Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmesi gelirleri / Veysi Seviğ

Bazı mesleki dergilerde, Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 67'nci maddesi kapsamında elde edilen menkul sermaye iratlarının vergilendirilmesine yönelik farklı yorumlara yer verildiği görülmektedir. Bu bağlamda özellikle "Vadeli İşlem Opsiyon sözleşmelerinden elde edilen gelir"lerin vergilendirilmesinde oluşturulan görüşler uygulamacılar açısından duraksama yaratır nitelikte olmuştur.
Konuya ilişkin olarak Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan "Gelir Vergisi Yasası Geçici 67. Madde Uygulaması ile İlgili Olarak Gerçek Kişilere Yönelik Vergi Rehberi 2010"da yer alan açıklamalar çerçevesinde vadeli işlem sözleşmelerinden elde edilen gelirlerin vergilendirilmesiyle ilgili açıklama aynen şöyledir:
"Geçici 67'nci maddenin (14) numaralı fıkrasına göre, bankaların ve aracı kurumların taraf olduğu veya bunlar aracılığıyla yapılan; belirli bir vadede, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte ekonomik veya finansal göstergeye dayalı olarak düzenlenenler de dahil olmak üzere, para veya sermaye piyasası aracını, malı, kıymetli madeni ve dövizi alma, satma, değiştirme hak ve/veya yükümlülüğünü veren vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri geçici 67'nci madde uygulamasında diğer sermaye piyasası addolunacaktır.
Dolayısıyla bankalar veya aracı kurumlar, bu nitelikte bir işlem yapmaları halinde; vadeli işlem veya opsiyon sözleşmesinin hükmünden yararlandığı anda, sözleşmeye baz alınan kıymetin piyasa fiyatına göre oluşan değeri ile işlem fiyatına göre oluşan değeri arasındaki fark üzerinden sözleşmenin sona erdiği tarih itibariyle tevkifat yapmakla" yükümlü olacaklardır.
Bu çerçevede, kamu otoriteleri tarafından ihraç edilen tüm menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçları üzerinden elde edilen gelirler sınıflama olmaksızın bu maddenin konusuna girmektedir. Bunun dışında madde konusuna giren diğer menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarının;
* Türkiye'de ihraç edilmiş ve Sermaye Piyasası Kurulu tarafından kayda alınmış olanlar veya
* Türkiye'de kurulu menkul kıymet, vadeli işlem ve opsiyon borsalarında işlem görmesi gerekmektedir.
Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 67'nci maddesi, 31.12.2015 tarihine kadar geçici bir dönem için geçerli olup, bu madde hükümlerinin uygulanmasına ilişkin esas ve usulleri belirlemeye, vergiye tabi işlemlere taraf veya aracı olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutmaya Maliye Bakanlığı yetkilidir.
Maliye Bakanlığı tarafından sözü edilen rehberle yapılan açıklamalar çerçevesinde, "Ancak 5615 sayılı yasanın 10'uncu maddesiyle yapılan düzenleme ile Türkiye'de kurulu vadeli işlem ve opsiyon borsalarında 2008 yılı sonuna kadar yapılan işlemlerden elde edilen kazançlar için tevkifat oranı yüzde =0= (sıfır) olarak uygulanacak olup, söz konusu sözleşmelerin vadesinin 2009 ve sonraki yıllara sarkması durumunda da bu sözleşmelerden doğan kazançlar üzerinden sıfır tevkifat yapılacaktır.
Diğer yandan, 12.01.2009 tarihli ve 2009/14580 sayılı bakanlar kurulu kararı ile 10.01.2009 tarihinden itibaren Türkiye'de kurulu vadeli işlem ve opsiyon borsalarında hisse senedi veya hisse senedi endekslerine dayalı olarak yapılan vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri için geçerli oran yüzde sıfır olarak belirlenmiş olduğundan tam mükellefler tarafından 10.01.2009 tarihinden itibaren yapılan söz konusu sözleşmelerden elde edilen gelirlere yüzde 10 yerine yüzde sıfırlık tevkifat oranı uygulamaya devam edilmiştir.
Dolayısıyla 2009 ve izleyen yıllarda tam mükellefler tarafından hisse senedi ve hisse senedi endekslerine dayalı olarak yapılanlar dışında kalan sözleşmelerden elde edilen gelirler üzerinden 2006/10731 sayılı bakanlar kurulu kararı gereğince yüzde 10 oranında tevkifat (vergi kesintisi) yapılacaktır.
Dar mükellef yatırımcılar tarafından vadeli işlem ve opsiyon borsalarında yapılan işlemlerden elde edilen kazançlar ise 5527 sayılı yasanın 1/a maddesine göre süre ve işlem türü sınırlaması olmaksızın yüzde sıfırlık vergi kesintisine konu edilecektir."
Herhangi bir kişinin vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinden elde edilen gelirlerin vergilendirilmesinde geçerli olan yöntem yukarıda açıklanmış olup, bu uygulama Maliye Bakanlığı tarafından konuya ilişkin rehberde aynen yer almaktadır.
Ancak yukarıda belirlenen gelirlerin ticari faaliyet kapsamında elde edilmesi halinde bu gelirler ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirileceğinden, ticari kazançla ilgili olarak verilecek beyannameye dahil edilecektir.
Beyan edilen gelir üzerinden hesaplanan Gelir Vergisi'nin geçici 67'nci maddesi hükmü çerçevesinde tevkif edilen (kesinti suretiyle alınan) vergiler mahsup edilecektir. Mahsup sonrası kalan bir tutarın bulunması halinde, bu tutar genel hükümler çerçevesinde red ve iade edilecektir.

(Kaynak: Referans Gazetesi | 05.03.2010)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.