SGK doğum paramı neden ödemiyor? / Şerif Akçan

4 yıldan bu yana sigortalı çalışmaktayım. Doğumuma 10 hafta kala rahatsızlığım sebebiyle 2 hafta ücretsiz izin alıp, daha sonra 8 hafta Analık İzni kullandım. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Analık İzni öncesi 9 günden fazla izin kullandığım gerekçesiyle bana Analık Parasını ödemedi. Bu durum yasal mı, uygulama nasıl oluyor?

ANALIK SİGORTASI
CEVAP: Kıymetli okuyucum, doğum olayı, doğum öncesinde ve sonrasında sigortalı annenin gelir kaybına uğramasına yol açmaktadır. Bilindiği gibi İş Kanunumuza göre doğumdan önce ve sonraki 8 haftalık sürelerde kadın sigortalıların çalışması yasaklanmıştır. Doğum yapacak kadınlar bu sürelerde çalışamadıkları için ücret gelirinden mahrum oldukları gibi aynı zamanda sağlık ve tedaviye bağlı masraflarla da karşı karşıya kalmaktadır.
Sigortalı annenin doğum nedeniyle uğradığı gelir kaybı 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 15. maddesinde düzenlenen Analık Sigortası yoluyla giderilir. Böylece SGK’nın sigortalıya ödenmesini öngördüğü sağlık yardımları ve parasal yardımlarla doğum yapacak kadının hem gelir kayıpları hem de gider artışlarını en aza indirilerek, sigortalıya ekonomik bir güvence sağlanır. Analık hali nedeniyle ayakta ya da yatarak yapılacak tüm sağlık yardımları nedeniyle sigortalıdan ücret alınmaz.

ŞARTLARI NELERDİR?
Sigortalı kadının analık hali nedeniyle İş Göremezlik Geliri, diğer bir ifade ile Analık Parası alması belirli şartlara bağlanmıştır.
- Analık Parası almanın 1. şartı; sigortalı olmaktır. Sigortalılık ilişkisi sona eren yani çalıştığı iş yerinden ayrılan bu parayı alamaz. Ayrıca ilgili kanunlar gereği çalışan kişi sigortalılık niteliğini; ücretsiz izinli olması, greve iştirak etmesi veya işverenin lokavt yapması ve bu hallerin sona ermesini takip eden 10. günden itibaren kaybeder.
- Analık Parası alınması için aranan 2. şart da; belirli bir süre prim ödenmesidir. Kanuna göre doğumdan önceki 1 yıl içinde en az 90 gün prim ödemesi yoksa Analık Parasının ödenmesi mümkün değildir.
- Doğum Parası alınmasında aranan 3. şart ise, doğum yapan annenin analık istirahatı süresince çalışmamış olmasıdır. Çünkü bu para çalışamama karşılığı ödenen bir yardım olduğu için, bu sürelerde aynı ya da bir başka iş yerinde çalışılması halinde çalışılan süreler için Analık Parası ödenmez.

NE KADAR ÖDENECEK?
Analık Parası, doğum nedeniyle çalışılamayan doğum öncesi ve sonrası 8’er haftalık (56+56=112 gün) süreler için, ayakta tedavilerde sigortalının brüt günlük kazancının 3’te 2’si, yatarak tedavilerde yarısı oranında ödenir.
Örneğin; doğum yapan kadının günlük kazancı brüt olarak 45 TL ise bunun üçte ikisi olan 30 TL çalışılamayan 112 gün ile çarpılır ve toplamda sigortalıya 3.360 TL ödeme yapılır. Dikkat edilecek olursa bu tutar, sigortalı analık haline uğramamış ve çalışmış olsa idi çalışma sonucu elde edeceği kazanç miktarıdır. Bir anlamda Analık Parası ödenmesi yoluyla çalışamayan kadına ücret ödenerek, gelir kaybı önlenmiş olmaktadır.
Doğum yapacak sigortalı kadınların doğum öncesi yasal 8 haftalık Analık İzni öncesi ücretsiz izne ayrılması 5510 sayılı Kanuna göre Doğum Parası almaya engel değil. Çünkü bu süre içinde sigortalı kadın sigortalılık niteliğini yitirmez. Sigortalının ücretsiz izinli olması halinde iznin sona ermesini takip eden 10. günden başlanarak sigortalılık niteliğini yitirmiş sayılır. Çünkü sigortalının ücretsiz izne ayrılması halinde iş akdi devam eder.

ÜCRETSİZ İZİN HAKSIZLIĞI
SGK tarafından yayınlanan 108 sayılı Genelge hükümlerine göre, Hastalık ve Analık hükümlerinin uygulanmasında sigortalılık niteliğinin ödenen primin ilişkin olduğu günü takip eden 10. günden başlanarak yitirilmiş sayılacağı, ancak, ilgili kanunlar gereği sigortalının ücretsiz izinli olması, greve iştirak etmesi veya işverenin lokavt yapması hallerinde, bu hallerin sona ermesini takip eden 10. günden başlanarak sigortalılık niteliğini yitirmiş sayılacağı ifadelerine yer verilmiştir.
Genelgeye göre sigortalıya Analık Parası ödenmesi gerekmekle birlikte SGK, 4 günden fazla süreli olan ücretsiz izinleri yasal dayanağı bulunmayan izinler olarak değerlendirmekte ve istirahat başlangıcından önce 9 günden fazla kullanılan izinlerde sigortalıya Analık Parası ödememektedir.
SGK’nın ücretsiz izin uygulamasına katılmamız mümkün değildir. Zira aksini düşünmemiz bizi; ücretsiz iznin gayri yasal bir izin olduğu sonucuna götürür. SGK’nın bu hatalı uygulamasını yeniden gözden geçirmesi ve sigortalı anneleri mağdur etmemesi temennisiyle 2010 yılının sağlık ve hayırlara vesile olmasını diliyorum.

BİR FIRSAT
Asgari İşçilik sertifika programı
Okan Üniversitesi tarafından SGK’nın Asgari İşçilik Uygulaması ve Rapor Yazım Tekniği Sertifika Programı açıldığını üniversiteden gelen bilgilendirme yazısından öğrendik. Özellikle özel bina inşaatı ve ihaleli işler olmak üzere teftişlerle yapılan devamlı iş yerlerindeki Asgari İşçilik tespiti sistemin önemli uygulamalarının başında gelmektedir. Benim tespit edebildiğim kadarıyla bu konuda bugüne kadar böyle kapsamlı bir eğitim programı yapılmamıştı. Özellikle eğitici kadrosunda Ali Tezel ve Resul Kurt gibi bu alanda yetişmiş ve otoritesini kabul ettirmiş eğiticilerin bulunması programa ayrı bir renk katmış. Konu ile ilgilenen herkese tavsiye ediyorum.
Detaylı bilgiye http://oksem. okan.edu.tr/node/75 adresinden veya 0-212 212 65 26/120 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz.

(Kaynak: Türkiye Gazetesi | 03.01.2010)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.