SGK'nın 'doğum borçlanması genelgesi' Yargıtay'dan döndü / Ziya Perver

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SS ve GSS) Kanunu'nun 41. maddesine göre; "... Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalı kadının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreleri,
...kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihindeki ... prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın % 32'si üzerinden hesaplanacak primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılarak, borçlandırılan süreleri sigortalılıklarına sayılır..." denilmiştir. Madde metninden göreceğiniz üzere, doğum borçlanması yapmak için SSK'lı yani yeni adıyla 4/A'lı çalışmak yeter şarttır. Bu sürenin ücretsiz izinli geçmesi de gerekmez.

5510 sayılı kanunun SSK'lı çalışan kadınlara tanıdığı analık borçlanma hakkı, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yasaya aykırı şekilde çıkartılan, tebliğ ve genelgeleriyle daraltmıştır. Eski adıyla SSK yeni adıyla (4/A'lı) olarak çalışırken doğum yapan ve gerek doğum izinleri gerekse doğum sonrası sürelerde işe gidemediği süreleri sigortalı hale getirme yani borçlanma hakkı 1 Ekim 2008 günü başlamıştır. Konuyu SGK'nın genelgelerine ve tebliğine göre açıklamak gerekirse; doğum sonrası süresini borçlanmak için kadın sigortalının;

Doğum yaptığı dönemde 4/A sigortalısı (SSK) hizmet akdine dayalı çalışıyor olması,

İşten ayrılmışsa, işten çıktıktan sonraki 300 gün içinde doğum yapmış olması,

Doğum sebebiyle işten ayrılmış olması veya işe gelmemiş olması,

Doğum borçlanması yapılacak sürede adına prim ödenmiş olmaması,

Doğum borçlanması yapılacak sürede çocuğunun yaşıyor olması şarttır.

KANUN İLE SGK UYGULAMASINI KARŞILAŞTIRALIM

A) Kanunda doğum yapan SSK'lı kadına 2 çocuk için 2'şer yıllık borçlanma hakkı var, genelgede ise SSK'lı iken çalışan kadına hak tanınmış.

B) Kanunda işten ayrıldıktan sonraki 300 gün içinde doğuranlar borçlanabilir diye bir şey yok, genelge ya çalışırken doğur veya işten çıktıktan sonraki 300 gün içinde doğurursan borçlandırırım diyor.

C) Kanun tüm SSK sigortalılarına borçlanma hakkı var diyor, genelge SSK'nın isteğe bağlı sigortalılarına borçlanma hakkı tanımıyor.

D) İlk doğumundan sonra 2 yıl işe gitmeyen kadın tekrar hamile kalırsa, yani sigortalı olarak tekrar çalışmaya başlamadan ikinci doğumunu yaparsa kanun borçlanabilir diyor, genelge olmaz diyor.

SGK'NIN VERMEDİĞİ HAKKI, MAHKEME İADE EDİYOR

SGK'ya müracaat edip iki çocuğu için 4 yıllık borçlanma yapmak isteyen kadına ret kararı veren SGK'yı dava eden sigortalının talebi yerel mahkeme tarafından reddedilmiştir. Kadın da mahkeme kararını temyiz edince, Yargıtay 10. Hukuk Dairesi'nin Esas:2009/8312, Karar:2010/2516 ve 25.02.2010 tarihli kararı ile ilk çocuğundan sonra çalışmayan kadının ikinci doğumu için de borçlanabileceğine karar verdi. Davaya konu olaya ilişkin Yargıtay kararının sonuç bölümüne göre;

"...ilk kez 506 sayılı kanun kapsamında 01.6.1982 tarihinde zorunlu sigortalı olduğu anlaşılan davacının, 3.3.1987 ve 21.3.1988 tarihlerinde gerçekleştirdiği doğumları sebebiyle, ancak doğum tarihinden sonra 2 yıllık süreyi geçmemek kaydıyla, hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartlarının dışında, başkaca bir şart aranmaksızın borçlanma hakkına sahip olduğu kabul edilmelidir. Yapılacak değerlendirmede, zorunlu sigortalı olarak tescil edildikten sonra ilk doğumu yapan ve iki yıllık süre dolmadan ve tekrar çalışmaya başlamadan ikinci doğumunu yapan kadın sigortalının, ilk doğumdan ikinci doğuma kadar geçen süre ile ikinci doğum için borçlanabileceği 2 yıllık sürenin toplamı kadar geçen süreyi borçlanabileceği gözetilmelidir. Mahkemece, anılan maddî ve hukukî olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir. O halde davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve sair yönler incelenmeksizin hüküm bozulmalıdır.

SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 25.02.20 10 günü oybirliği ile karar verildi."

Evlilik sebebiyle işten ayrılabilirsiniz

25.09.1982 doğumluyum, 7 aylık evliyim ve 4 aylık hamileyim. 02.02.08 tarihinde şu andaki çalıştığım işyerine girdim fakat sigorta tarihim 01.05.2008. Doğumdan sonra işyerine geri dönüş yapmayacağım. Sorum şu: Hamilelik döneminde ve sonrasındaki yasal sürem (8 hafta) bittikten sonra müdürümden çıkışımı yapmasını rica ettim, bu konuda bir şey yapamayacağını belirtti ve beni merkezimiz olan İstanbul'a yönlendirdi. Ama onlardan da bir cevap alamadım. Doğumdan sonraki yasal süre bittikten sonra çıkışım yapılsın ki devletin sunduğu imkanlardan yararlanabileyim. Kendim çıkışımı yaparsam doğumdan önce zaten evlilik kıdem tazminatımı alacağım. Eğer firma benim çıkışımı verirse yine tazminat alacağım, işsizlik sigortası ve yasal süredeki paramı ve doğum paramı alabileceğim. İşverenin beni işten çıkarmasını nasıl sağlayabilirim. Ayşe

Sizi işten çıkarmama kararını sadece işvereniniz verebilir. Bu konuda zorlama imkanı yok. Öte yandan 1475 sayılı (eski) İş Kanunu'nun 14. maddesi gereğince evlilik tarihinizden itibaren 1 yıl içinde işinizi evlilik sebebiyle bırakabilir ve işverenden sadece kıdem tazminatınızı alabilirsiniz, bir de varsa kullanmadığınız yıllık izin süresinin parasını alırsınız. Normalde doğumdan sonra çalışmak istemiyorsunuz, bu sebeple işsizlik sigortasından para istemeniz yasanın ruhuna aykırı.

Doğum borçlanması yapamazsınız

1954 doğumluyum. 24.05.2003 tarihinde işe girdim. Sigorta ödemelerinde giriş çıkışlar oldu. Sözleşmeli olarak çalışıyorum. Daha önce 6 yıl çalışmıştım fakat sigortasız olduğu için geçersiz. Eşim vefat ettiğinden emekli aylığı (Emekli Sandığı) alıyorum. Yeni yasaya göre hangi tarihte emekli olabilirim? Yeni yasaya göre bayanlar için çocuk sayısına göre toptan ödeme imkanı getirildiğini duydum. 2 çocuğum var 2 yıl için toptan ödeme yapabilir miyim? Emekli olduğumda eşimin emekli aylığı ile beraber kendi emekli aylığımı alabilir miyim? Neslişah

24.05.2003 sosyal güvenlik başlangıcınızla 58 yaşında 7 bin gün sayısı ile emekli olabileceğiniz gibi bir başka alternatif olarak 4 bin 500 gün sayısı ve 25 yıllık sigortalılık süresi (24.05.2028 günü) ile 60 yaşından sonra da emekli olabilirsiniz. Doğum borçlanması için SGK genelgesi gereğince sigortalı olmadan (2003 yılından) evvel doğum yaptıysanız borçlanma hakkınız yok. Emekli olduğunuzda Emekli Sandığı'ndan aldığınız dul aylığını da aynen almaya devam edeceksiniz.
 

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 17.04.2010)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.