Dr. Veysi SEVİĞ - TTK'nın Yürürlüğü ve Uygulama Şekli

Avrupa ülkelerinde temel nitelikteki kanunlara ilişkin uygulama ve yürürlük kurallarını içeren ve zaman açısından uygulama hukukunu oluşturan ayrı bir kanunun yürürlüğe konulması hukuki bir gelenek haline gelmiştir. Bu bağlamda Almanya'da, Avusturya'da, Fransa'da, İtalya'da, İsviçre'de ve diğer kara Avrupa'sı ülkelerinde Medeni Kanun ile Ticaret, Ceza ve benzeri nitelikteki temel kanunların ya ayrı yürürlük ve uygulama kanunları ya da zaman itibariyle uygulama ve geçiş hukukunu düzenleyen son ve geçici hükümler yürürlüğe konulmaktadır.

Türk hukuk düzeni oluşturulurken kara Avrupa'sı hukukuna uyum sağlanması tercih edilmiştir.

Ülkemizde Avrupa Birliği'ne uyum çalışmaları aşamasında birçok yasa yeniden yazılmakta, önce tartışmaya açılmakta ve bilahare TBMM'de görüşülmektedir. TBMM'de görüşmesi tamamlanan ve kabul edilen yasalar Cumhurbaşkanı'nın onayından sonra Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmektedir.

Halihazırda TBMM'de Adalet Alt Komisyonu'nda görüşmesi tamamlanan Türk Ticaret Kanunu tasarısı ile ilgili olarak hazırlanan "Türk Ticaret Kanunu'nun yürürlüğü ve uygulama şekli hakkında kanun" tasarısı taslağı da içerik olarak belli olmuş bulunmaktadır. "Uygulamada bulunan "Türk Ticaret Kanunu'nun Mer'iyet ve Tatbik Şekli Hakkında Kanun" yerine yürürlüğe konulması öngörülen söz konusu tasarı taslağının kapsadığı konular; genel hükümler (madde: 1-6), özel hükümler (madde: 7-43) ile diğer kanunların değiştirilen ve kaldırılan hükümlerinden (madde: 43-48) oluşmaktadır.

Özel hükümler başlığını taşıyan ikinci kısımda yer alan bölümler ise

. Başlangıç, (madde: 7-8)

. Ticari işletme, (madde: 9-14)

. Ticaret şirketlerine ilişkin hükümler, (madde: 15-19)

. Anonim şirket ve limited şirketler, (madde: 20-30)

. Taşıma işlemleri, (madde: 31)

. Deniz ticareti, (madde: 32-40)

. Sigorta hukuku, (madde: 41-42)

başlıklarını taşımaktadır.

Ticari işletme ile ilgili hükümler içersinde yer alan "Ticari defterler" başlığını taşıyan 12'nci madde "Türkiye muhasebe standartları uygulaması" başlığını taşımaktadır.

Tasarı taslağında yer alan bu düzenleme gerekçeye göre "finansal raporlama standartlarının uygulanması sebebiyle eski kanuna göre çıkarılıp Türkiye muhasebe standartlarına göre düzeltilecek finansal tablolarda oluşacak olumlu ve olumsuz hesap farklarının hukuki yazgısına ilişkin bir çerçeve hükümdür."

Söz konusu madde taslağına göre;

"Gerçek ve tüzel kişi tacirler, 01.01.2008 tarihinde veya özel hesap dönemi dolayısıyla daha sonraki bir tarihte başlayacak hesap dönemi için, gerek münferit gerek konsolide finansal tabloların düzenlenmesinde Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu tarafından hazırlanmış Türkiye muhasebe standartlarını uygulamak zorundadırlar."

Yapılması öngörülen yasal düzenleme gereği "eskiden bir tacir olan kişiler, 01.01.2007 tarihinde veya özel hesap dönemi dolayısıyla daha sonraki bir tarihte sona erecek olan hesap dönemlerine ilişkin bilançolarını Türkiye muhasebe standartlarına göre düzeltmek ve düzeltilmiş bilançolarını 01.01.2008 tarihinde veya özel hesap dönemi bulunanlar daha sonraki bir tarihte başlayacak hesap döneminin açılış bilançosu olarak hesaplara ve tablolara geçirmek zorundadırlar. Bilanço hesaplarının düzeltilmesi nedeniyle ortaya çıkan farklar, fark hesaplarında toplanır. Fark hesapları herhangi bir süretle başka bir hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, bu işlemlerin yapıldığı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin, bu dönemde vergiye tabi tutulur. Ancak söz konusu farkların sermayeye ilave edilmesi kâr dağıtımı sayılmaz."

Diğer yandan "Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu büyük veya uluslararası finansal raporlama standartları ile uyumlu küçük ve orta ölçekli işletmeler veya sektörler için geçerli olacak ayrı Türkiye muhasebe standartları yayımlayabilir. Kuruluşun, küçük ve orta ölçekli işletmeler veya sektör standartlarını yayımlaması halinde bu işletmeler bu standartları uygulamak zorundadır. Ancak, dileyen küçük ve orta ölçekli işletmeler uluslararası muhasebe standartlarına göre hazırlanmış Türkiye muhasebe standartlarını uygulayabilir."

Şu anda Türkiye Muhasebe Standartları Kurumu, KOBİ'leri konu alan Türk hukukuna yansıtılması için gerekli ön çalışmaları yapmaktadır.

Eskiden beri tacir olan küçük ve orta ölçekli işletmeler de bilançolarını bu bağlamda belirlenecek ilkelere göre düzeltmek zorundadırlar.

Tasarı taslağında öngörüldüğü üzere "Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu, küçük ve orta ölçekli işletmeler için standartlarını, Türk Ticaret Kanunu'nun geçici birinci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan özel şartların yerine üç yıllık süre dolmamış olsa bile yürürlüğe koyma yetkisine sahiptir.

Yapılması öngörülen bu düzenleme ile yeniden yazılan Türk Ticaret Yasa tasarısının yasallaşması halinde ülkemizde kayıt düzenine belli bir disiplinin getirilmesi ve uluslararası nitelikte kabullenilebilir mali tabloların üretilmesine ortam hazırlanmış olacaktır.

Yeni Türk Ticaret Yasası'nın yürürlüğe girmesi ile birlikte anonim, limitet ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin yeni organı tarafından denetçinin 31.01.2007 tarihine kadar seçilmesi gerekmektedir. Buna göre halihazırda yürürlükte bulunan Türk Ticaret Kanunu'na göre görev yapan denetçilerin bu görevleri sona erecektir. Bu bağlamda da "Türk Ticaret Kanunu'nun yürürlüğü ve uygulama şekli hakkındaki Kanun Tasarısı taslağının 26'ncı maddesi ile 31.12.2006 tarihinde ve özel hesap dönemi dolayısıyla daha sonraki bir tarihte sona erecek olan dönemin bilançosunu yeni kanun hükümlerine göre seçilmiş bulunan denetçiler tarafından denetlenmesi gerekecektir.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 10.10.2006)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.