Vergisini önceden planlayan işletme daha az vergi öder / Ahmet Karabıyık

Pek çok işletmede vergi maliyet olarak görülmez. "Yasal zorunluluktur, katidir, değişemez, ödeyelim kurtulalım" diye görüldüğünden üzerinde çok da hesap yapılmaz. Diğer taraftan işletmeden satın alma karşılığı bir para çıkacaksa ince elenir sık dokunur. Satıcıya yalnız "son kaça olur" denmez vadesi de "altmış gün", "doksan gün" olsun denilerek en uzun vade alınmaya çalışılır. Bankalarla kredi pazarlıkları da öyle, hem en düşük faiz oranı hem en düşük komisyon araştırılır.

Şunu söylemek istiyorum: Diğer maliyet içeren konulara gösterilen hassasiyet vergi için de gösterilirse vergide de azaltıcı veya erteleyici yönde sonuç alınabilir. Bazı hesaplama ve planlamalarla ödenecek vergiye de esneklik kazandırılabilir veya öncesinden pozisyon alınabilir.

Misal; 2010 yılının ilk aylarında ticari taşıt almayı planlayan bir işletme, bu planını 2009 Aralık ayına çektiğinde kendi lehine finansal bir etki yaratır. Alınan ticari taşıtın alış bedeli üzerinden hesaplanan amortisman gideri (yüzde 20-25 veya yüzde 40-50) ödenecek geçici vergiyi 2010'dan itibaren değil, 2009'dan itibaren düşürecektir. Ticari taşıtın alış faturasındaki KDV de yine 2010 için değil 2009 için işletme lehine finansal etki gösterip, aralık ayının ödenecek olan KDV'sini azaltacaktır.

Aralık tarihli faturaların, işletmeler aleyhine ayrıca özel bir etkisi de söz konusu olabilmekte. Diğer aylarda; örneğin nisan ayına ait bir alış faturası çeşitli sebeplerden (postada gecikme vb) ertesi ay (mayıs) kayıtlara alındığında vergisel açıdan çok bir sorun olmaz. (Veya en fazla usulsüzlük olduğu söylenebilir.) Yani ödenecek geçici vergi ve ödenecek KDV bu faturadan dolayı düşer. Ancak aralık ayına ait bir fatura eğer aralık ayının kayıtlarına girmemişse, ertesi aya (yıla) sarkmışsa durum değişir. İşletme lehine, özellikle KDV açısından (düzeltme beyannamesi verilme yoluna da gidilmemişse) ödenecek KDV'yi azaltıcı etkisi kaybolur. KDV tutarı en fazla gider yazılıp Kurumlar Vergisi'ni azaltabilir. Bu da işletme aleyhine bir durumdur, çünkü faturadaki KDV tutarı kendisi kadar (yüzde 100) vergi azaltıcı etki yaratırken, faturanın kayıtlara geç alınması ile bu haktan yararlanılamamış olunur.

 

Alış faturaları ne kadar düşürür

Sıradan bir masraf tedarikine de vergisel açıdan bakılabilir. Her türlü alış faturasının işletmelerin ödenecek geçici vergi (dolayısıyla Kurumlar Vergisi) ve KDV'lerini azaltıcı etkisi olmakta çünkü. Burada şunu özellikle vurgulamalıyız ama. Faturalarda yazan KDV hariç tutarın etkisi ile KDV tutarının ödenecek vergiye etkisi arasında çok fark var. Bu etkinin ölçümünü tablo üzerinde net olarak görebiliriz. Tabloda 200 TL'lik bir masraf (misal kırtasiye faturası) ve bunun 36 TL tutarındaki KDV'sini içeren bir fatura örnek olarak yer almakta.

Görüldüğü üzere örnekteki 236 TL KDV dahil bedelli kırtasiye masrafı, işletmenin (*) ileriki dönemde ödeyeceği geçici vergisini 40 TL kadar azaltırken, ödeyeceği KDV'sini ise 36 TL kadar azaltmaktadır. Örnek kırtasiye masrafı değil de hammadde, emtia olduğu durumda ise bu alımların o dönemde satılıp satılmamasına bağlı olarak geçici vergiyi azaltıcı etkisi de değişecektir.

Dolayısıyla işletmeler, ödenecek vergilerinin hesabını aylar öncesinden gelir tahminleri ile de ilişkilendirerek ölçebilirler. Bu planlamaları yapan ve ona göre pozisyon alan işletmeler için vergi artık son dakika sürprizi olarak ödeme tablosuna dahil olan bir kalem olmaktan çıkacaktır.

Alış Faturalarındaki Tutarların Ödenecek Vergilere Etkisi
	Ödenecek Geçici Vergiye Etkisi	Ödenecek KDV'ye Etkisi
	KDV hariç tutar: 200	KDV tutarı: 36
Ödenecek vergiyi ne kadar azaltır (TL)	40	36
İşletmeye sağlanan etkinin oranı	% 20	% 100
En fazla kaç gün sonra işletmeye yansır?	134 gün	56 gün

 

(*) Örnekte yer alan işletmenin kârlı yani geçici vergi-Kurumlar Vergisi ödeyebilir durumda olduğu ve devreden KDV'sinin olmadığı yani fiilen KDV ödemesi yapan bir işletme olduğu varsayılmıştır.

(Kaynak: Referans Gazetesi | 30.12.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.