2000 yılında emekli olanların aylığı artabilir ama riskler de unutulmamalı / Ziya Perver

Fethullah Samur isimli bir ağabeyimiz 2002 yılında düşük bir aylıkla emekli olmuştu.
2000-2002 yılları arasında emekli olanlara eksik aylık bağlandığı ve dava açılması halinde aylığın artırıldığına ilişkin basında çıkan haberleri görmüş. Şimdi bu ağabeyimiz de dava ile aylığını artırabilir mi? Artırabilirse ne yapmalı? Yavuz Topallı

SSK'lıların kendi emekli aylıklarının nasıl düştüğünü görmemeleri ve kendi kendilerine emekli aylığı hesaplaması yapamasınlar diye sistem çok karmaşık hale getirilmiştir. SSK'lıların emekli aylığı hesaplaması, 1999 yılına kadar memur maaş katsayısına bağlıydı. Memurlara ne zam yapılırsa SSK'lılara da aynısı yapılırdı. Hesaplamalarda eşitler arasında farklılık olmazdı. 8.9.1999 günü Resmi Gazete'de yayımlanan 4447 sayılı kanunla, aylıkların hesaplanmasında 1978 yılından beri uygulanmakta olan memur maaş katsayısına bağlı gösterge sistemi kaldırılarak yerine eşitler arası adaletsizlik getiren TÜFE ve GH (gelişme hızı) oranlarına göre sigortalıların güncelleştirilmiş prime esas yıllık kazançlarının esas alınması öngörülmüştür.

Getirilen bu sistem sadece 2000 yılı ve sonraki yılların çalışmaları için uygulanacak, 1999 ve eski yıllar için ise kaldırılan gösterge-katsayı sistemine devam edilecekti. İşte bu sebeple de eski (1999 öncesi) ve yeni (2000 ve sonrası) aylık hesaplama sisteminin birleşiminden oluşan karma bir sistem getirilmiştir.

506 sayılı kanunun geçici 82. maddesinde açıklanan sisteme göre; 1999 yılı ve öncesi yılların çalışmaları için emekli aylığı hesabında, (Gösterge X Katsayı X ABO) çarpımından oluşan bir formül vardır.

Formüldeki gösterge için 1999 yılı dahil olmak üzere geriye doğru 10 yıllık (veya 5 yıllık) kazançların ortalamasına göre belirlenen gösterge tespit tablosuna gidilir. Bulunan gösterge 31.12.1999 günü geçerli olan 12.000 memur maaş katsayısının kullanılmasına devam edilir, sonra da en son prim ödeme gün sayısı ile belli edilen ABO yani aylık bağlama oranı uygulanmaktadır.

Eski formül ile 31.12.1999 günündeki memur maaş katsayısı olan 12.000 ile hesaplanan bu aylık sonraki yılların enflasyon (TÜFE) oranı ve gelişme hızı (GH) oranı kadar artırılır. Mesela, halen geçerli olan sisteme göre 31.12.1999 günündeki (12.000 memur maaş katsayısı) rakamına göre hesaplanan 1999 öncesi aylığı (yüzde 845) 8.451999 güncelleme katsayısı ile 1.1.2008 gününe sonra da 2008 ve 2009 güncelleme katsayıları ile de 2010 yılı Ocak ayına kadar artırılmaktadır.

Yıl yıl emekli aylıklarının güncelleme katsayıları aşağıdaki gibidir:

2000 yılı yüzde 5,9

2001 yılı yüzde 57

2002 yılı yüzde 165

2003 yılı yüzde 271

2004 yılı yüzde 365

2005 yılı yüzde 454 gibi artırılmaktadır.

iş MAHKEMEsi, 'GÜNCEL MEMUR MAAŞ KATSAYISINI KULLAN' DEMİŞ

2000 yılı Ekim ayında emekli olan ve açtığı dava sonrasında Adana İş Mahkemesi'nin verdiği karar ile emekli aylığını artıran vatandaşın olayında, mahkeme 31.12.1999 günkü 12.000 memur maaş katsayısını değil, 2000 yılı Ekim ayında geçerli olan 15.760 memur maaş katsayısının esas alınması gerektiğine karar vermiştir. Ancak bu karar bana göre yasa metnine uymadığı halde hem mahkeme karar vermiş hem de Yargıtay onamıştır. Ortada bir mahkeme kararı var ve SGK uygulayacak, ilgiliye farklarını ödeyecektir.

MEMUR MAAŞ KATSAYISI SADECE 2000 YILI İÇİN KÂRLI

Sadece 2000 yılında memur maaş katsayı artışı (yasayla gelen TÜFE+GH artış oranı) fazladır, diğer yıllarda ise TÜFE+GH oranı memur maaş katsayısındaki artıştan fazladır. 2000 yılında TÜFE+GH artışı yüzde 5,9 iken, 2000 yılındaki memur maaş katsayısındaki artış yüzde 15 ile yüzde 31 arasındadır. 2001 yılında TÜFE+GH artışı yüzde 57,7 iken memur maaş katsayısındaki artış oranı yüzde 52'dir. Son olarak halen 31.12.1999 yılındaki 12.000'lik memur maaş katsayısı ile hesaplanan aylıkların TÜFE+GH ile artış oranı yüzde 940 iken bugün geçerli olan 0,057383 memur maaş katsayısının 31.12.2009 günü geçerli olan (12.000) memur maaş katsayısına oranı yüzde 478'dir. Yani, 2000 yılından sonra emekli olanlar için mahkemenin vereceği kararın uygulanması SSK emekli aylıklarını daha da aşağıya düşürür. (Bakınız: Tablo)

KARAR YASAYA UYGUN DEĞİL

Tekrar edelim, Adana İş Mahke-mesi'nden çıkan karar, 2000 yılı Ekim ayında emekli olan kişinin emekli aylığı formülündeki 12.000 memur maaş katsayısı yerine 15.760 katsayısının kullanılmasını kararlaştırmıştır. Bu durumda bu kararı örnek göstererek aylığını artırabilecek olanlar sadece 2000 yılında emekli olan SSK emeklileri veya dul-yetimleridir. Ancak bu karar yasa metnine uygun değildir. Kararı aynen onayan Yargıtay'ın ilgili dairesi de bu kararından her zaman dönebilir. "Ben de 2000 yılında emekli oldum. Adana Mahkemesi'nin kararını örnek göstererek dava açayım mı?" diye soranlara bir uyarım var, Yargıtay her zaman bu kararından dönebilir. İşte bu sebeple hiç kimseye dava açın veya açmayın demem. Açarsanız ve Yargıtay hatalı kararından dönmeden davayı kazanırsanız (emekli olduğunuz ayda geçerli memur maaş katsayısına göre) emekli aylığınız yüzde 10 ile yüzde 33 oranında artar. Ancak siz daha davayı kazanmadan Yargıtay kararından dönerse davayı kaybedeceğiniz gibi üstüne bir de 1.000 liraya yakın avukatlık ve bilirkişi parası da cebinizden çıkar.

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 16.01.2010)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.