Şerif AKCAN - Bağ-Kur Sigortası Ne Zaman Başlar?

Soru: E. Koç- 1996 yılında bayan kuaförü olarak meslek hayatıma başladım. İşe başlama ile birlikte maliye kaydımı, meslek odası ve esnaf sicil kaydımı yaptırdım. Vergi mükellefiyetimden dolayı Bağ-Kur sigortalısı oldum. 2001 yılında çıkan ekonomik kriz nedeniyle işyerimi kapattım. Vergi kapanışı yapıldı. Ancak, Bağ-Kur kapanışı yapılmadı. Meslek odası ve ticaret sicili nedeniyle Bağ-Kur sigortalılığımın devam edeceği söylendi. Bu arada 2003-2005 yılları arasında SSK’lı olarak başka bir işyerinde çalıştım. SSK sonrası tekrar Bağ-Kur’a kayıt yaptırmak istedim ancak kabul edilmedi. Yapılan işlem doğru mudur?
Cevap: Sosyal güvenlik sistemimiz, karışık bir mevzuat yapısına sahip olduğu gerekçesiyle öteden beri her platformda eleştirilmiştir. Yapılan eleştirilerin bazen haksız ve yersiz olduğunu düşünürüm. Ancak, öyle olaylar ile karşılaşıyoruz ki, konunun uzmanları bile yorumlayıp anlamakta zorlanmaktadırlar. Bunlardan birisi de Bağ-Kur sigortalılık başlangıcıdır. Yıllar itibariyle kimlerin Bağ-Kur sigortalısı olacağı, sigortalılığı ne zaman başlayacağı, ne kadar devam edeceği ve ne zaman sona ereceği hep tartışma konusu olmuştur. Bağ-Kur sigortalıları mevzuatın getirmiş olduğu anlaşılmaz ifadelerden dolayı kendi durumlarını yorumlayamadıkları için ciddi şekilde maddi ve manevi kayıplar yaşamışlardır. Kayıpların en önemlisi de zaman kaybı olmuştur.

Bağ-Kur’da milat: 4 Ekim 2000
Bağ-Kur sigorta başlangıcı için birçok konuda olduğu gibi 4 Ekim 2000 tarihi bir milat olmuştur. Çok fazla geriye gitmeden, 4 Ekim 2000 öncesi ve sonrasındaki durumu irdeleyerek okuyucumuza da cevap vermiş olalım.
Öncelikle belirtelim ki, 4 Ekim 2000 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren 619 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameden önce 3396 sayılı Kanun, Bağ-Kur sigortalılığı üç nedene dayandırılmıştı. Bunlar; vergi mükellefiyeti, meslek odası kaydı ve esnaf sicil kaydıdır.
Bu üç kayıttan hangisi önce başlamış ise sigortalılık başlangıcı bu tarihten sayılmıştır. Örneği; meslek odası kaydı 1 Ocak 1998 tarihinde, esnaf sicil kaydı 25 Şubat 1998 ve vergi kaydı 27 Şubat tarihinde başlayan bir kişinin bağ-Kur sigortalılığı 1 Ocak 1998 tarihinde başlayacaktır.
Söz konusu uygulamaya göre kendi mesleğini icra eden meslek erbabının vergi mükellefiyeti sona ermiş olmasına rağmen, meslek odasına aidatlarını ödemek kaydıyla oda üyeliği devam ediyorsa veya esnaf sicil kaydı silinmemişse Bağ-Kur sigortalılığı devam etmektedir. Her üç kaydın birden sona ermesi ile Bağ-Kur sigortalılığı da sona ermiş olur.
Görüldüğü gibi bu uygulama da Bağ-Kur sigortalılığı salt olarak vergi kaydına bağlı kılınmamıştır. Herhangi bir meslek odası, dernek kaydı veya esnaf sicil kaydı devam eden kişilerin Bağ-Kur sigortalılığı da devam etmiştir.

Sigortalılık için vergi kaydı şart
Yukarıda 4 Ekim 2000 tarihinin Bağ-Kur için bir milat olduğunu açıklamıştık. Anılan tarihte Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 619 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Bağ-Kur sigortalıları için çok önemli değişiklikler olmuştur. Konumuz sigortalılığın başlaması ve sona ermesi olduğu için söz konusu kararname ile bu konuda yapılan değişiklikleri irdemekle yetineceğiz.
Bağ-Kur sigortalılığının başlangıcı 619 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye göre 4 Ekim 2000 tarihinden sonra vergi mükellefiyeti ile başlamaktadır. Vergi kapanışı ile de sona ermektedir.
Meslek odası kaydı veya esnaf sicili kaydı sadece vergiden muaf meslekleri icra eden meslek erbabı için sigortalılık başlangıcı sayılmaktadır. Vergi muafiyeti olmayan meslekleri icra eden esnaf ve sanatkarlar için meslek odası kaydı ve esnaf sicil kaydı Bağ-Kur sigortalılığının başlangıç ve bitişi için 4 Ekim 2000 tarihinden itibaren bir anlam ifade etmemektedir.
Burada bir noktanın altını çizmekte fayda var. 4 Ekim 2000 tarihinden sonra istisnai durumlar dışında vergi kaydı Bağ-Kur sigortalılığı için esas olmakla birlikte bu tarihten önce Bağ-Kur sigortalılığı meslek odası veya esnaf sicil kaydı nedeniyle devam eden sigortalıların söz konusu sigortalılığı devam ettiği sürece vergi kaydı aranmayacaktır.
Bu durumda olan kişilerin Bağ-Kur sigortalılığı başka bir sosyal güvenlik kurumuna (SSK ve Emekli Sandığına) girişleri nedeniyle sona erdikten sonra, tekrar Bağ-Kur’a dönmek isterlerse bu kez vergi kaydı esas alınacaktır. Artık, meslek odası veya ticaret sicil kaydı olduğu için Bağ-Kur sigortalısı olamayacaklar.
Bu noktadan hareketle yukarıya özetini çıkardığımız okuyucumuzun sorusuna da cevap vermiş oluyoruz. 4 Ekim 2000 tarihinden sonra Bağ-Kur sigortalılığı için vergi kaydı esas alınacağından dolayı Bağ-Kur’un uygulaması yerindedir.
Son olarak bir noktaya daha dikkatinizi çekmek istiyorum. Bilindiği gibi Bağ-Kur’un buraya kadar açıkladığımız bu uygulaması 619 sayılı KHK’ye dayanmaktadır. Ancak 619 sayılı KHK Anayasa Mahkemesi tararından iptal edilmiştir. Fakat 619 sayılı KHK’nin getirmiş olduğu bu uygulama biçimi 4956 sayılı Kanun ile aynen benimsenmiştir. Bu şekilde Bağ-Kur uygulaması yasal zemine oturtulmuştur.

(Kaynak: Türkiye Gazetesi | 08.10.2006)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.