Fazla çalışmalarımız maaşımıza yansımıyor / Lütfi Köksal

A. K. / İSTANBUL
Lütfi Bey, çalıştığımız iş yerinde Fazla Çalışma yapıyoruz. Fakat işverenimiz ödemelerimizi yaparken bunu gözetmiyor. Acaba İş Kanunu’nda bununla ilgili bir madde var mıdır?

CEVAP: Değerli okurumuz, dilerseniz tanımlardan başlayalım.
Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliğinin 3. maddesine göre FAZLA ÇALIŞMA, İş Kanununda yazılı şartlar çerçevesinde haftalık 45 saati aşan çalışmaları; FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA ise, haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle 45 saatin altında belirlendiği durumlarda bu çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar yapılan çalışmalar olarak tanımlanmıştır.
- Fazla Çalışmanın her saati için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen tutarının %50 yükseltilmesi suretiyle ödenir.
- Fazla Sürelerle Çalışmalarda ise her bir saat yapılan fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının %25 yükseltilmesiyle ödenir.
- Fazla Çalışma süresi bir yılda 270 saatten çok olamaz. Bu süre sınırı, iş yerlerine veya yürütülen işlere değil, işçilerin şahıslarına ilişkindir.
- Fazla Çalışma veya Fazla Sürelerle Çalışma sürelerinin hesabında yarım saatten az olan süreler yarım saat, yarım saati aşan süreler ise 1 saat sayılır.

KİMLER ÇALIŞTIRILAMAZ?
- 18 yaşını doldurmamış işçiler,
- İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile önceden veya sonradan fazla çalışmayı kabul etmiş olsalar bile sağlıklarının elvermediği iş yeri hekiminin veya Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı hekiminin, bunların bulunmadığı yerlerde herhangi bir hekimin raporu ile belgelenen işçiler,
- İş Kanununun 88. maddesinde öngörülen Yönetmelikte belirtilen gebe, yeni doğum yapmış ve çocuk emziren işçiler,
- Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçiler (Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilere Fazla Sürelerle Çalışma da yaptırılamaz) Fazla Çalışma yapamaz.

İŞVERENİN VAZİFELERİ
- Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma yaptırmak için işçinin yazılı onayının alınması gerekir. Zorunlu nedenlerle veya olağanüstü durumlarda yapılan çalışmalar için bu onay aranmaz.
- Fazla Çalışma ihtiyacı olan işverence bu onay her yılbaşında işçilerden yazılı olarak alınır ve işçi özlük dosyasında saklanır.
- İşveren, Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma yaptırdığı işçilerin bu çalışma saatlerini gösteren bir belge düzenlemek, imzalı bir nüshasını işçinin özlük dosyasında saklamak zorundadır.
Normal bir işçinin günlük çalışma süresi 7.5 saat ve haftalık 45 saattir. İşverenler, işçilerini bazı günler 11 saate kadar çalıştırabiliyorlar. Böylece bazı haftalar işçiler 66 saate kadar çalışabiliyor. Fazladan çalıştıkları bu süreler Fazla Mesai süresi olarak kabul edilmiyor. Çünkü işveren en geç 2 aylık bir dönem içinde, fazladan çalışılan bu süreleri, bazı haftalar işçilerin çalışma süreleri 45 saatin altında tutularak mahsup ediyor ve haftalık ortalama 45 saati aşmıyor.

MESAİ NASIL HESAPLANIR?
Denkleştirme ve telafi çalışması dışında işçinin haftalık 45 saati aşan çalışma süreleri, Fazla Çalışma süreleridir.
Fazla Çalışma süresinin ücreti de normal çalışma süresindeki saat ücretinin %50 zamlı tutarıdır. Fazla Sürelerle Çalışmanın ücreti ise, normal çalışma ücretine %25 zamlı hesaplanır.
Bir önek verecek olursak bir iş yerinde part-time olarak haftada 30 saat çalışan bir işçi 48 saat çalışırsa, bunun 15 saati %25 zamlı ve 45 saati aşan 3 saatlik çalışması da %50 zamlı ödenir.
Veya 1 saat Fazla Çalışma, 1 saat 30 dakika; 1 saat Fazla Sürelerle Çalışma ise 1 saat 15 dakika tatil hakkı doğurur.

(Kaynak: Türkiye Gazetesi | 23.12.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.