bu vergiye bağlı diğer kamu alacakları ve cezanın kaldırılması yönünde açılan davayı ret etmiştir.

Daha sonra yerel mahkemenin ret kararına karşı temyiz istemi ile uyuşmazlık Danıştay Dördüncü Dairesi'ne intikal etmiştir.

Danıştay Dördüncü Dairesi Savcısı olayı değerlendirerek beyana davet yazısının salınmış vergi veya kesilmiş cezanın tebliğ niteliğinde olmadığı kanaati ve bu bağlamda da "Beyanname verme süresinden sonra mükellefin beyana çağrı yazısı üzerine verdiği beyan sonucu yapılan tarhiyatın ikmalen olduğu ifade edilerek Vergi Usul Yasası'nın 378'inci maddesi uyarınca itiraza konu edilebileceği yönünde görüş bildirilmiştir.

Danıştay Dördüncü Dairesi söz konusu dosyayı inceleyerek sonuçta "İstisna olmasına karşın, davalı idarenin beyana çağrı mektubu üzerine ihtiraz kayıt konulmaksızın beyan edilen, menkul sermaye iradı için mükellefin yanıltılması hali söz konusu olduğundan vergi cezası kesilmeyeceği sonucuna varılmıştır. (Danıştay 4. Dairesi E. No: 2005/1195, K. No: 2005/2577)

Gerçekte; olayda mükellefin tam anlamı ile yanıltılması söz konusudur. Çünkü istisna kapsamında kalan menkul sermaye iradını beyan etmeyen mükellef gereksiz yere idarece davet edilerek beyanda bulunması sağlanmış, bu olayla birlikte beyan konusu olmayan bir gelirin beyanı sağlanarak, gereksiz yere mükellefe ikmalen cezalı tarhiyat yapılmıştır.

Söz konusu karara konulan karşı oy gerekçesine göre de Vergi Usul Kanunu'nun 378'inci maddesi uyarınca mükelleflerin beyan ettikleri matrahlara ve bu matrahlar üzerinden tarhedilen vergilere karşı dava açmaları mümkün değil ise de aynı kanunun 112'nci maddesi uyarınca gecikme faizi ancak tahakkuk eden verginin ödeme müddeti içinde ödenmemesi halinde söz konusu olur. Vergi kanunları uyarınca doğmamış bir verginin idarenin yanıltması sonucu beyan edilmesi halinde bu vergiler için gecikme faizi tahakkuk ettirilmemesinde kanuna aykırılık bulunmamaktadır. (Söz konusu karar için bakınız: Vergi Sorunları Dergisi, Ekim/2006 Sf: 178-180)

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 13.10.2006)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.